جاسوس‌ها در حريم خانواده

کیهان : امروز با پيشرفت و گسترش تكنولوژي، جاسوسي از مردم از محل زندگي و محيط هاي شخصي گرفته تا حريم اطلاعاتي آنها را نيز شامل مي شود. اطلاعات شخصي كه افراد در كامپيوترها و دستگاه هاي الكترونيكي خود دارند معمولا بيش از موارد ديگر به زندگي شان مربوط مي شود. با وجود انواع سايت ها، نرم افزارها و حتي سيستم عامل هاي جاسوسي، كسب اطلاعات شخصي و غيرشخصي از خانواده ها و به خصوص جوان ها روز به روز بيشتر مي شود و ضروري است كه نسبت به اين وضعيت حساسيت بيشتري داشته باشيم.

به طور كلي همه افراد حق دارند شخصا براي خود تصميم بگيرند و دانش و اطلاعاتشان چيزي متعلق به شخصيت آنها است و كسي هم حق مداخله ندارد و دخالت ديگران در آن نيازمند مجوز است. اما در حال حاضر اصل مهم تأثير و تأثر فضاي عمومي و خصوصي از سوي سودجوياني كه اهداف شوم دارند ناديده گرفته شده است. اين سودجويان مي توانند معتبرترين كمپاني هاي فن آوري اطلاعات در جهان باشند كه هميشه مورد اعتماد ما بوده اند.

كاركرد دوگانه فناوري

برخي افراد كه شايد بيشتر از يك بار هم با آن ها ملاقات نكرده اي، آن قدر صميمانه انسان را نصيحت مي كنند و سعي دارند افكار و عقايد خود را تحميل كنند كه براي لحظه اي شك مي كني كه طرف، غريبه باشد! علاوه بر اين ارزيابي و قضاوت كردن با يك نگاه نيز نوعي تجاوز به حريم افراد محسوب مي شود كه متأسفانه در هر جامعه اي ديده مي شود.

امروزه در دنياي فناوري اطلاعات با ابزارهايي مواجه هستيم كه كاركردي دوگانه دارند و افراد حتي در خلوت ترين حريم هاي زندگي هم نگران افشاي اطلاعات خود هستند.

حريم خانواده ها به طور معمول با عباراتي مثل آسودگي خاطر و امنيت اسرار، همتراز است و در دو ساختار متفاوت تعريف مي شود؛ يكي ساختار فردي است كه وضعيت فضاي شخصي را مشخص مي كند. به عنوان مثال، از نظر علم روانشناسي هر شخص به لحاظ فضاي فيزيكي نيازمند حريم مشخصي است كه در دايره اي به شعاع ۳۰ سانتي متر تا دو متر در اطراف شخص، متفاوت است و با توجه به فرهنگ ها اين فواصل مي تواند متفاوت باشد.
ساختار ديگر حريم ما، ساختار عمومي است كه ترسيمي از حق عمومي و اجتماعي ما در جامعه است، يعني آزادي هر فرد در اجتماع زماني محترم شناخته مي شود كه با آزادي ساير افراد منافات نداشته باشد.
در واقع هر فردي در اجتماع مي تواند با توجه به افكار و ذهنيات خود، حد امنيت مخصوص خود را ترسيم كند و البته تعريف اين حد و حدود نيز از ديد جامعه مشخص است، به عنوان مثال، ورود به حريم خصوصي خانواده از سوي غريبه ها ممنوع است.
ضرورت آموزش از سنين پايين
حريم زندگي افراد يكي از اقسام حقوق شهروندي محسوب مي شود و دليل اين كه اين حريم مورد تعرض واقع مي شود، اين است كه افراد نسبت به حقوق خود آشنايي كافي ندارند. به عنوان مثال، هنگامي كه شخصي سعي دارد عقايد خود را تحميل كند يا از عقايد كسي مطلع شود، نمي داند كه وارد حريم خصوصي شده است.
علاوه بر اين، اطلاع رساني درخصوص مسائل آن قدر مبهم بوده است كه چنان چه فردي از تضييع حق و حريم خود گلايه مند باشد، نمي داند شكايت خود را به كجا ببرد و چگونه مطرح كند.
