تغییر ساعت چقدر در کاهش مصرف انرژی موثر است؟

به گزارش پایگاه 598، به نقل از باشگاه خبرنگاران، همه ساله در کشور ما در دو مرحله تغییرات ساعتی انجام می‌شود به طوری که در مرحله نخست اول فروردین ساعت رسمی کشور یک ساعت به جلو و در بامداد ۳۱ شهریور یک ساعت به عقب کشیده می‌شود این در حالی است که در برخی از کشور‌ها این موضوع در ۴ مرحله طی یک سال انجام می‌شود.

در سال ۱۳۷۰ بر اساس محاسباتی هیئت وزیران ایران مصوبه‌ای را به تصویب رساند که طی آن ساعت رسمی کشور همه ساله در اول فروردین ماه یک ساعت جلو کشیده شود و در آخر تابستان به حالت اول بازگردد. ادامه مطالعات در آن دوره نشان داد که حدود ۱۰۰ مگاوات کاهش مصرف در زمان پیک (اوج مصرف) حاصل شده‌ است.

طبق بررسی‌های انجام شده تغییر ساعت در فصل بهار و تابستان در سایر کشور‌ها نشان می‌دهد که این روند به منظور استفاده بهینه و صرفه‌جویی در مصرف برق با بهره‌گیری از نور خورشید و طولانی بودن ساعات روز‌های فصل بهار و تابستان به مرحله اجرا در آمده و در حال حاضر در ۷۷ کشور جهان تغییر ساعت در این دو فصل به‌عنوان یک اصل پذیرفته شده و به طور قانونمند، نهادینه شده است.

امسال باتوجه به کاهش بارندگی و خشکسالی که در ۵۰ سال اخیر در کشور رخ داده است، خاموشی‌ها در تابستان سطح وسیعی از کشور را در برگرفت به طوری که خاموشی از دوساعت به چندین ساعت رسید، اما نتایج بررسی ها نشان داده است که تغییر در ساعات می‌تواند به شدت مصرف انرژی را کاهش دهد.

تغییر ساعت در کاهش مصرف برق تاثیرگذار است

مصطفی رجبی مشهدی سخنگوی صنعت برق کشور در گفت و گو با خبرنگار اقتصاد و انرژی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، با اشاره به تاثیر مصرف برق با تغییر ساعات در کشور، گفت: به هر حال یکی از دلایل اصلاح ساعت در نیمه اول و دوم سال استفاده از نور روز خورشید است و قطعا این امر تاثیرگذار در مصرف انرژی است.

او ادامه داد: در واقع هر سال این روند ادامه دارد و تاثیر بسیار مطلوبی در کاهش مصرف انرژی به خصوص برای خانوار‌ها دارد و این طرح در بسیاری از کشور‌ها در حال اجرا است.

سخنگوی صنعت برق کشور اضافه کرد: این برنامه ریزی که همه ساله در جهت تغییر ساعات می‌شود باعث شده عدد قابل توجهی یعنی حدود ۶۰۰ مگاوات کاهش مصرف انرژی را داشته باشیم.

رجبی مشهدی بیان کرد: یکی از دلایل تغییر ساعت در نیمه دوم سال استفاده بیشتر از نور طبیعی روز و در نتیجه کاهش مصرف انرژی است. این اقدام در حال حاضر در بیش از ۷۰ کشور به همین منظور انجام می‌شود. حدود ۱۵۰ سال پیش هم برای صرفه جویی در مصرف شمع و یا زغال سنگ هم تغییر ساعت انجام می‌گرفته است.

رجبی مشهدی ادامه داد: بررسی‌های چند سال اخیر نشان می‌دهد که تغییر ساعت، حدود یک تا ۵.۱ درصد در کاهش مصرف برق تاثیر دارد که این میزان معادل مصرف برق استان سمنان در این دوره از سال است.

او افزود: حتی در سال‌های اخیر ما درخواست کردیم که به منظور کاهش بیشتر مصرف در نیمه اول سال که محدودیت‌ها در تامین برق و فشار بر نیروگاه‌ها بیشتر است، ساعت کاری ادارات هم تغییر کند؛ یعنی ادارات یک ساعت زودتر شروع به کار کنند تا با یک ساعت زودتر خاتمه دادن به کار و خاموش شدن وسایل سرمایشی، مصرف کاهش بیشتری پیدا کند.

