سناریوی تلخ حذف برنامه های ایرانی از گوگل پلی

در شهریور ماهی که گذشت شاهد حذف ناگهانی برخی برنامه‌های ایرانی از گوگل پلی بودیم که این باعث تعجب بسیاری از کاربران شد و انتقادهای زیادی را نیز به همراه داشت. حذف این نرم افزارهای ساخته شده به دست استارتاپ‌های ایرانی از «روبیکا» شروع شد و سپس به «آپارات»، «فیلیمو»، «ذره بین»، «بلد» و «طاقچه» رسید.

از آنجایی که این اتفاق ممکن است سوال هایی را در ذهن کاربران و سازندگان نرم افزارها ایجاد کند، به سراغ کارشناس و تحلیلگر امنیت سایبری، علی کیایی‌فر رفتیم تا پاسخ سوالات ایجاد شده را بگیریم. در ادامه گزارشی که به منظور بررسی بیشتر این ماجرا تهیه شده را می‎خوانید.

دلیل حذف برنامه های ایرانی از گوگل پلی چیست؟

کیایی فر، کارشناس امنیت شبکه در پاسخ به این سوال گفت: "گوگل برنامه‌های ایرانی را به دلایل مختلفی حذف کرده است. برخی از اپلیکیشن‌ها به دلیل شکایت‌های کاربران حذف شده‌اند برخی هم به دلیل عدم رعایت قانون کپی رایت. اما اغلب نرم افزار‌هایی که اخیرا از گوگل پلی حذف شده‌اند به دلیل تحریم‌های آمریکا بوده است. گوگل یک شرکت آمریکایی است و از قوانین آمریکا تبعیت می‌کند".

او ادامه داد: "طبق قوانین آمریکا اگر شرکتی با ایران مراوده تجاری و مالی داشته باشد شامل تحریم‌های ثانویه و جریمه‌های سنگین خواهد شد. گوگل با حذف اپلیکیشن های ایرانی از گوگل پلی در تلاش است تا مشمول تحریم‌های ثانویه آمریکا نشود. به خصوص وقتی که بازار اندرویدی ایران برایش سودآوری قابل توجهی ندارد".

آیا امکان بازگشت مجدد این برنامه‌ها وجود دارد؟

شاید بسیاری از کاربران طرفدار نرم افزارهای حذف شده یا صاحبان و سازندگان آن‌ها منتظر برگشت دوباره اپلیکیشن ها به این فروشگاه بزرگ مجازی باشند. علی کیایی فر در این باره توضیح داد:‌" تا زمانیکه گشایشی در شرایط تحریم‌ها اتفاق نیفتد نباید امید داشت که این نرم افزارها به گوگل پلی برگردند.

او افزود: "حتی بقیه نرم افزارهای ایرانی که هنوز از گوگل پلی حذف نشده‎اند هم باید آمادگی لازم را برای حذف از گوگل پلی داشته باشند. چرا که بالاخره شرایط تحریم است و آمریکا از سیطره‌ای که بر فضای مجازی دارد نهایت استفاده را می‌برد تا مانع رشد اپلیکیشن‌های ایرانی و استارتاپ‌های موفق شود".

مشکل سازی گوگل برای استارتاپ ها

کیایی فر درمورد اینکه استارتاپ‌ها و سازندگان این برنامه‎ها به دنبال این اتفاق، متحمل چه ضرراتی می‎شوند و آیا این ضررات می‎تواند مشکل ساز باشد گفت:" گوگل پلی به عنوان مرجع و منبع اصلی نصب نرم افزار‌های اندرویدی در دنیا به شمار می‌رود. با حذف برخی اپلیکیشن‌های ایرانی قطعا مخاطبان این برنامه‌ها ریزش خواهند کرد اما با توجه به اینکه App Store‌ های بومی خوبی در کشور راه اندازی شده است این مشکل خیلی حاد نخواهد شد".

وی ادامه داد: "مشکل زمانی حاد می‌شود که گوگل بدون اجازه کاربر، نرم افزاری را از روی موبایل‌های کاربران حذف کند. (مثل اقدامی که در مورد حذف نسخه‌های غیر رسمی تلگرام مثل تلگرام طلایی اتفاق افتاد) اگر این اقدام در مورد سایر نرم افزار‌های اندرویدی ایرانی نصب شده روی موبایل کاربران اتفاق بیفتد شاهد یک فاجعه بزرگ خواهیم بود".

این کارشناس و تحلیلگر امنیت سایبری در این باره اضافه کرد:" این اقدام گوگل به نوعی خودکشی گوگل در ایران هم تلقی خواهد شد و سایر کشور‌ها را نیز بصورت جدی نگران خواهد کرد. چرا که گوگل با نقض حریم خصوصی کاربران به جای آن‌ها تصمیم می‌گیرد که چه نرم افزار‌هایی را نباید استفاده کنند! من معتقدم این اتفاق رخ نخواهد داد و گوگل هرگز جایگاهش در ایران را از دست نخواهد داد".

برای جلوگیری از این ضررات چه باید کرد؟

از آنجایی که کشور ما همچنان تحریم است و ممکن است این دست از اقدامات گوگل در آینده نیز اتفاق بیفتد، احتمالا لازم است اقداماتی در داخل کشور و توسط مسئولان و فعالان این حوزه صورت بگیرد، کیایی فر، کارشناس امنیت شبکه نیز در این باره بیان کرد: ما باید بنا را بر این بگذاریم تا زمانیکه تحریم‌ها ادامه دارد این آزار و اذیت‌ها تمام نخواهد شد. باید این احتمال را بدهیم که گوگل پلی ممکن است در ایران سرویس ندهد. او ادامه داد: ما باید با تکیه بر اکوسیستم‌های بومی که می‌توانند جایگزین گوگل پلی شوند جای خالی گوگل پلی را در ایران پر کنیم".

گفتنی است هرچند عمده غول‌های فناوری متعلق به آمریکا و تحت سیطره آن است اما می‎توان با حمایت از سازندگان نرم افزارهای داخلی و به قدرت رساندن این اپلیکیشن‌ها، تا حدود زیادی از نتایج زیان بار محدودیت‎های گوگل برای استارتاپ‌ها جلوگیری کرد.