دانشگاه رفتن مهم است؟

به گزارش پایگاه 598، به نقل از ایسنا، جامعه ایران سال‌هاست که ورود هر نوجوان به دانشگاه را پس از اتمام مقطع دبیرستان، جزئی از مراحل زندگی می‌داند. اما دانشگاه رفتن چه اهمیت و فایده‌ای می‌تواند داشته‌باشد؟ حضور در دانشگاه و گذراندنِ واحدهای مختلف درسی، چطور می‌تواند به تعالی جامعه کمک کند؟ امان‌الله قرایی‌مقدم در این‌باره توضیح می‌دهد.

این جامعه‌شناس درباره تعدد دانشجوها و تأثیر آن روی فرهنگ و جامعه، گفت: کشوری می‌تواند موفق باشد که «بی‌سواد» نداشته‌باشد. تحصیل و آموزش‌وپرورش در هر سطح و نوعی برای جامعه بسیار مفید است. جامعه‌ای موفق است و می‌تواند به توسعه اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و آرامش روحی و روانی برسد که تعداد تحصیل‌کرده‌های آن(به‌خصوص تحصیل‌کرده‌های دانشگاهی) رو به افزایش باشد.

او درباره استقبال روزافزون بانوان برای تحصیل در دانشگاه‌ها افزود: خوشبختانه در ایران حدود ۵۳ درصد از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی و دانشجویان «خانم» هستند. نتیجه این آمار، به موفقیت در زندگی خصوصی، توسعه اقتصادی، پرورش فرزندان، دوام و بقای خانواده و کاهش میزان طلاق می‌انجامد. «بازیل برنشتاین» نیز سال‌ها قبل در طول تحقیق و مطالعاتی چنین مسئله‌ای را تأیید کرده‌است.

قرایی‌مقدم پیرو بحث تحصیل زنان، درباره تأثیر آن بر روی فرزندان بیان کرد: نقش مادران تحصیل‌کرده در خزانه لغات کودکی که به‌تازگی وارد مدرسه می‌شود تعداد لغاتی که می‌داند و درکی که از مطالب دارد مشخص است. نقش تحصیلات مادر بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان در مناطق ۱۳ و ۱۴ شهر تهران بسیار پررنگ است؛ چنان‌که میانگین نمرات درسی این کودکان نسبت‌به دیگر دانش‌آموزانی که مادرِ تحصیل‌کرده ندارند، دو نمره بیشتر است. همچنین این آمار در دانش‌آموزانی که مادران معلم دارند، ۲.۵ نمره بیشتر نیز است.

او ادامه داد: «تحصیل» شاخص توسعه‌یافتگی‌ست. برای محاسبه شاخص توسعه‌یافتگی همه‌چیز محاسبه می‌شود؛ تعداد پزشک به بیمار، تعداد تخت‌های بیمارستان، میزان تحصیل‌کرده‌ها نسبت‌به جمعیت، میزان تحصیل‌کرده‌های زن نسبت‌به کل جمعیت زنان و ده‌ها شاخص دیگر. در ایران تقریباً ۱۳ تا ۱۴ میلیون تحصیل‌کرده دانشگاهی وجود دارد. در یک کشور هرچه تحصیلات خصوصاً تحصیلات دانشگاهی بیشتر باشد، موفق‌تر عمل کرده‌است. اما مهم‌ترین مسئله این است که در کشور می‌بایست نیازسنجی شود؛ یعنی فارغ‌التحصیلان را در رشته‌هایی که نیاز داریم، افزایش دهیم. بایستی به میزانی که بخش‌های مختلف جامعه نیاز دارد، ظرفیت برای پذیرش دانشجو قرار داده‌شود. افرادی که تحصیل‌ می‌کنند، معمولاً فرزندان بهتری به‌ جامعه تحویل می‌دهند، مادر و پدر بهتری می‌شوند، اقتصاد خانواده‌شان سالم‌تر بوده و ورودشان به آسیب‎‌های اجتماعی کمتر است، اما این‌که کشور از این نیروی انسانی استفاده مناسب کند بحثی دیگر است که در ایران این اتفاق چندان نمی‌افتد؛ به‌طوری‌که نزدیک به ۳۰ درصد از فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها بیکارند. تحصیل و دانشگاه شاخص توسعه‌یافتگی، رشد و پیشرفت است.

در جمعیت‌شناسی و جامعه‌شناسی مبحثی وجود دارد که به هزینه‌های سرانه یک فرد در جامعه می‌پردازد. قرایی‌مقدم درباره سرمایه‌ای که صرف رشد و پیشرفت هر کودک می‌شود این‌طور گفت: از لحظه‌ای که نطفه‌ای در شکم مادر شکل می‌گیرد، هزینه‌های هر فرد آغاز می‌شود. برای یک فرد لیسانسه، از بدو تولد تاکنون حداقل ۵۰۰ میلیون تومان هزینه شده‌است. این فرد اگر هدر رود، کشور زیان می‌کند. برای فارغ‌التحصیلان دانشگاهی که این‌همه هزینه شده‌است، باید به کار گرفته‌شوند.

این استاد دانشگاه خوارزمی درباره اولویت تحصیل در جامعه خاطرنشان کرد: «کالین کلارک، اقتصاددانِ استرالیایی» در سال ۱۹۲۹ این تئوری را مطرح کرد که در اغلب جوامع اولویت در سه بخش خلاصه می‌شود؛ بخش اول کشاورزی، بخش دوم صنعت، بخش سوم خدمات(پزشک، معلم، کارمندان اداری و... در این دایره قرار می‌گیرند) است. جامعه‌ای موفق است که بتواند از این نیروی تحصیل‌کرده، در جایگاهی درست و مناسب استفاده کند، نه این‌که آن‌ها را بعد از اتمام تحصیلات رها کند.

امان‌الله قرایی‌مقدم در پایان درباره توسعه کشورها چنین گفت: اصل اساسی توسعه فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی‌ست؛ از دیدگاه اقتصاددان و جامعه‌شناس توسعه، «بنیامین هیگینز» که از استادان دانشگاه هاروارد است، بسیاری از کشورهایی که درآمد ارزی فراوانی دارند اما وابستگیِ اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی دارند، لزوماً پیشرفته نیستد. بنیامین هیگینز، ژوزف شومپیتر، استانیسلاس گوستاوویچ استروملین، سیمون کوزنتس، آلفرد مارشال، ژاکوب مینسر و بسیاری دیگر از دانشمندانِ حوزه‌های مختلف، بر نقش نیروی انسانی و تولید علم و دانش تأکید جدی دارند. دانشگاه‌ها هم نقش پررنگی در توسعه فرهنگی، رشد جامعه، افزایش فهم و فراست و دانش و بینش و انتخاب سبک زندگی سالم‌تر ایفا می‌کنند.