روز هنر انقلاب و ضرورت نکوداشت هنرمندان متعهد

نام گذاری روزهای مختلف سال با هدف گرامی داشت مناسبت های مهم مذهبی و ملی، در زمره فعالیت های فرهنگی مناسبی است که در حد خود به ماندگار شدن وقایع ارزشمند و مانایی رویدادهای مهم مناسبتی کمک می کند.

در فرهنگ اسلامی نیز همواره به این مسأله مهم توجه شده است تا آنجا که در کتاب آسمانی، قرآن کریم، از این روزهای مبارک و عبرت آموز، تحت عنوان «ایام اللّه» یاد می شود و حتی در یک مورد، به حضرت موسی علیه السلام دستور یادآوری این روزها داده شده است.

این شیوه پسندیده، پس از انقلاب شکوهمند اسلامی به صورت بسیار جدی دنبال شده است و بهانه مناسبی برای پاسداشت و زنده نگه داشتن بسیاری از مناسبت های مهم تقویمی به وجود آورده است که آثار و برکات فراوانی نیز در پی داشته است.

بیستم فروردین سال ۱۳۷۲ با پیشنهاد جمعی از شاعران، نویسندگان و هنرمندان حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی به مقام معظم رهبری، به عنوان «روز هنر انقلاب اسلامی» نام گذاری شد تا شهادت هنرمند متعهد و بسیجی، شهید سید مرتضی آوینی یادآور روز هنر انقلاب در تقویم تاریخ مناسبت های ایران ثبت شود.

تجلیل از هنر و هنرمندان متعهد در بیانات ارزشمند امام خمینی رحمه الله علیه نیز مشهود و مشخص است مانند پیام سی شهریور ۱۳۶۷: «خون پاک صدها هنرمند فرزانه در جبهه ‏های عشق و شهادت و شرف و عزتْ سرمایه زوال ناپذیر آن گونه هنری است که باید، به تناسب عظمت و زیبایی انقلاب اسلامی، همیشه مشام جان زیبا پسندِ طالبانِ جمال حق را معطر کند. تنها هنری مورد قبول قرآن است که صیقل دهنده اسلام ناب محمدی- صلی اللَّه علیه و آله و سلم- اسلام ائمه هدی- علیهم السلام- اسلام فقرای دردمند، اسلام پابرهنگان، اسلام تازیانه خوردگانِ تاریخِ تلخ و شرم‏آور محرومیت ها باشد. هنری زیبا و پاک است که کوبنده سرمایه داری مدرن و کمونیسم خون‏ آشام و نابودکننده اسلام رفاه و تجمل، اسلام التقاط، اسلام سازش و فرومایگی، اسلام مرفهین بی‏درد، و در یک کلمه «اسلام امریکایی» باشد.هنر در مدرسه عشق نشان دهنده نقاط کور و مبهم معضلات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، نظامی است. هنر در عرفان اسلامی ترسیمِ روشن عدالت و شرافت و انصاف، و تجسیم تلخکامی گرسنگانِ مغضوبِ قدرت و پول است. هنر در جایگاه واقعی خود تصویر زالوصفتانی است که از مکیدن خون فرهنگ اصیل اسلامی، فرهنگ عدالت و صفا، لذت می‏ برند. تنها به هنری باید پرداخت که راه ستیز با جهانخواران شرق و غرب، و در رأس آنان امریکا و شوروی را بیاموزد. هنرمندان ما تنها زمانی می ‏توانند بی‏ دغدغه کوله بار مسئولیت و امانتشان را زمین بگذارند که مطمئن باشند مردمشان بدون اتکا به غیر، تنها و تنها در چهارچوب مکتبشان، به حیات جاویدان رسیده ‏اند و هنرمندان ما در جبهه ‏های دفاع مقدسمان این گونه بودند، تا به ملأ اعلا شتافتند و برای خدا و عزت و سعادت مردمشان جنگیدند؛ و در راه پیروزی اسلام عزیز تمام مدعیان هنر بی‏ درد را رسوا نمودند.خدایشان در جوار رحمت خویش محشورشان گرداند.» روح اللَّه الموسوی الخمینی‏(صحیفه امام، ج‏۲۱، ص: ۱۴۵ و ۱۴۶).

هنر و هنرمند، همواره و در همیشه ی تاریخ، با وجود تفاوت و تنوع صورت های هنری اقوام و ملل گوناگون جلوه گر اندیشه، تفکرات ناب و عرصه بیان و احساس ظریف و باریک بین انسان های جهان بوده است و انسان در مسیر این تلاش به زبانی دست یافته که بی اعتنا به مرزهای جغرافیایی؛ تمدن ها و فرهنگ های گوناگون با انسان های دیگر ارتباط برقرار کرده و حیطه تأثیر خود را تا اعماق تاریخ نفوذ داده است.

از دیگر سو هنر در نزد مکاتب انسان ساز و ادیان الهی از آن چنان منزلت و جایگاهی برخوردار بوده است و به گواهی تاریخ و آثار فاخری که زینت بخش معتبرترین موزه های جهان است این آثار در طول تاریخ مورد توجه و حمایت ویژه قرار داشته است. آثاری که مزین کننده اماکن مذهبی و دیگر مکان های مهم بوده و اغلب تا محوری ترین مناسک و آیین های مقدس پیش رفته و در این عرصه ها جلوه گری می کنند.

نقاشی در هنر مسیحیت و خوشنویسی و نقوش تزیینی در هنر مسلمانان شاید از بدیهی ترین مصادیق این مدعا به شمار آیند و هنرمندان بسیاری در طول ادوار گذشته و بنابر تخصص خود اثار ارزشمند و فاخری را خلق کرده و به یادگار گذاشته اند.

تربیت هنرمندان متعهد از برکات توجه به هنر در دوران پس از پیروزی انقلاب اسلامی است که در چهار دهه گذشته با حضور در عرصه های ملی و فراملی به عنوان سفیران فرهنگی ایران اسلامی توانسته اند ارزش های ایرانی اسلامی و انقلابی را به جهانیان معرفی کنند ازاین روست که اهمیت دادن به هنرمندان فعال و دغدغه مند در حوزه هنرهای دینی و تربیت هنرمندان علاقمند به این حوزه همواره مدنظر مدیران فرهنگی بوده و هست؛ چراکه آثاری که از یک منظر و از رهگذر عینیت و تجسم بخشیدن به باورها و تعالیم ادیان الهی در صدد استحکام ارتباط معنوی بین مخلوق و خالق برآمده و از منظری دیگر منویات ذهنی شکل گرفته هنرمند از آن تعالیم یا باورها را به تصویر کشیده است می تواند با زبان فرهنگ و بیان هنرمندانه نقش آفرینی کند و بر گسترش مفاهیم ارزشمند تمدن نوین اسلامی و تقویت جبهه مقاومت مؤثر واقع شود.

هنر انقلاب و هنر آیینی هنری است که با داعیه دفاع از هنر برخاسته از تمام فطرت های پاک و به دور از مسایل حاشیه ای در حوزه تمدنی غرب و با بهره گیری از اصول و مبانی آن، پای به عرصة اندیشه های سیاسی و اجتماعی بگذارد و می کوشد تا در ساحت های گوناگون زندگی فرهنگی، سیاسی و اجتماعی، غبار غربت از هنر ارزشمند برخاسته از فطرت را بشوید.

از عیب، پاک شو که هنرها همی دهند / دست از خزف بشو که گهرها همی دهند (صائب تبریزی)