آشنایی با موشک معروف ضدکشتی

مشرق، نیروی دریایی شوروی سابق پس از پایان جنگ دوم جهانی و آغاز جنگ سرد با نیروهای دریایی غربی رو به رو بود که همگی از لحاظ کمیت و کیفیت برتری قاطعی را دارا بودند. روسها به لحاظ مشکلات مالی و کمبود تجربه در زمینه ساخت شناورهای بزرگ و ناوهای هواپیمابر رویه کاملا متفاوتی را برای مقابله با نیروهای دریایی غربی در پیش گرفت که به نوعی نامتقارن بود.

روسها به سمت استفاده از زیردریایی ها و هواپیماهای گشت دریایی که با موشکهای کروز ضد کشتی مسلح شده بودند، رفتند. در سالهای جنگ سرد و پس از آن روسها موشکهای ضد کشتی زیادی را طراحی و تولید کرده اند اما شاید تنها یک مدل از آنها تا به این حد در دنیا مورد توجه قرار گرفته و به کشورهای گوناگون نیز صادر شد: موشک کروز ضد کشتی " P-15 " ملقب به "موریانه" که در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی با عنوان " SS-N-2 " از آن یاد می شود.

این سلاح مخوف ضد کشتی توسط شرکت هوافضای " MKB Raduga " در شوروی سابق طراحی شده و در سال 1960 میلادی به خدمت نیروی دریایی شوری در آمد.

مشخصات نمونه پایه این موشک به این شرح است: برد: 80 کیلومتر ، وزن کلی :2300 کیلوگرم ، وزن سرجنگی: 454 کیلوگرم ، طول : 5.8 متر، سرعت : 0.9 ماخ

این موشک دارای قیمت کمی بود و به سرعت آن را تولید انبوه کردند. در جهان غرب بحث موشکهای کروز ضد کشتی آنچنان جدی گرفته نشده بود و بیشتر کشورهای غربی اینگونه تصور می کردند که رزم ناوهای بزرگ و ناوهای هواپیمابر برای مبارزه در دریا کافی است. تمام این تصورها در تاریخ 21 اکتبر 1967 تغییر کرد. در این روز ناوشکن اسراییلی " ایلات" با دو فروند موشک " SS-N-2 " که از یک فروند شناور کلاس "اوزای" نیروی دریایی مصر شلیک شد مورد اصابت قرار گرفت و پس از کشته شدن 47 نفر از سرنشینانش غرق شد.

این حمله به نوعی اولین استفاده عملیاتی موفق از موشکهای کروز ضد کشتی در نبرد بود و برای همیشه صحنه نبردهای دریایی را تغییر داد. در سال 1971 میلادی نیز این موشک در جریان نبرد دریایی بین هند و پاکستان بار دیگر خوش درخشید و توانست چندین فروند شناور پاکستانی را با موفقیت مورد اصابت قرار دهد.

در همین نبرد بود که اولین مورد استفاده از موشکهای کروز ضد کشتی بر علیه اهداف زمینی نیز ثبت شد. در حین همین درگیری ها نیروی دریایی هند با استفاده از یک فروند موشک ضد کشتی " P-15T " که از سیستم های هدف گیری فروسرخ بهره می برده است برای حمله به یک مخزن نفتی در منطقه ساحلی " Keamari " استفاده کردند. این منابع نفتی در طول روز به علت تابش آفتاب گرم شده بودند و تشعشعات شدید فروسرخ را از خود متساعد می کردند. این تشعشعات توسط جستجوگر این موشک شناسایی شده و با حمله به منبع آن خسارات شدیدی به تاسیسات وارد شد.

متاسفانه این موشک ضد کشتی در ابتدای جنگ تحمیلی ضربه ای را به نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران نیز وارد کرد. در انتهای عملیات غرور آفرین مروارید یکی از معدود ناوچه های اوزای عراقی باقی مانده اقدام به شلیک به سمت ناوچه پیکان کرد که به ناو ایرانی برخورد کرد و باعث غرق شناور ایرانی شد.

روسها در سالهای بعد و با توجه به پیشرفتهای غرب در زمینه جنگ الکترونیک به سراغ طراحی و ساخت مدلهای پیشرفته تری از موشکهای ضد کشتی رفتند و در عین حال تعداد زیادی از این موشکها را به کشورهای طرفدار خود صادر کردند. در این میان این جمهوری خلق چین بود که یکی از معروفترین موشکهای ضد کشتی دنیا را بر اساس موشک روسی ساخت و امروزه نیز همچنان  در حال ارتقاء و معرفی نسل های جدید این موشک است.

چینی ها بر اساس موشک " SS-N-2 " سامانه ضد کشتی "کرم ابریشم" را معرفی کردند. این موشک که با کد "HY-2" شناخته می شود در سالهای اوج جنگ نفت کش ها توسط ایران و عراق در تعداد بسیار بالا مورد استفاده قرار گرفت. موشکهای سری کرم ابریشم در مدلهای زیادی در کشور چین تولید شده است. مدل اولیه این موشک با کنترل راداری تولید شده است و در مدلهای دیگر با سیستم های جستجوگر غیر فعال راداری، جستجوی فروسرخ و یا موتوری های جت مسلح شده است.

مدل " C-601 " یکی از مدلهای هواپرتاب این موشک است که از بمب افکن های "H-6 " چینی پرتاب می شود. این موشک با بردی در حدود 100 کیلومتر و سرجنگی 500 کیلوگرمی یک سلاح مخرب بر علیه هر هدف سطحی است.

آخرین مدل این موشک مدل " C-611 " است که با بردی در حدود 200 کیلومتر و با استفاده از رادار چند حالته به بازار عرضه شده است. تعدادی از کاربران این موشک به این شرح هستند:  شوروی سابق، چین، هند، یوگوسلاوی سابق، عراق، مصر، سوریه، ویتنام، کوبا، رومانی، بلغارستان، سودان و کره شمالی.

صنایع دفاعی جمهوری اسلامی ایران نیز در سالهای پس از جنگ به تولید نمونه مهندسی معکوس شده این موشک روی آورده است و با نصب موتور جت بومی بر روی آن ، موشک "رعد" را با برد بیش از 300 کیلومتر و سرجنگی 500 کیلوگرمی به نیروهای مسلح کشور تحویل داده است. این موشک با هدایت راداری و با توجه به برد مناسب آن می تواند بخش های زیادی از خلیج فارس، دریای عمان و شمال اقیانوس هند را پوشش دهد.