فضیلت و اعمال دهه اول ماه ذی الحجه + متن دعا

به گزارش پایگاه 598، ماه ذی الحجه ماه دعاست، ماه راز و نیاز با خداست نه فقط در دهه اول و روز عرفه بلکه در حقیقت این ماه، ماه دعا و ماه خودسازی است.

بزرگان دین هنگامی که ماه ذی الحجّه وارد می‌شد، اهمّیّت ویژه‌ای به عبادت در آن به ویژه در دهه اوّل می‌دادند. (زادالمعاد، ص ۲۴۰)

در بعضی از روایات آمده است، شب‌های دهگانه‌ای که قرآن در سوره «والفجر و لیال عشر» به آن سوگند یاد کرده است، شب‌های دهه اوّل ماه ذی الحجّه است و این سوگند به دلیل عظمت آن است. (تفسیر قمی، ج ۲، ص ۴۱۹)

خداوند در سوره حج آیه ۲۸ ضمن بیان فریضه بزرگ «حج» از «أیّام مَعْلُومات» سخن گفته است که مؤمنان باید در آن به یاد خدا باشند. یکی از تفسیر‌های معروفِ «أیّام مَعْلُومات» که در روایات نیز آمده است، ده روز اوّل ماه ذی الحجّه است. (مصباح المتهجّد، صفحه ۶۷۱.) بنابراین هم شب‌ها و هم روز‌های آن عزیز است.

در حدیثی از رسول خدا (صلی الله علیه وآله و سلم) می‌خوانیم که عبادت و کار نیک در هیچ ایّامی به اندازه این ایّام (ده روز اوّل ماه ذی الحجّه) فضیلت ندارد. (اقبال، ص ۳۱۷)

وجود دو «عید» مهمّ اسلامی عید قربان (عید اضحی) و عید غدیر (عید ولایت) و روز «عرفه» و دعای عجیب و بسیار گرانبهای امام حسین (علیه السلام) در عرفات، شکوه و عظمت خاصّی به این ماه بخشیده و سزاوار است همه مؤمنان (بویژه جوانان پاکدل) از فضای آکنده از معنویّت این ماه غافل نشوند و در خودسازی و تهذیب نفس بکوشند که به پیشرفت‌های مهمّی نائل می‌شوند.

اعمال دهه اوّل ماه ذی الحجّه

امام صادق (علیه السلام) می‌فرماید: پدرم حضرت امام باقر (علیه السلام) به من فرمود: پسرم! در دهه نخست از ماه ذی الحجّه (از شب اول ماه تا شب عید قربان) هر شب میان نماز مغرب و عشا این دو رکعت نماز را ترک مکن:

در هر رکعت سوره حمد و سوره قل هو الله را می‌خوانی، پس از آن آیه ۱۴۲ سوره اعراف را بخوان:
وَ وَاعَدْنَا مُوسَی ثَلاَثِینَ لَیْلَةً وَ أَتْمَمْنَاهَا بِعَشْرٍ فَتَمَّ مِیقَاتُ رَبِّهِ أَرْبَعِینَ لَیْلَةً وَ قَالَ مُوسَی لأَخِیهِ هَارُونَ اخْلُفْنِی فِی قَوْمِی وَ أَصْلِحْ وَلاَ تَتَّبِعْ سَبِیلَ الْمُفْسِدِینَ. (اعراف/۱۴۲)

اگر چنین کنی، در ثواب حاجیان، و اعمال حجّ آن‌ها شریک می‌شوی. (اقبال، ص ۳۱۷)

روزه گرفتن در ۹ روز اوّل؛ در روایتی از امام موسی کاظم (علیه السلام) نقل شده است که هرکس ۹ روز اوّل ذی الحجّه را روزه بدارد، خداوند ثواب روزه تمام عمر را برای او می‌نویسد. (زاد المعاد، ص ۲۴۰)

ابوحمزه ثمالی از امام صادق (علیه السلام) نقل کرده است که آن حضرت، از روز اوّل تا عصر روز عرفه، پس از نماز صبح و قبل از نماز مغرب این دعا را می‌خواند:
اَللّـهُمَّ هذِهِ الاَْیّامُ الَّتی فَضَّلْتَها عَلَی الاَْیّامِ وَشَرَّفْتَها و.. وَ صَلَّی اللهُ عَلی سَیِّدِنا مُحَمَّدوَآلِهِ اَجْمَعینَ، وَسَلَّمَ عَلَیْهِمْ تَسْلیماً.
(مصباح المتهجّد، ص ۶۷۲ و اقبال، ص ۳۲۲ (با اندکی تفاوت)، مفاتیح الجنان)

آن ۵ دعایی را بخواند که به فرموده امام باقر (علیه السلام) خداوند آن را بوسیله جبرئیل برای حضرت عیسی (علیه السلام) هدیه فرستاد، تا در ایّام این دهه، آن‌ها را بخواند. آن پنج دعا چنین است:
(۱) اَشْهَدُ اَنْ لااِلهَ اِلاَّ اللهُ، وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ، لَهُ الْمُلْکُ وَ لَهُ الْحَمْدُ، بِیَدِهِ الْخَیْرُ، وَهُوَ عَلی کُلِّ شَیْء قَدیرٌ.
(۲) اَشْهَدُ اَنْ لا اِلـهَ اِلاَّ اللهُ، وَحْدَهُ لاشَریکَ لَهُ، اَحَداً صَمَداً، لَمْ یَتَّخِذْ صاحِبَةً وَلا وَلَداً.
(۳) اَشْهَدُ اَنْ لا اِلـهَ اِلاَّ اللهُ، وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ، اَحَداً صَمَداً، لَمْ یَلِدْ وَلَمْ یُولَدْ، وَلَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُواً اَحَدٌ.
(۴) اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ، وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ، لَهُ الْمُلْکُ وَلَهُ الْحَمْدُ، یُحْیی وَیُمیتُ، وَهُوَ حَیٌّ لا یَمُوتُ، بِیَدِهِ الْخَیْرُ، وَهُوَ عَلی کُلِّ شَیْء قَدیرٌ.
(۵) حَسْبِیَ اللهُ وَ کَفی، سَمِعَ اللهُ لِمَنْ دَعا، لَیْسَ وَرآءَ اللهِ مُنْتَهی، اَشْهَدُللهِِ بِما دَعا، وَ اَنَّهُ بَریءٌ مِمَّنْ تَبَرَّءَ، وَاَنَّ لِلّهِ الاْخِرَةَ وَالاُْولی.

