چرا دولت روحانی در "تجارت انرژی" شکست خورد؟

به گزارش سرویس اقتصادی پایگاه 598، آنگونه که در چشم‌انداز اقتصادی 2045 بانک جهانی آمده است، تقاضای انرژی در 25 سال آینده با رشد 9 درصدی همراه خواهد بود و معادل 72 میلیون بشکه نفت افزایش می‌یابد، بدین معنا تقاضای انرژی در سال 2045 به 361 میلیون بشکه در روز خواهد رسید.

نکته جالب توجه در پیش‌بینی بانک جهانی، میزان تغییرات تقاضای انرژی در کشورهای عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) است. میزان تقاضای انرژی در کشورهای عضو این سازمان مهم جهانی که بیش از 30 درصد تولید ناخالص جهان را به خود اختصاص داده‌اند 4.4 میلیون بشکه نفت در روز کاهش خواهد یافت، بعبارتی میزان افزایش تقاضای انرژی بدون در نظر گرفتن سازمان همکاری و توسعه اقتصادی 76.5 میلیون بشکه در روز خواهد بود.

بیشترین درصد رشد تقاضای انرژی مربوط به کشور هند خواهد بود که در مدت ذکر شده تا 2.8 درصد افزایشِ تقاضا خواهد داشت، این نکته را نیز باید در نظر داشت که بیشترین میزان رشد جمعیت در سال‌های آتی نیز مربوط به کشور هند خواهد بود.

این موضوع نشان ‌می‌دهد کشور ایران به عنوان یکی از صادرکنندگان بزرگ نفت و فرآورده‌های نفتی می‌بایست تمرکز خود را بر گسترش تجارت با کشورهایی همچون هند و کشورهای آسیای شرقی قرار دهد؛ اتحادیه اروپا و آمریکای شمالی به لحاظ میزان تقاضای انرژی، برای ایران و سایر کشورهای صادرکنندهِ نفت و گاز مقاصد مناسبی نیستند لذا پافشاری دولت ایران در 8 سال گذشته بر ایجاد رابطه با اروپا و آمریکا اساسا توجیه اقتصادی نداشته است (ایران طی 8 سال گذشته در زمینه تجارت غیرنفتی نیز عملکرد شکست‌خورده‌ای در ارتباط با اروپا و آمریکا تجربه کرده است).

نکته‌ی دیگری که می‌توان از آن به عنوان یک فرصت اقتصادی یاد کرد، افزایش قابل‌توجه میزان تقاضای کشورها به برق است، ایران در 8 سال گذشته عملکرد مناسبی به لحاظ توسعه صنعت برق نداشته است به گونه‌ای که در مدت مذکور آهنگ توسعه شبکه برق به کمترین میزان در سال‌های بعد از انقلاب رسیده و نسبت به مدت مشابه در دولت نهم و دهم تقریبا با افت 50 درصدی همراه بوده است، با اینحال در دولت جدید امید است رویه‌ی مدیریت منابع در کشور اصلاح شود و دستگاه اجرایی به جای دل‌بستن به چند کشور اروپایی، تاکید بر مزیت‌های داخلی و تقویت ارتباط تجاری با کشورهای درحال‌توسعه را در اولویت خود قرار دهد.

مدیران دولت سیزدهم می‌بایست این تجربه را از دولت قبل در نظر داشته باشند که ارتباط با اروپا و آمریکای شمالی به لحاظ تجاری مزیتی برای ایران دربرنخواهد داشت، ایران چه در حوزه انرژی و چه در زمینه صادرات غیرنفتی نیاز به کشورهایی دارد که خریدار محصولات ایرانی باشند و از این رهگذر بتوانند به رشد درآمدهای ارزی کشور کمک کنند، این در حالی است که کشورهای اروپایی رغبتی به خرید کالای ایرانی ندارند کمااینکه در گزارشات پیشین دیدیم که به طور نمونه در 4 ماهه نخست 2021 صادرات ترکیه به اتحادیه اروپا 35 برابر صادرات ایران به اروپا بوده است.