نگاهی به سریال های ماورائی تلویزیون

به گزارش پایگاه 598 به نقل از فارس، این شب ها سریال «احضار» به کارگردانی علیرضا افخمی از شبکه یک سیما پخش می شود. وجه تمایز این سریال با آثار دیگری که در حال پخش هستند، تم ماورائی بودن آن است. ژانری که حدود یک دهه است از تولیدات صداوسیما کنار گذاشته شده است.

این سریال با پرداختن به موضوع احضار روح و ارتباط با عالم غیب این روزها توجهات بسیاری را به خود جلب کرده است و بسیاری از خانواده ها به دنبال یافتن پاسخی صحیح برای این موضوع هستند.

**«کمکم کن» و آغاز مسیری رو به ماوراء
قصه های جن و پری همواره در ادبیات فولکوریک ما وجود داشته است اما در تلویزیون، در حقیقت آغاز ژانر ماورائی به سال 83 برمی گردد و می توان گفت سریال‌ «کمکم کن» به کارگردانی قاسم جعفری پای سریال‌های ماورایی را به تلویزیون باز کرد. این سریال روایتی از دوران برزخ انسان را مطرح می‌کرد.در این مجموعه بازیگرانی چون حمید گودرزی، مجید مشیری، بهمن دان، پویا امینی، شیرین بینا، الیزابت امینی، ثریا حکمت، علی‌رام نورایی، فرزاد حسنی، سید جواد هاشمی، زهره فکور صبور، شبنم معززی، فاطمه طاهری و شهرام عبدلی به ایفای نقش پرداخته‌اند.

این سریال داستان جوانی با بازی حمید گودرزی را روایت می‌کرد که طی یک تصادف به کما رفت. چند جوان دیگر هم در همان زمان به کما رفته بودند که از این بین دو نفر به هوش آمدند تا کارهای اشتباه بقیه را جبران کنند.

**تصویر نخستین شیطان تلویزیونی در «او یک فرشته بود»
یکسال بعد «او یک فرشته بود» به کارگردانی علیرضا افخمی وجود شیطان در کالبد جسمانی انسان را نشان می‌داد. «آخرین گناه» عنوان ششمین سریال حسین سهیلی زاده بود که سال 85 از شبکه دو سیما با موضوع چشم برزخی بروی آنتن رفت. ماجرای «او یک فرشته بود» از این قرار بود که دختری بر اثر یک تصادف رانندگی وارد زندگی یک خانواده می‌شود. او که ظاهرا حافظه خود را از دست داده به تدریج اعتماد اعضای خانواده را به خود جلب می‌کند اما در نهایت مشخص می‌شود او شیطانی است که در قالب یک انسان ظاهر شده و قصد فریب دادن اعضای خانواده و فروپاشی زندگی آنها را دارد.

این سریال با واکنش‌های زیادی همراه بود و میزگردهای متعددی در صداوسیما برای بررسی آن تشکیل شد تا به شائبه‌هایی که در این سریال در زمینه قدرت و توانایی شیطان و میزان تأثیرگذاری او در زندگی انسان ایجاد شده بود پاسخ داده شود.
 
**جلوه های ویژه ای از گناه در «آخرین گناه»
شبکه دو برای سومین سال متوالی در سال 85 نیز سراغ یک سریال ماورایی رفت و «آخرین گناه» را روی آنتن فرستاد. در سریال حسین سهیلی‌زاده خبری از جن و پری نبود اما شخصیت اصلی آن چشم برزخی داشت و می‌توانست بسیار از نادیدنی‌ها را ببیند. در این سریال جلوه‌های ویژه کامپیوتری نقش مهمی داشتند به گونه‌ای که می‌توان گفت ویژگی اصلی آخرین گناه که چندان هم مورد اقبال مخاطبان قرار نگرفت همین جلوه‌های ویژه بود. در یکی از سکانس‌های معروف این سریال، کاراکتر اصلی معنای باطنی گناه اطرافیانش را با چشم پیوند زده می‌‌دید. مثلا وقتی دو نفر غیبت می‌کردند او می‌دید که گوینده دارد گوشت برادر مرده‌اش را می‌خورد.