از منظر روان شناسي تنبيه كردن داراي اصولي است كه بايد رعايت شود تا اثربخش باشد و در اين رابطه اگر نياز بود كه مجرمي را تنبيه كنيم، اين تنبيه بايد بجا، به موقع و شديد اعمال شود چون در غير اين صورت تأثير مورد نياز را نخواهد داشت. البته اگر موارد نقض حريم زندگي افراد از سوي برخي سودجويان با تنبيه هاي متناسبي همراه باشد، دليل بر اين نيست كه موارد كمتري از اين جرايم را شاهد خواهيم بود. زيرا قانون نمي تواند به يك باره فرهنگ جامعه را اصلاح كند و تجاوز به حريم خصوصي يا احترام به آن از مواردي است كه به فرهنگ برمي گردد و بايد از سنين كودكي آموزش داده شود.
وسايل همراه افراد، اماكن خصوصي يا منازل و محل كار، اطلاعات شخصي و ارتباط هاي خصوصي با ديگران همگي حريم زندگي آنها محسوب مي شود. و بازرسي،نرساندن نامه ها، ضبط و فاش كردن مكالمات تلفني، افشاي مخابرات تلگرافي و تلكس و سانسور، عدم مخابره يا نرساندن آن ها، استراق سمع و هرگونه تجسس را قانون ممنوع كرده است.
البته حريم زندگي ما مفهومي نيست كه بتوان تعريف مشخصي از آن ارائه كرد زيرا در مواجهه با فرهنگ، فعل و فضاهاي متفاوت حد و مرزهاي مختلفي به خود مي گيرد.
يك مجموعه آپارتماني را تصور كنيد كه چندين خانواده درآن زندگي مي كنند. مسلما رفتاري كه افراد در واحد خود دارند را نمي توانند درمحيط مجتمع هم داشته باشند و همچنين برخوردهايي كه در مجتمع دارند، دركوچه و خيابان پسنديده نيست. اين حريم تا حدودي نسبي است.
فعل نوع فعل انجام شده يكي از معيارهاي خصوصي بودن حريم است. مثلا در همان مجتمع مسكوني افراد مي توانند درمنزل خود هر نوع پوششي داشته باشند اما بلند صحبت كردن و پخش موسيقي با صداي بلند تعرض به حريم خصوصي ديگر همسايه ها است.
بسياري از تصميم هاي ما به امور شخصي مان مربوط مي شود. مثل انتخاب رشته تحصيلي، شغل يا نوع لباس پوشيدن ما. تا وقتي كه اين امور شخصي درمحيط خلأ انجام شود و روي فرد و جامعه تاثيري نگذارد مي توان آن را حريم ناميد اما اگر باعث تعرض به آزادي، اختيار و حق انتخاب بقيه افراد جامعه شود از تعريف خصوصي بيرون خواهد رفت.
هدف جذب جوان هاست
اين روزها با تجهيزات تخصصي تري در زمينه تجسس در اطلاعات شخصي خانواده ها مواجه هستيم؛ به طوري كه اگر تا به حال، فقط وسايل ديجيتالي نظير رايانه و تلفن همراه درمعرض سرقت اطلاعاتي بود، اين بار وسايلي به بازار آمده است كه از طريق آن مي توان به راحتي گفت وگوهاي خصوصي مردم را در محيط كار و يا منزل شنود كرد و از اين بدتر اينكه مي توان با برخي از اين وسايل از زندگي مردم، بدون اينكه خودشان متوجه شوند، فيلم و عكس تهيه كرد.
اين درحالي است كه فروشندگان وسايل جاسوسي، براي آن كه مشتريان را به خريد محصولاتشان ترغيب و آن ها را مجاب كنند كه محصولاتشان مجرمانه نيست، در تبليغاتشان اين گونه بيان مي كنند كه اين ابزار بهترين وسيله براي با خبر شدن از اتفاقات خانواده است تا بتوانيد لحظات خوبي براي اهل خانواده خود به وجود آوريد.
فروش اين محصولات كه هدف اصلي آن جذب جوان هاست تهديدي جدي براي امنيت مردم درمحيط هاي خصوصي است. جالب اين كه هر روز به تعداد فروشندگان اين آثار افزوده مي شود و به تبع آن ، خريداران جوان آنها هم گسترس مي يابند.
