خیال‌پردازی رسانه‌های منتقد دولت در حذف یارانه

به گزارش پایگاه 598، آرمان ملی درباره حذف یارانه پولدارها گزارش داده است: پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان در هفته‌های اخیر نسبت به تقسیم یارانه بگیران کشور به ۱۰ دهک جامعه را آن هم بر اساس شاخصه‌هایی همچون دارایی‌ها، حقوق، بیمه، سفر خارجی، مالکیت خودرو و منزل و میانگین واریز سالانه به حساب سرپرست و اعضای خانوار در سال‌های ۹۵ تا ۹۸، تراکنش خرید بانکی در سال‌های ۹۸ و ۹۹ اقدام کرده است. تقسیم بندی که بر اساس آن تنها ۳۸ درصد از یارانه بگیران را حائز دریافت یارانه دانسته و تاکید کرده مابقی افراد در طبقه متوسط و برخوردار جامعه قرار دارند. انتشار این آمار آن هم با توجه به اینکه در بند تبصره ۱۴ قانون بودجه ۱۴۰۱ حذف دهک‌های پر درآمد از چرخه یارانه نقدی در راستای اجرای قانون هدفمند سازی یارانه‌ها تاکید شده این شائبه را تقویت کرد که دولت قصد دارد به زودی نسبت به حذف ۶۲ درصد از یارانه بگیران از چرخه دریافت یارانه نقدی اقدام کند.

موضوعی که سریعا با واکنش برخی رسانه‌های همسو با دولت مواجه شده، به‌گونه‌ای‌که اساسا این موضوع را برخلاف قانون بودجه امسال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرده و معتقدند بر اساس قانون بودجه دولت تنها الزام به شناسایی سه دهک پر درآمد جامعه بوده و این به معنای حذف ۶۲ درصدی یارانه بگیران نخواهد بود البته این تکذیبیه در حالی مطرح می‌شود که بر اساس قانون هدفمندی یارانه‌ها وزارت تعاون موظف شده تا پایان خرداد ماه امسال با دهک بندی درآمدی کلیه خانوارهای یارانه بگیر آن هم از طریق شاخصه‌های متقن نسبت به حذف پردرآمدها با هدف حمایت از دهک‌های اقشارپذیر اقدام کند.

موضوعی که نشان می‌دهد اگرچه در آن بر حذف پر درآمدها تاکید شده اما شاخصه‌ای که بر اساس خانوارها در لیست پردرآمدها قرار می‌گیرند مشخص نشده از سوی دیگر انتشار فهرست اطلاعاتی خانوارها و دهک بندی آنها موید این رویکرد دولت در حذف تدریجی تمامی گروه‌هایی دارد که ۶۲ درصد از یارانه بگیران را شامل خواهد شد که با توجه به بودجه بالغ بر ۸۳. ۵ هزار میلیارد تومانی یارانه‌ها در سال گذشته از منظر آن بالغ بر ۵۱ هزار میلیارد تومان برای دولت صرفه جویی به همراه خواهد داشت که بخش قابل ملاحظه‌ای از کسری بودجه و تبعات آن را پوشش خواهد داد.

۳۸ درصد یارانه بگیران فقیرند

بر اساس این گزارش پایگاه رفاه ایرانیان در اطلاعاتی که مربوط به درآمد و معیشت ۷۷٫۴ میلیون نفر یارانه بگیران کشور است این جمعیت را بر اساس شاخصه‌های مختلف به سه گروه فقیر، متوسط و برخوردار تقسیم کرده است در واقع در این غربالگری خانوارها بر اساس ترکیبی از وضعیت شغلی و درآمدی طبقه بندی شده‌اند. به گونه‌ای‌که در ابتدا همه خانوارهای دهک دهم جدا شده و در گروه برخوردار قرار گرفته‌ و تمام متغیرهای درآمدی این خانوارها از قبیل درصد برخورداری از خودرو، ارزش خودرو، میانگین‌های واریز به حساب و خرید از کارت (که در پایگاه اطلاعات رفاه موجود است) مورد رصد قرار گرفته همچنین در این راستا خانوارهای فقیر نیز شناسایی شده‌اند که در صورت حائز شرایط داشتن شاخصه‌های بودن در پنج دهک اول ، تحت پوشش نهاد حمایتی بودن و فاقد درآمد ثابت بودن جزو دهک‌های فقیر قرار گرفته‌اند که بر اساس آن جمعیت این گروه از خانوراها به حدود ۹٫۳ میلیون خانوار می‌رسد که از این میان ۲٫۸ میلیون خانوار که ۳۰ درصد از کل خانوارهای فقیر را تشکیل می‌دهند تحت پوشش نهادهای حمایتی قرار داشته و ۶٫۶ میلیون خانوار که۷۰ درصد از کل خانوارهای فقیر را تشکیل می‌دهند تحت پوشش هیچ نهاد حمایتی قرار ندارند، همچنین گروه خانوارهای متوسط در مجموع شامل ۱۳٫۹ میلیون خانوار می‌شود که براساس نوع شغل آنها، قابل طبقه بندی بوده و به پنج دسته زیر تقسیم می‌شوند؛ کارکنان و مستمری بگیران دولت (۲٫۲ میلیون خانوار، ۱۵٫۸ درصد از کل خانوارهای متوسط)، کارگران و مشاغل خصوصی (۶ میلیون خانوار، ۴۳٫۳ درصد از کل خانوارهای متوسط)، بازنشستگان (۲٫۴ میلیون خانوار، ۱۷٫۳ درصد از کل خانوارهای متوسط)، فاقدین درآمد ثابت (۳ میلیون خانوار، ۲۱٫۷ درصد از کل خانوارهای متوسط) و تحت پوشش نهادهای حمایتی (۲۷۷ هزار خانوار، ۲ درصد از کل خانوارهای متوسط) می‌شود.

