«زیبایی‌شناسی از منظر علامه طباطبایی» بررسی شد

به گزارش پایگاه 598، به نقل از حوزه، حجت الاسلام حسین سرانجام در چهل و هفتمین نشست علمی انجمن علمی ارتباطات و تبلیغ حوزه های علمیه با عنوان؛ "زیبایی شناسی از منظر علامه طباطبایی" اظهار داشت: بر اساس منطق ارسطویی که ذات انگارانه است که باید به نگاه کارکردانه برسیم و این نظریه به ما کمک می کند که به این سمت کارکردانه حرکت کنیم.

استاد حوزه گفت: فلسفه باعث می شود که ما از فرهنگ بشری، تاریخ بندی و فهم بشری صحبت کنیم.

وی با اشاره به اینکه علامه آثار مختلف زیباشناسی را مطرح کردند گفت: شاگردان و اساتید علامه به نظریه زیباشناسی علاقمند هستند و از آن در مباحث اجتماعی نیز بهره می برند.

حجت الاسلام سرانجام ادامه داد: نظریه ادراکات اعتباری، نظریه‌ای در فلسفه اسلامی است که توسط علامه طباطبایی، در کتاب اصول فلسفه و روش رئالیسم ارائه شده است. وی در این نظریه، دسته‌بندی کاملی از ادراکات اعتباری انسان را ارائه کرده و نحوه شکل‌گیری آنها را بیان می‌کند.

وی بیان داشت: علامه در فصل ششم اصول فلسفه معتقد است رابطه حقیقی بین ادراکات اعتباری وجود دارد به عنوان مثال که ما تشنگی را احساس می کنیم و بعد با آزمایش و یا آموزش از دیگران می فهمیم که آب رفع تشنگی می کند.

استاد حوزه، خاطر نشان کرد: ادراکات اعتباری از نظر علامه ثابت نیستند و بسته به مکان و زمان زندگی افراد و بحث آموزش از دیگران متفاوت است و این ادراکات گسترده می شوند.

وی با اشاره به علم حضوری در اندیشه علامه گفت: بر اساس نظریه علامه آزمایشهای متوالی نشان می دهد که محیط زندگی انسان در افکار او مؤثرند و اختلاف معلومات و افکار با اختلاف منطقه و محیط زندگی حتی در یک فرد انسان، در دو زمان و با اختلاف شرایط، روشن و غیرقابل انکار است. همچنین می توان با تربیت های گوناگون، در انسان افکار گوناگون ایجاد کرد. بنابراین حقایق علمی مخلوق شرایط خارجی و تربیت بوده و ثبوت غیرقابل تغییری ندارند.

حجت الاسلام سرانجام گفت: یکی از نوآوری های مهم علامه طباطبایی در فلسفه، نظریه ادراکات اعتباری است. ایشان ادراکات اعتباری را در سه بخش کیفیت پیدایش علوم اعتباری از انسان، کیفیت پیدایش کثرت در علوم اعتباری و کیفیت ارتباط علوم اعتباری با آثار واقعی و حقیقی مورد بررسی دقیق قرار داده است. این نظریه در بعد معرفت شناسی، می تواند بر بسیاری از مسائل در علوم مختلف تاثیری عمیق بگذارد این تاثیر به حدی است که می توان این نظریه را از حیث تاثیرگذاری بر مسائل مختلف با نظریه حرکت جوهری ملاصدرا مقایسه کرد.

وی با بیان اینکه فرهنگ دارای سه سطح است گفت: شامل باورها، ارزش ها، رفتارهاست بر این اساس باورها پایه فرهنگ را تشکیل می دهد و این ارزش هاست که به باورها در جامعه هنجار می دهد و منجر به رفتار می شود.

استاد حوزه ادامه داد:بیش از ۲۰۰ تعریف از فرهنگ وجود دارد که در تعریفی آمده است که فرهنگ مجموعه ای از آداب و رسوم و مناسک و همه داشته های یک جامعه است و این بر اساس دیدگاه قرن هجدهم است که برای جامعه روح مشترک در نظر می گیرند. هنرها حامل ارزش ها و رفتارها هست که خروجی آن در جامعه مشهود است. 

وی گفت: فرهنگ بیشتر به زیرساخت های فرهنگی از جمله بینش ها و ارزش ها بیشتر تاکید دارد که در نتیجه منجر به ظواهر بیرونی در رفتارها می شود.

حجت الاسلام سرانجام ابراز داشت: اولین کسانی که وارد عرصه فرهنگ در فلسفه شدند قبل از قرن هجدهم است این فیلسوفان به معنای فرهنگ توجه کردند بر این اساس همانطور که انسان روح دارد جامعه نیز روح دارد و می تواند به موضوعات دیگر واکنش نشان دهد.

وی با اشاره به تعابیر زیبایی علامه طباطبایی در کتاب اصول فلسفه گفت: علامه در مقاله سوم با تعابیر بسیار زیبای ادبی و استعاره ای و با استفاده از ابزار هنر، قدرت تخیل افراد را تقویت می کند. ایشان استعاره را بار تصویر می کند و به توصیف طبیعت می پردازد.

استاد حوزه خاطر نشان کرد: علامه از ظرفیت زبان و فرهنگ فارسی برای بیان نظریه زیباشناسی استفاده می کنند بر اساس نظریه علامه ما در سطح زیبایی شناسی نه تنها ادراکات اعتباری را دخالت می دهیم بلکه ادراکات اجتماعی را نیز دخیل می کنیم.

وی تاکید کرد: زیبایی بر اساس ادراکات اعتباری در هر فرهنگ و دوره ای نیاز به یک باز تعریف دارد. همچنین حسن و قبح بقیه ادراکات اعتباری را تعریف می کند و بین هنر و حسن و قبح رابطه مساوی وجود دارد.