دولت روحانی چگونه بازار سیمان را متشنج کرد؟

به گزارش سرویس اقتصادی پایگاه 598، سیمان یکی از مصالح پرکاربرد است که ساخت و سازهای کشور در بخش‌های مختلف وابسته به آن است، از همین جهت نوسانات قیمت سیمان به طور مستقیم بر سایر بخش‌ها تاثیرگذار خواهد بود.

علیرغم اهمیت موضوع سیمان در کشور و پیوستگی این کالا با سایر حوزه‌های عمرانی و تجاری، سیاست همه‌جانبه‌ای در این خصوص وجود ندارد؛ از اواخر سال گذشته اقداماتی در راستای مدیریت فروش سیمان صورت گرفت و با عرضه این کالا در بازار بورس گام مثبتی در جهت حذف دلالان این کالا برداشته شد اما اِعمال سیاست‌هایِ ازهم‌گسیخته از سوی وزارت صمت باعث تشنج بازار شد و زمینه سوءاستفاده را بیش از پیش در اختیار دلالان قرار داد.  

طی سال گذشته مجموعا 69.3 میلیون تن سیمان در کشور تولید شده است که 92 درصد آن در کشور مصرف شده و تنها کمتر از 8 درصد این میزان از طریق صادرات به فروش رسیده است، همانگونه که از آمارها پیداست صادرات سیمان سهم ناچیزی از چرخه اقتصادی این کالا را شامل می‌شود و نرخ فروش آن در بازارهای بین‌المللی نیز به گونه‌ای نیست که بتوان به عنوان یک مزیت به آن نگاه کرد.

نکته دیگری که در این زمینه وجود دارد، پیشی گرفتن صادرات کلینکر از سیمان است به طوری که در سال 1392 (ابتدای دولت یازدهم) 76 درصد از سهم صادراتی این دو کالا مربوط به "سیمان" و 24 درصد آن شامل کلینکر بوده است اما آمارهای سال 1399 نشان می‌دهد نسبت صادراتی این دو کالا کاملا تغییر کرده به گونه‌ای که 65 درصد سهم صادراتی مربوط به کلینکر و 35 درصد متعلق به سیمان است. با نگاهی به تقاوت قیمت کلینکر و سیمان در بازارهای منطقه می‌توان دریافت که صادرات سیمان در سال‌های اخیر همان مزیت حداقلی خود را نیز از دست داده و نباید روی درآمد صادراتی حاصل از آن چندان حسابی باز کرد.

یکی از مشکلات جدی صنعت سیمان، مستهلک بودن ماشین آلات و تجهیزات کارخانه‌های سیمان است و به همین دلیل کارخانه‌های سیمان جزو صنایع کم‌بازده و پرمصرف به حساب می‌آیند؛ برق و گاز مصرفی در کارخانه‌های سیمان همواره محل مناقشه بوده و مشکلاتی برای فعالان این حوزه بوجود آورده است.

میزان برق مصرفی در کارخانه‌های سیمان به طور متوسط 110 کیلووات ساعت بر تن است، مجموعا در این صنعت 7 میلیارد کیلووات ساعت مصرف می‌شود که 2.5 درصد از برق مصرفی کل کشور را شامل می‌شود؛ در حال حاضر 70 کارخانه تولید سیمان در کشور فعال است.

قطعی‌ برق در ماه‌های اخیر علاوه بر بخش‌های مسکونی، فعالیت واحدهای صنعتی را نیز تحت الشعاع قرار داد، کارخانه‌های سیمان نیز به سبب پرمصرف بودن از این شرایط جان سالم به در نبردند و متحمل قطعی‌های مکرر برق شدند به طوری که میزان تولید سیمان نیز با کاهش همراه بود و نوسانات شدیدی در بازار مصالح ساختمانی بدنبال داشت.

هیچ شکی نیست که تجهیزات و ماشین آلات کارخانه‌های سیمان نیازمند نوسازی است اما به هر صورت برق مورد نیاز این صنعت می‌بایست تامین شود؛ شاید این تصور وجود داشته باشد که در سال‌های گذشته تعداد کارخانه‌های سیمان افزایش یافته و برق اختصاص داده‌شده به این صنعت پاسخگوی نیازهای جدید نیست، اما با نگاهی به آمارهای اقتصادی می‌توان دریافت که میزان تولید سیمان از ابتدای سال 1392 تاکنون هیچ پیشرفتی نداشته است ولی مشکل قطعی‌های برق همچنان گریبان‌گیر این صنعت است؛ در حقیقت ریشه مشکل اینجاست که دولت یازدهم و دوازدهم در زمینه تولید برق بسیار ضعیف عمل کرده است، بدتر اینکه تاوان این ضعف را صنایع مختلف کشور و مردم باید بپردازند.