جاسوسي در فضاي اينترنتي
همه ما انتظار داريم كه وب سايت ها بايد به حريم اطلاعاتي كاربرانشان احترام بگذارند، اما طبيعت اينترنت باعث مي شود كه چنين قوانيني خيلي زود به دست فراموشي سپرده شوند، چون در واقعيت چه طور مي توان حد و مرزي را براي اطلاعاتي كه روي اينترنت گذاشته مي شوند تعيين كرد؟
وقتي شما اطلاعاتي را روي يك سايت اينترنتي به اشتراك مي گذاريد، به سادگي و به طور گسترده اي هم پخش مي شود. در اين صورت اگر اطلاعات اصلي را كاملا پاك هم كنيد، باز هر كسي ممكن است در جاي ديگري نسخه اي از آن را پيدا كند. جالب اين كه اصلا نمي توان فهميد كه تا چه حد اين اطلاعات پخش شده و همه آنها را هم را نمي توان از بين برد.
بدون شك وضع قانون براي حفظ حريم كاربران اينترنت غيرعملي باشد، اما فناوري، گزينه هاي ديگري را هم در اختيار ما قرار داده است. براي مثال، شركت آلماني شون برگ در شهر اخن تكنيكي ساخته كه توسط آن مي توان براي عكس ها تاريخ انقضا مشخص كرد.
اين تكنيك كه «اكسپاير پيج» ناميده شده، عكس ها را با كليدي رمزگذاري مي كند كه باعث مي شود فقط تا قبل از زمان خاصي، آن عكس قابل ديدن باشد.
هر چند اين روش هم تازه اول راه است. اگر كسي قبل از زمان انقضا به عكس دسترسي داشته باشد، پخش كردن آن اصلا كار سختي نيست.
اما تنها راه مطمئن براي حفظ اطلاعات شخصي و جلوگيري از پخش شدن اطلاعاتي كه نمي خواهيم، اين است كه اصلا از اول اطلاعاتمان را روي اينترنت به اشتراك نگذاريم.
جاسوسي از جوان ها
روزنامه ديلي ميرر به تازگي مقاله جالبي در مورد سوءاستفاده از جوان ها از سوي برخي سازمان هاي اطلاعاتي منتشر كرده كه ضرورت آموزش نوجوان ها و جوانان را بيش از گذشته متذكر مي شود.
افرادي كه در شركت هايي به اصطلاح نظرسنجي اجتماعي استخدام مي شوند نمي دانند كه دست به چه كار خطرناكي مي زنند. آنها براي گذران وقت و حرف زدن با ديگران اينترنت مي گشايند امري كه در نظر بسيار ساده و پيش پا افتاده است اما نمي دانند كه آن يكي از محورهاي اصلي كسب اطلاعات توسط سازمان هاي اطلاعاتي هستند زيرا اين سازمان ها به راحتي مي توانند از طريق رفتارهاي جوانان كه بخش فعال جامعه را تشكيل مي دهند جوامع را كنترل و آن را زير نظر قرار دهند.
فضاي سايبري با وجود نكات مثبت جنبه هاي منفي زيادي نيز دارد و برخلاف آنچه گفته مي شود كه اينترنت عامل آزادي اطلاعاتي فرد در جامعه است، در بسياري موارد افراد را به دام سازمان هاي جاسوسي مي اندازد.
در جولاي ۲۰۱۰ ميلادي روزنامه فيگارو از وجود يك شبكه جاسوسي براي استخدام مزدور كه روانشناسان زبده در آن اطلاعات مختلف را جمع آوري مي كنند خبر داد.
اين روند شباهت زيادي به فيلم هاي هاليوودي دارد اما براي بسياري غافلگيركننده بود زيرا جزئيات پرونده هاي سري را فاش كرد كه از منابع موثق جمع آوري شده بود.
اين شبكه عبارتست از مجموعه شبكه هايي كه توسط روانشناسان سازمان هاي اطلاعاتي اداره مي شود و مأموريت آنها جذب جوانان كشورهاي جهان سوم و كشورهاي آمريكاي جنوبي مانند ونزوئلا و نيكاراگوا بود.