این مقام مسئول تغییر ساعت در تابستان را تاثیر گذار‌تر از زمستان دانست و گفت: حتی این تغییر ساعت در برخی از کشور‌ها که عرض جغرافیایی بیشتری دارند تا ۴ بار در سال یعنی هر سه ماه یک بار اتفاق می‌افتد و در هر نوبت بیش از یک ساعت است.

صرفه جویی بیش از ۷۵‌گیگاوات  ساعت با تغییر ساعات در فصول

طبق آمار دفتر مدیریت مصرف برق شرکت توانیر، تغییر ساعت رسمی کشور  ۵/۱‌درصد کاهش مصرف برق را در پی خواهد داشت و میزان این صرفه‌جویی ظرف ۶ ماه بیش از ۷۵‌گیگاوات ساعت تخمین زده شده است.

در واقع ایجاد تعادل بین تولید و مصرف حامل‌های انرژی یکی از مشکلات دنیای امروز بوده و این مشکل در کشور‌های در حال توسعه‌ای چون ایران به دلیل مصرف بالا از اهمیت بیشتری برخوردار است.

در این میان برق یکی از مهم‌ترین حامل‌های انرژی است که مصرف بالای آن به‌دلیل عدم‌سهولت در واردات، برای اقتصاد کشور چالش آفرین بوده و نتیجه‌ای جز خاموشی و اُفت ولتاژ را در پی نخواهد داشت.

البته کاهش مصرف برق راه حل‌های دیگری هم داشته و به قطع یقین اولین و آخرین راه حل تغییر ساعات اداری نیست. راهکار دیگر استفاده از تکنولوژی روز و پیش بینی و برنامه‌ریزی برای وقوع چنین اتفاقی بود، با استفاده از تکنولوژی‌های به روز می‌توان انرژی تولید کرد و کشور را به خودکفایی کامل رساند برای مثال باتوجه به موقعیت استراتژیک کشور می‌توان از انرژی خورشیدی بهره‌مند شد.

چه کشور‌هایی  ساعت خود را تغییر نمی‌دهند؟

بیشتر مناطق آفریقا و همچنین کشور‌های آسیایی  از قبیل چین و هند  ساعت‌های رسمی خود را در بهار تغییر نمی‌دهند. این بدان معنا نیست که این کشور‌ها پیش‌تر «تغییر ساعت» را امتحان نکرده‌اند. به طور مثال، قطعی برق مداوم در بنگلادش مسئولان این کشور را وادار کرد تا سال ۲۰۰۹ (۱۳۸۸)، دی اِس‌تی را به طور آزمایشی اجرا کنند.

نارضایتی مردم از این روش باعث شد اجرای آن پس از ۶ ماه متوقف شود. مصر نیز سال ۲۰۱۴ و با هدف کاهش مصرف انرژی، «تغییر ساعت تابستانی» را اجرا کرد. این روش بدلیل نارضایتی مردم از ۴ بار تغییر ساعت در سال و همچنین بی‌نتیجه بودن آن در بهینه‌سازی مصرف انرژی، از سال پس از آن اجرا نشد.

حسن مرادی کارشناس انرژی  در گفت و گو با خبرنگار اقتصاد و انرژی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، گفت: به طور کلی تغییر  ساعات در کشور‌ها به این دلیل است که مردم بتوانند مقدار بیشتری از نور خورشید را به منظور روشنایی استفاده کنند.

او ادامه داد: هر چند این مسئله در میزان ساعت کار تفاوت چندانی ندارد و صرفا زمانی که آسمان زودتر روشن می‌شود، می‌توان از این شیوه برای استفاده حداکثری از نور بهره برد تا کمتر نیاز باشد از چراغ برای روشن کردن فضا استفاده کنیم.

این کارشناس انرژی اضافه کرد: تغییر ساعت یک امر ارزشمندی است که سال‌ها در کشور ما انجام می‌شود به طوری که این روند در تغییر ساعات ادارات نقش بسیار مهمی را دارد.

مرادی گفت:  انگلستان هم که ساعت رسمی گرینویچ است از این امر مطابقت می‌کند چرا که جابجایی این ساعت‌ها می‌تواند در جابجایی کاهش بار انرژی نقش مطلوبی داشته باشد.

