نقصان زیرساخت‌های لجستیک، مانع مهم توسعه صادرات به اورآسیا

به گزارش پایگاه خبری 598 به نقل از مشرق، در نشست هم اندیشی که با موضوع توسعه اقتصادی برگزار شد، دوست حقی با بیان اینکه، بخش زیادی از محصولات غذایی ما به مصرف نمی‌رسند یا در مزرعه خراب می‌شوند، گفت:  دلیل این موضوع نداشتن زیرساخت‌های حمل ونقلی و... است.

وی با اشاره به اینکه، بخش اعظمی از بخشنامه های صادره توسط  شرکتهای تامین سرمایه (بانکها، شرکتهای واسپاری یا لیزینگ) در خصوص تامین مالی حوزه مربوط به گردش نقدینگی و خرید یا توسعه ماشین آلات و تجهیزات مربوط به شرکت‌های تولیدی بوده، گفت:‌متاسفانه در این بخشنامه ها و ایین نامه توجه  جدی به حوزه صنعت که اتفاقا سهم بالایی در اشتغال زایی و رشد اقتصادی دارد نمی‌شود.

به گفته، دوست حقی، صنعت لجستیک حلقه استراتژیک توسعه ملی کشورهاست و هرچه این صنعت کارآمدتر و اثربخش‌تر باشد قدرت رقابت‌پذیری بیشتری را برای کشور ایجاد می‌کند. در کشورهای دنیا در ۲ تا ۳ سال گذشته بیشترین توسعه مربوط به حوزه مذکور بوده است. اگر به ۱۰۰ شرکت برتر دنیا نگاهی بیاندازیم، شرکت‌های لجستیکی بخش عمده‌ای از این لیست را تشکیل می‌دهند. با این حال در ایران نگاه سنتی به این صنعت وجود دارد و زیر ساخت ها و تجهیزات لجستیکی ما قدیمی است. همچنین هیچ رویکرد یکپارچه‌ای در ایران به به این حوزه وجود ندارد. هر سازمانی و هر ارگانی برای خودش شبکه خاص خود ایجاد می‌کند. برای مثال شرکت‌های حمل‌ونقل زیرمجموعه وزارت راه هستند و در عین حال شرکت‌های پخش که قسمتی از این زنجیره هستند، زیر مجموعه وزارت صمت محسوب می‌شوند. جهاد کشاورزی و سایر سازمان ها نیز زیرمجموعه‌های خاص خود را دارند و همه این نهادها و سازمان ها به صورت مستقل عمل می‌کنند.

مسئله مهم دیگر این است که ما توسعه زیرساخت برای لجستیک خود نداشته‌ایم. مثلا کل ناوگان ریلی ایران تعداد محدودی ناوگان یخچالی دارد و امکان استفاده از ناوگان ریلی برای حمل محصولات فاسد شدنی وجود ندارد. برای توسعه ملی کشور، نیاز به لجستیک چابک و بهره‌ور داریم که لازمه آن، هم اندیشی و حل کردن قدم به قدم این مسائل است. شاید لجستیک تنها یک لغت برای بسیاری از مردم باشد اما خلاصه‌ای از فعالیت‌های شرکت شتابان می‌تواند تا حدودی اهمیت این حوزه را روشن کند.

وی افزود هزینه‌هایحمل‌ونقل در دو سال گذشته بیش از ۳ برابر شده و پیمایش ناوگان به دلیل ارسال بار برای مقاصد صادراتی طولانی‌تر، افزایش پیدا کرده است ولی متاسفانه ناوگان و شبکه مورد نیاز متناسب با این افزایش توسعه نیافته است و در حال فرسوده شدن می باشد. با این حال شتابان نگاه به تبدیل شدن به بزرگ‌ترین شرکت در زمینه حمل‌و نقل یخچالی دارد. ما در شرایط سخت کنونی مجبور به بهینه سازی هستیم.

در ادامه این نشست سهراب کارگر کارشناس حوزه اقتصادی با اشاره به اینکه،   هر بازار اقتصادی چارچوب خاصی دارد. در ایران توزیع بر اساس سودآوری ایجاد نشده است. این موضوع از قبل انقلاب تا به امروز وجود داشته است. هدف ایجاد یک سازمان فروش و توزیع کالای تامین کننده به دست مصرف کنندگان اولیه و ثانویه است. بزرگ‌ترین شرکت‌های پخش در ایران مربوط به بزرگ‌ترین تامین کننده‌ها هستند. ما حدودا ۵ سال است که شرکت‌های لجستیک کوچک در ایران داریم و در وزارتخانه صمت اولین آیین نامه تاسیس شرکت‌های لجستیک را طراحی می‌کنیم. شرکت پخش به دو بخش فروش و توزیع تقسیم می‌شود. در دنیا معمولا فروش را شرکت‌های تولیدی و توزیع را شرکت‌های پخش انجام می‌دهند. اما در ایران بالای ۷۰ درصد فروش توسط خرده فروش‌ها صورت می‌گیرند. مخصوصا برای کالاهای سریع مصرف مثل لبنیات این اتفاق می‌افتد. تا ۱ دهه قبل در لبنیات فروش گرم داشتیم و فروشنده سفارش نمی‌گرفت. این شرایط اما امروزه تغییر کرده است. هزینه‌ها در حال حاضر بسیار بالاست که باعث تغییر فرآیندها و توسعه می‌شود. همین حالا در فروشگاه‌های زنجیره‌ای تغییرات را می‌بینیم. سهم فروشگاه‌های زنجیره‌ای در برنامه ششم از ۲۲ درصد سهم فروش  به ۱۷ درصد رسیده است. تغییر دیگر ایجاد  شرکت‌های زنجیره‌ای خرده فروشی مثل یاران دریان است.

دوست حقی با اشاره به چالشهای صادرات به حوزه اوراسیا گفت:  حلقه استراتژیک توسعه ملی ما لجستیک است. برای توسعه صنعت کشاورزی، صادرات میوه و ... باید سرمایه‌گذاری خوبی روی لجستیک انجام شود ولی محدودیت‌ها بیشتر است.

شیخ سجادیه استاد دانشگاه امیرکبیر نیز در این خصوص گفت:  یک سری شاخص بین‌المللی وجود دارد که توسط بانک جهانی اعلام می‌شود و هر چند وقت یکبار به روز رسانی می‌شوند. در حوزه لجستیک LPI یا شاخص عملکرد لجستیک مهم‌ترین آن‌هاست که ما در بین ۱۶۷ کشور رتبه ۸۱ را داریم. این شاخص به ۶ زیر شاخص تقسیم می‌شود. از طرف دیگر  ایران با توجه موقعیت سوق الجیشی خود، پراکندگی جغرافیایی و تراکم جمعیتی در بعضی نقاط، پتانسیل بسیار بالایی در فعالیت‌های ترازنیتی، حمل  ونقل و لجستکی دارد. من معتقدم این صنعت می‌تواند اقتصاد ایران را احیا کند. سرعت رشد در این فضا کمی کند است که با شکل گیری شرکت‌های دانش بنیان می‌تواند سرعت بیشتری بگیرد.