**«اغماء» و نمایش شیطانی در چند وجه
دیگر سریالی که در این ژانر ساخته شد «اغماء»  به کارگردانی سیروس مقدم بود و به حضور شیطان در ابعاد گوناگون می‌پرداخت. سریال داستان یک جراح فوق تخصص مغز و اعصاب به نام طه پژوهان با بازی امین تارخ را روایت می‌کند که پس از جراحی تومور مغزی همسرش و فوت او، در وضعیت روحی آشفته‌ای قرار می‌گیرد. در این وضعیت، شیطان با بازی حامد کمیلی در ظاهر یکی از دوستانش به نام الیاس سر راه او قرار می‌گیرد و به تدریج باعث انحراف او می‌شود.این سریال هم از جمله آثاری بود که در زمان پخش با حاشیه های بسیاری همراه شد.

**«روز حسرت» مکمل سریال ماورائی سیروس مقدم
مقدم در سال87 (یکسال بعد) نیز «روز حسرت» را بروی آنتن شبکه یک سیما برد تا برای بار دوم برزخ را به مخاطبان یادآوری کند. روز حسرت که داستان زندگی یک زن متدین با بازی افسانه بایگان بود اگر چه داستانی روزمره داشت اما در برخی سکانس‌های آن شاهد نمایش صحنه‌هایی از چشم برزخی و نگاه به عوالم بالا بودیم که همین موارد هم می‌تواند این سریال را در زمره سریال‌های ماورایی قرار دهد.

**«ملکوت» و روایتی از دنیای ارواح
«ملکوت» به کارگردانی محمدرضا آهنج در رمضان 89 با موضوع برزخ و روابط بین دنیای باقی و دنیای فانی پخش شد.ملکوت که کارگردانی آن را محمدرضا آهنج به عهده گرفته بود راوی زندگی حاج فتاح با بازی محمدرضا شریفی‌نیا است که دچار تصادف شده و به کما رفته است. در این میان نیز پای یک فرشته مرد سفیدپوش به میان می‌آید که سعی دارد به حاج فتاح کمک کند و همراه با او در شهر پرسه می‌زند!

**«سقوط یک فرشته» و باز هم دخالت های یک شیطان!
شبکه یک سال 90 «سقوط یک فرشته» به کارگردانی بهرام بهرامیان را با موضوع شیطان، کارگردانی کرد. سقوط یک فرشته به کارگردانی بهرام بهرامیان داستان دو دختر جوان به نام‌های سارا و فاطمه بود که از بچگی با هم دوست بودند تا این که پای یک شیطان در قالب یک پسر جوان به زندگی سارا باز شد و تمام روابط دوستی و خانوادگی آنها را تحت‌الشعاع قرار داد.

 
**قصه یک روح سرگردان در «پنج کیلومتر تا بهشت»
 شبکه سه در سال 90 «پنج کیلومتر تا بهشت» را با محوریت روح و دنیای برزخی به نمایش گذاشت. این سریال روایت‌گر زندگی پسر جوانی با بازی مهدی سلوکی بود که طی یک سانحه در بیابان‌های حوالی بهشت زهرا به کما می‌رود. روح پسر از کالبد خارج شده و در میان آشنایان و اقوامش سرگردان می‌شود و در این مسیر با روح دختر جوانی آشنا می‌شود که او هم به کما رفته است.

**آیا احضار روح امکان پذیر است؟
روح و حقیقت آن همواره برای انسان مورد سؤال بوده است تا آنجا که نبی مکرم اسلام نیز به حکایت قرآن کریم در این باره مورد پرسش بوده‌اند: وَ یَسْأَلُونَکَ عَنِ الرُّوحِ قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّی وَ مَا أُوتِیتُمْ مِنَ الْعِلْمِ إِلاَّ قَلِیلاً ﴿الاسراء 85 ﴾؛ همچنین به بیان قرآن مجید که می‌فرماید: فَإِذَا سَوَّیْتُهُ وَ نَفَخْتُ فِیهِ مِنْ رُوحِی فَقَعُوا لَهُ سَاجِدِینَ ﴿الحجر 29﴾، برخورداری از همین امر موجب سجده بر آدم گشته است.

از مسائل مورد بحث در باره روح مسأله احضار ارواح است که به تلاش و کوشش برای ارتباط برقرار کردن با روح شخص مرده گفته می‌شود.

در خصوص امکان و عدم امکان احضار ارواح نظرات مختلفی ابراز شده است، و بر فرض ممکن بودن آن، درستی و نادرستی برخورداری و توانایی اشخاصی که مدعی آن هستند نیز امر مجزایی است که اهمیت خود را دارد و نمی‌توان از آن غفلت ورزید.
در فقه با قطع نظر از چنین اموری که در جای خود قابل بحث است و پیچیدگی‌ها و مباحث گسترده‌ی خاص خود را نیز دارد، صرفا نسبت به حرمت و عدم حرمت آن اظهار نظر می‌شود.