در اين شيوه سعي بر آن است كه از افراد مخالف با حكومت خود و يا افراد عادي استفاده شود كه گرايش هاي سياسي ندارند اما قادرند اطلاعات خوبي درباره اماكن و اوضاع ارائه دهند.
در حقيقت هر فردي كه براي گذراندن اوقات فراغت و رفع نيازهاي روحي خود قدرت استفاده از اينترنت را دارد يك پتانسيل خوب به شمار مي آيد. زيرا سايت هايي كه مورد توجه جوانان است گستره زيادي براي گفت وگو در اختيار آنان قرار مي دهد.
نكته بسيار مهم ديگر آن است كه فرد مي تواند سخنان خود را در خفاي كامل بگويد و از اسم مستعار يا كد استفاده كند كه اين امر آزادي بيشتري به وي مي بخشد.
از سوي ديگر سخن گفتن با جنس مخالف و يافتن آن براي گفت وگو امري عادي براي برخي از جوانان است امري كه جاسوسي را براي مأموران اطلاعاتي به ويژه در مناطق حساس دنيا آسان مي سازد. بزرگ ترين ويژگي كاربران اينترنتي نياز آنها به گفت وگوست. افرادي كه چت مي كنند عمدتاً با مشكل بيكاري، مشكلات فكري و عقده هاي روحي و رواني مواجهند و براي گذران وقت در جست وجوي افراد همفكر يا كساني هستند كه با آنها درددل كنند. امروزه با فناوري هاي گسترده از نظر علمي جمع آوري اطلاعات كار پيچيده اي به شمار نمي رود و بسيار آسان تر از گذشته است.
در گذشته جذب مزدور به صورت مستقيم صورت مي گرفت اما در حال حاضر چنين اشخاصي آماده اند و مي توان به طور غيرمستقيم با افراد به تبادل نظر پرداخت و اسرار و اطلاعاتشان را تخليه كرد.
اينترنت فقط پنجره اي رو به جهان نيست بلكه ابزاري خطرناك براي ورود به حريم خانواده و استفاده از افراد اهداف جاسوسي نظامي نيز مي باشد. بيشترين كاربران آنلاين را هم جوانان تشكيل مي دهند. لذا بايد به يك نكته بسيار مهم توجه داشت. اينترنت عاملي است كه باعث مي شود فرد بدون آنكه صندلي اش را ترك كند تمام جهان را با هم ببيند. اين يك دستاورد بسيار بزرگ علمي است اما نتايج منفي نيز دارد زيرا سوءاستفاده از اين شبكه گسترده منجر به آن مي شودكه اينترنت خود به عاملي براي ايجاد خلا تبديل شده و فرد پيوسته براي گفت وگو از طريق آن احساس نياز كند. بدون آنكه بداند چرا بايد از طريق اين وسيله سخن بگويد.
اگر بخواهيم درباره اوضاع جاري در كشورهاي مختلف سخن بگوييم امري كه نمي توانيم به هيچ عنوان آن را از وضعيتي شخصي افراد جدا كنيم. افرادي كه احساس يأس و نااميدي كرده و خود را تحت فشار مي بينند. لذا بهترين راه را گفت وگوي پنهاني مي دانند تا اندكي از فشارهاي خود را تخليه سازند.
چت و آشنايي از طريق آن عبارتست از زمينه اي كه براي جوان هموار مي شود تا براي اولين بار بتواند حرف بزند و گوش كند. لذا جزئي ترين اطلاعات نيز مهم است و بايد تمام اطلاعات از طريق بازي با روحيه فرد جمع آوري شود. متأسفانه در حال حاضر جلوگيري از بلاي چت بسيار دشوار و غيرممكن است. اما بايد توجه داشت كه فقط جوانان در معرض خطر قرار ندارند بلكه تمام اقشار ديگر مانند پزشك، مهندس و كارمندان و نظاميان نيز هر لحظه ممكن است در چنين دامي افتند.
هدف برخي سايت ها آن نيست كه جوانان دنيا را كشف كرده و يا فاصله ميان كشورهاي جهان كوتاه شود، بلكه هدف، جنگي تازه عليه جوامع و خانواده هايي است كه فرزندانشان را براي دنياي امروز آماده نكرده اند.