سپس حضرت عیسی (علیه السلام) پاداش فراوانی را برای صد مرتبه خواندنِ این پنج دعا ذکر فرمود. (اقبال، ص ۳۲۳)
مرحوم «علاّمه مجلسی» گفته است: اگر کسی هر روز هر یک از این ۵ دعا را ۱۰ مرتبه بخواند (که در مدّت ۱۰ روز هر کدام را ۱۰۰ مرتبه خوانده است) به روایت عمل کرده است. البتّه اگر هر روز هر دعایی را ۱۰۰ مرتبه بخواند بهتر است. (زادالمعاد، ص ۲۴۵)

در هر روز از این دهه، این تهلیلات [لا اله إلاّ اللّه ها]را که از امیر مؤمنان (علیه السلام) نقل شده است بخواند و اگر روزی ۱۰ مرتبه بخواند بهتر است:
لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ عَدَدَ الّلَیالی وَالدُّهُورِ، لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ عَدَدَ اَمْواجِ الْبُحُورِ.
لااِلهَ اِلاَّ اللهُ وَرَحْمَتُهُ خَیْرٌ مِمّا یَجْمَعُونَ، لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ عَدَدَ الشَّوْکِ وَالشَّجَرِ.
لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ عَدَدَ الشَّعْرِ وَالْوَبَرِ، لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ عَدَدَ الْحَجَرِ وَالْمَدَرِ.
لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ عَدَدَ لَمْحِ الْعُیُونِ.
لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ فِی اللَّیْلِ اِذاعَسْعَسَ، وَالصُّبْحِ اِذا تَنَفَّسَ.
لا اِلـهَ اِلاَّ اللهُ عَدَدَ الرِّیاحِ فِی الْبَراری وَالصُّخُـورِ.
لا اِلـهَ اِلاَّ اللهُ مِـنَ الْیَـوْمِ اِلـی یَـوْمِ یُنْفَخُ فِی الصُّورِ. (اقبال، ص ۳۲۴)

قرائت سوره‌ی فجر در دهه‌ی اول ماه ذی الحجه

در حدیثی از رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم نقل شده است: هر کس سوره فجر را را در دهه اول ماه ذی الحجه قرائت کند گناهانش بخشیده می‌شود و اگر در غیر این ایام خوانده شود مایه نورانیت او در قیامت می‌شود. (مجمع البیان، ج. ۱۰، ص ۳۴۱)

اعمال مخصوص روز اوّل ماه ذی الحجّه

روز اوّل ماه ذی الحجّه روز مبارکی است و برای آن اعمالی چند نقل شده است:
۱ـ روزه گرفتن. در روایتی از امام موسی بن جعفر (علیهماالسلام) نقل شده است که هر کس روز اوّل ماه ذی الحجّه را روزه بگیرد، خداوند برای وی پاداش عظیمی را می‌نویسد. (مصباح المتهجّد، ص ۶۷۱)
۲ـ خواندن نماز حضرت فاطمه (علی‌ها السلام). مرحوم «شیخ طوسی» فرموده است: مستحب است در این روز، نماز حضرت فاطمه (علی‌ها السلام) را بخواند و این نماز چهار رکعت است (هر دو رکعت به یک سلام) و همانند نماز حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) است؛ در هر رکعت، یک مرتبه سوره حمد و پنجاه مرتبه سوره قل هو الله را بخواند و بعد از سلام تسبیح حضرت فاطمه (علی‌ها السلام) را بگوید، آنگاه بخواند:
سُبْحانَ ذِی الْعِزِّ الشّامِخِ الْمُنیفِ، سُبْحانَ ذِی الْجَلالِ الْباذِخِ الْعَظیمِ، سُبْحانَ ذِی الْمُلْکِ الْفاخِرِ الْقَدیمِ، سُبْحانَ مَنْ یَری اَثَرَ النَّمْلَةِ فِی الصَّفا، سُبْحانَ مَنْ یَری وَقْعَ الطَّیْرِ فِی الْهَوآءِ، سُبْحانَ مَنْ هُوَ هکَذا وَلا هَکَذا غَیْرُهُ. (مصباح المتهجّد، ص ۶۷۱)
۳ـ نیم ساعت قبل از ظهر، دو رکعت نماز کند و در هر رکعت، یک مرتبه سوره حمد و ده مرتبه سوره قل هو الله و ده مرتبه آیة الکرسی و ده مرتبه سوره إنّا أنزلناه را بخواند. (اقبال، ص ۳۲۵)
۴ـ هر کس از ظالمی خوف داشته باشد در این روز بگوید:
«حَسْبی حَسْبی حَسْبی مِنْ سُؤالی، عِلْمُکَ بِحالی»، تا خداوند او را از شرّ آن ظالم حفظ کند.
اعمال که برای این ماه ذکر شده است در مفاتیح‌الجنان کامل آمده است.

منبع: صدا و سیما