 از سوی دیگر در پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان یارانه بگیران به ۱۰ دهک تقسیم بندی شده‌اند که شاخص‌هایی همچون دارایی‌ها، حقوق، بیمه، سفر خارجی، مالکیت خودرو و منزل و میانگین واریز سالانه به حساب سرپرست و اعضای خانوار در سال‌های ۹۵ تا ۹۸، تراکنش خرید بانکی در سال‌های ۹۸ و ۹۹ مورد توجه قرار گرفته و این ۱۰ دهک همان سه گروه اصلی خانوارهای فقیر، متوسط و برخوردار را تشکیل می‌دهند. در دسته بندی خانوارها، متوسط درآمد خانوارهای فقیر ۲٫۷، خانوارهای متوسط ۶٫۵ و خانوارهای برخوردار ۱۰ است که بر اساس آن، از مجموع ۲۴ میلیون و ۹۰۱ هزار و ۶۹۶ خانوار ایرانی یارانه بگیر، ۳۸ درصد فقیر، ۵۵ درصد متوسط و ۷ درصد برخوردار هستند که سیاستگذار با استفاده از آن می‌تواند سیاست حمایتی خود را اجرا خواهد کرد.

البته باید توجه داشت که قانون هدفمندی یارانه‌ها تنها به بودجه امسال محدود نشده و از سال ۹۷ دولت مکلف به اجرای این قانون بوده است اما هر بار به دلیل آنچه فقر اطلاعاتی گفته می‌شود از اجرای آن امتناع کرده که به نظر می‌رسد بیش از آنکه فقر اطلاعات مطرح باشد شرایط سخت حاکم بر اقتصاد و معیشت خانوارها مانع اصلی بر سر اجرای این الزام قانونی بوده است، به گونه‌ای‌که حتی اقدامات دولت در پرداخت یارانه بنزین در سال ۹۸ که ۱۸ میلیون نفر از این یارانه حذف شدند نشان می‌دهد دولت اطلاعات کافی در اختیار داشته است و برخی از اطلاعات امکان حذف ۴۶ میلیون یارانه بگیر را آن هم بر اساس اطلاعات موجود امکان پذیر می‌داند.

پس از انتشار آمارهای پایگاه رفاه ایرانیان و تحلیل‌هایی که با استناد بر اجرای قانون هدفمندی یارانه مطرح شده بود وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ضمن تکذیب این موضوع آن را خیال‌پردازی منتقدان دولت اعلام و تاکید کرد براساس بند ب تبصره ۱۴ قانون بودجه ۱۴۰۱ با عنوان هدفمندسازی یارانه‌ها بر حذف یارانه خانوارهای پردرآمد تاکید دارد.

بر اساس این بند، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با همکاری سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها و با استفاده از پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان موظف است حداکثر ظرف سه ماه پس از ابلاغ این قانون (پایان خرداد ماه امسال)، ضمن دهک بندی درآمدی کلیه خانوارهای یارانه بگیر از طریق شاخص‌های متقن و ثبتی قابل اتکا نسبت به حذف یارانه نقدی و طرح معیشتی خانوارهای پر درآمد اقدام، تا منابع حاصل صرف پرداخت یارانه جهت حمایت از اقشار آسیب پذیر با اولویت خانوارهای تحت پوشش و پشت نوبتی نهادهای حمایتی شود. همچنین طبق قانون بودجه امسال، سرپرستان خانوارهای معترض به حذف یارانه، می‌توانند در سامانه الکترونیکی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ثبت نام کرده تا پرونده آنها بر اساس اطلاعات و داده‌های موجود و میدانی توسط کمیته امداد امام خمینی (ره) بررسی، در صورت وارد بودن اعتراض، یارانه‌ها آنها مجددا برقرار شود. کلیه دستگاه‌های اجرایی از جمله بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران موظف به همکاری و ارائه اطلاعات به وزارتخانه مذکور هستند. طبق قانون بودجه، دولت موظف به شناسایی سه دهک پردرآمد جامعه و حذف یارانه نقدی آنها است در واقع رسانه‌های در حالی مدعی حذف یارانه ۶۳ درصد مردم کشور توسط دولت شده‌اند که این موضوع برخلاف قانون بودجه امسال است و همان طور که قانون تاکید دارد باید یارانه ثروتمندان حذف شود. البته این تکذیبه در حالی مطرح می‌شود که در قانون بودجه امسال صحبتی در ثروتمندان نشده و تنها به حذف خانوارهای پر درآمد اشاره کرد که می‌تواند تعابیر مختلفی را در بحث هدفمندی داشته باشد.