**امام خمینی(ره): احضار ارواح حرام است
امام خمینی (ره) در کتاب تحریرالوسیله در باره حکم احضار ارواح فرموده‌اند: «عمل السحر و تعلیمه و تعلمه و التکسب به حرام، و المراد به ما یعمل من کتابة أو تکلم أو دخنة أو تصویر أو نفث أو عقد و نحو ذلک یؤثر فی بدن المسحور أو قلبه أو عقله، فیؤثر فی إحضاره أو إنامته أو إغمائه أو تحبیبه أو تبغیضه و نحو ذلک. و یلحق بذلک استخدام الملائکة و إحضار الجن و تسخیرهم و إحضار الأرواح و تسخیرها و أمثال ذلک، ...» (ج1، کتاب المکاسب و المتاجر، مسأله 16 )

بنابراین در نظر ایشان احضار ارواح به هر وسیله و هر شکل که باشد ملحق به سحر و همانند آن حرام است.

در این باره آیت الله ناصر مکارم شیرازی نیز گفته است: این کار عقلا امکان پذیر است، ولى شرعاً جایز نیست، و مفاسد زیادى به بار مى آورد. غالب اینگونه مدعیان در خطا و اشتباه اند هرچند اصل عمل امکان پذیر است و اگر برای کشف امور پنهانی انجام گیرد حرام می باشد.

آیت الله سیدعلی سیستانی نیز در پاسخ به این سؤال که حکم شرعی احضار روح چیست؟ پاسخ داده است: اگر احضار روح موجب ایذاء روح شخص که ایذائش حرام است بشود جایز نیست.

**ضرورت آگاهی دهی درباره عرفان های کاذب
در این باره حجت‌الاسلام مرتضی ادیب‌یزدی در گفت‌وگو با خبرنگار رادیو و تلویزیون خبرگزاری فارس گفت: آنچه مسلم است در جهت آگاهی بخشی به مردم راجع به مسائل ماورائی، سریال‌هایی مانند «احضار» لازم است اما در درجه اول مطالعات باید دقیق و عمیق باشد تا انتزاعات مخاطب از سریال دروغ و اشتباه نباشد. به یاد داشته باشیم هدایت، در صداقت و پاکی است و صدق الحدیث است.

وی تاکید کرد: به طور کلی عزیزانی که این قدر شجاعت دارند به این دست مفاهیم می‌پردازند باید حوصله تحقیق و پژوهش هم داشته باشند و در این باره مطالعات گسترده ای انجام داده باشند. همه زوایا را بررسی کنند و قبل از شروع با افراد آگاه در این حوزه که مورد اطمینان هستند، گفت و گو و مشاوره داشته باشند.

وی همچنین نجات مردم از خرافات و اوهام را بسیار لازم و ضروری دانست و اظهارداشت: برای اینکه مردم  به اسرار پشت پرده پی ببرند و حقایق را بفهمند، کنجکاو می شوند و در این مسیر به افراد سودجویی مراجعه می کنند که جز پول به چیز دیگری فکر نمی کنند. در کنار آن کلمه عرفان هم که می آید برایشان بیشتر جذاب می شود. اگر هم در این باره اثری ببینند دیگر آن را رها نمی کنند. این در حالی است که افراد شیاد هم در این زمینه فعالیت بسیاری دارند و سر مردم جاهل را کلاه می گذارند.

حجت الاسلام ادیب یزدی راجع به نمایش شیطان یا ارواح نیز تاکید کرد: رسالت رسانه ملی آگاهی‌بخشی است و نباید از این ابعاد آگاهی بخشی غفلت شود. مسئولان امر باید با شجاعت به این مضامین بپردازند و البته آن را به درستی و بر پایه قرآن و روایات ارائه کنند. در این باره گله هم داریم که آثار در این حوزه با اتکا به قرآن و آیات و روایات اهل بیت کم است. اگر نعوذبالله قرآن و روایات اهل بیت را استفاده نکنیم هیچ چیزی در دنیا وجود ندارد که جلوی مکر شیطان را بگیرد. ما تنها جایی که به حول وقوه الهی می توانیم بر شیطان غلبه کنیم طریقی است که در قرآن و اهل بیت در روایات و اعمالشان به ما توصیه شده است.