او بیان کرد: به طور کلی ما از سمت خراسان که آفتاب طلوع  و از سمت کردستان که غروب می‌کند اختلاف ساعت زیادی داریم به طوری که با این تغییرات ساعت می‌توان تا حدودی در مصرف انرژی صرفه جویی کرد، اگر این میزان ساعات را صرفه جویی کنیم می‌توانیم به کشور‌های همسایه هم برق صادر کنیم.

بسیاری از کشور‌ها برای بهینه‌سازی مصرف انرژی، در فصل بهار و تابستان ساعت رسمی کشورشان را معمولاً یک ساعت به جلو می‌کشند، تا مدت زمان بیشتری از روز با ساعات کاری هم‌خوانی داشته باشد و در ساعات کمتری از روز، نیاز به مصرف انرژی برای تأمین روشنایی وجود داشته باشد.

«مایکل داونینگ» نویسنده «جهش به جلو: جنون سالانه صرفه‌جویی در زمان نور روز» معتقد است اجرای «تغییر ساعت» هزینه‌ای برای مردم و مصرف‌کنندگان انرژی ندارد؛ بنابراین، این روش طرفداران زیادی در میان قانونگذاران کشور‌ها دارد.

وی همچنین می‌گوید اجرای دی‌اِس‌تی در کشور‌هایی که نزدیک خط استوا قرار دارند و مقدار نور روز در آن‌ها ثابت است، تأثیر چندانی در بهینه‌سازی مصرف انرژی ندارد. اما دلیل استفاده آن‌ها از این روش، هماهنگ شدن با منطقه زمانی آمریکا است.

با توجه به اینکه مصارف خانگی ۶/۳۳‌درصد و مصارف عمومی و تجاری ۴/۱۸‌درصد از مصرف کل کشور را تشکیل می‌دهند، چنانچه با تغییر ساعت رسمی کشور در شش ماهه اول سال، یک ساعت از زمان مصرف برق در اوج مصرف آن کاسته شود، شاهد صرفه‌جویی قابل‌ملاحظه‌ای معادل ۵/۱‌درصد مصرف برق در کل کشور خواهیم بود.

با توجه به حدود ۱۰۰‌میلیون مگاوات ساعت انرژی مصرف شده در شش ماهه اول سال ۱۳۸۵، میزان کاهش مصرف انرژی برق معادل ۵/۱‌میلیون مگاوات ساعت به ارزش تقریبی ۴۵۰‌میلیارد ریال خواهد بود.

اگر چنانچه سوخت نیروگاه‌ها را گازوئیل در نظر بگیریم، بنابراین این کاهش مصرف، صرفه‌جویی ۶۲۲‌میلیون لیتر گازوئیل را نیز در پی خواهد داشت.

۳۵۰۰ مگاوات مصرف برق مربوط به ادارات دولتی و وزارتخانه‌ها است

غلامعلی رخشانی مهر معاون توزیع و هماهنگی توانیر در گفت و گو با  خبرنگار اقتصاد و انرژی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، گفت: مصرف برق شهر تهران یعنی ۳۵۰۰ مگاوات مربوط به ادارات دولتی و وزارتخانه‌ها است که بیشترین  آن صرف وسایل سرمایشی می‌شود.

او با اشاره به اینکه بیشترین مصرف برق در زمان اوج مصرف روز (۱۲ تا ۱۶) است  ادامه داد: ۵ میلیون مشترک در تهران بزرگ وجود دارد که ۱۳ درصد مشترکان کشور را شامل می‌شود و ۱۰ درصد انرژی کشور را مصرف می‌کنند، ۹ درصد پیک بار کشور در تابستان در شهر تهران اتفاق می‌افتد.

رخشانی مهر بیان کرد: براساس این مصوبه دستگاه‌های دولتی موظفند مصرف برق خود را نسبت به زمان مشابه پارسال ۱۰ درصد کاهش دهند. مولد‌های اضطراری را به مدار بیاورند، بعد از وقت اداری سیستم سرمایشی خود را خاموش کنند و در ساعات اداری نیز دمای محیط را در دمای ۲۵ درجه تنظیم کنند.

گفتنی است؛ تغییر ساعت روشی مناسب و هوشمندانه در جهت کاهش مصرف انرژی الکتریکی بوده که سابقه تاریخی و تجارب کشور‌های مختلف را دارد .  تغییر ساعت اثرات دیگری به‌جز صرفه‌جویی در انرژی، همانند کاهش ترافیک را هم به دنبال دارد.