لزوم حضور مجلس در مذاکرات جدید برجام

در بخشی از متن این نامه آمده است: "سؤالی که پیش می‌آید این است که تیم مذاکره‌کننده چه تفاهمی را می‌خواهد به امضاء برساند درحالی‌که تیم ایرانی فقط بایستی حامل پیام راهبردی ایران مبنی‌بر برداشتن کلیه تحریم‌های ظالمانه توسط آمریکا و راستی‌آزمایی عملی آن توسط نمایندگان مجلس باشد نه اینکه دوباره کشور وارد بازی برد برد شود."

متن این نامه به شرح زیر است:

بسم‌الله الرحمن الرحیم

حضور نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی

سلام‌علیکم؛

«وَلَنْ تَرْضَى عَنْكَ الْيَهُودُ وَلَا النَّصَارَى حَتَّى تَتَّبِعَ مِلَّتَهُمْ قُلْ إِنَّ هُدَى اللَّهِ هُوَ الْهُدَى وَلَئِنِ اتَّبَعْتَ أَهْوَاءَهُمْ بَعْدَ الَّذِي جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ  مَا لَكَ مِنَ اللَّهِ مِنْ وَلِيٍّ وَلَا نَصِيرٍ.»
«هرگز یهود و نصاری از تو راضی نخواهند شد مگر آنکه پیروی از آیین آنها کنی. بگو: راهی که خدا بنماید به یقین راه حق تنها همان است؛ و البته اگر از میل و خواهش آنها پیروی کنی بعد از آنکه طریق حق را دریافتی، دیگر از سوی خدا یار و یاوری نخواهی داشت.»

چند وقتی است که مذاکرات جدیدی با طرف‌های اروپایی در وین در حال انجام است تا ما برای یکی دو ماه آینده شاهد احیای برجام باشیم، البته طبق گفته آقای عراقچی این مذاکرات فقط در صورتی نتیجه‌بخش خواهد بود که دولت آمریکا تمامی تحریم‌ها را لغو و بعد از بررسی ما مجدداً به برجام باز خواهیم گشت.

اما هدف کلان آمریکا از ورود به مذاکره با ایران تحمیل شرایط حداکثری خود است که در صورت عدم تحقق این امر، نفس مذاکرات و فرسایشی شدن آن برای واشنگتن منافعی خواهد داشت، مذاکره برای آمریکا تبدیل به عامل مهار و کنترل رفتار ایران شده است.

تداوم فضای مذاکرات در یک سطح باعث شرطی شدن مردم ایران به نتیجه مذاکرات شده و عملاً آمریکا می‌تواند از این طریق در محیط داخلی ایران اثرگذاری نماید و بر تصمیمات و ترجیحات تصمیم‌گیرندگان داخلی اثرگذار باشد.

همچنین مذاکرات فرسایشی بخشی از پازل عقب راندن پیشرفت‌های فنی ایران است، آمریکا در انجام مذاکرات عجله‌ای ندارد و گذشت زمان را به سود خود می‌داند از سوی دیگر پیچیدگی‌های سیاست داخلی آمریکا و نیز انتخابات ریاست‌جمهوری ایران سبب احتیاط بیشتر واشنگتن و تلاش بر فرسایشی نمودن مذاکرات دارد.

اما باید دقت کرد مسئله فرسایشی نشدن مذاکرات نباید مانع تحقق «سیاست حرف قطعی» نظام شود به عبارت بهتر این دو سیاست اصولی، باید هم‌زمان لحاظ شود بدین معنا که نباید به بهانه عدم ورود به مذاکرات فرسایشی، منافع کلان ملی را نادیده بگیریم و به سمت توافق ناقص برویم.

سیاست رفع تحریم مبتنی بر راستی‌آزمایی کامل و مستمر، مکمل سیاست عدم ورود به مذاکرات طولانی و ممانعت از فرسایشی شدن آن است و نباید یکی بدون دیگری لحاظ شود.

وزارت امور خارجه آمریکا بعد از دور اول مذاکرات وین گفتگوی تلفنی با تعدادی از خبرنگاران برگزار کرد و در آن اعلام کرد که آمریکا تحریم‌ها را به سه دسته تقسیم کرده و گفته قسمتی از تحریم‌ها اساساً از نظر هیئت حاکمه آمریکا قابل برداشته شدن نیست. این سه دسته عبارت‌اند از: ۱- تحریم‌های مغایر با برجام ۲- تحریم‌هایی که در دوره ترامپ وضع شده ۳- تحریم‌ها با برچسب تروریسم حقوق بشر، موشکی و...

این مقام وزارت خارجه صراحتاً می‌گوید امریکا آماده لغو دسته اول تحریم‌ها است. دسته دوم تحریم‌ها بسیار حجیم و درهم تنیده است و باید در یک کار پرزحمت و زمان‌بر بررسی شوند و اگر در آنها مغایرتی با برجام بود احتمالاً تعلیق می‌شوند و دسته سوم تحریم‌ها مشروع و قانونی است و امریکا به هیچ وجه آنها را لغو نخواهد کرد.

این مواضع وزارت امور خارجه آمریکا نشان می‌دهد که پیشرفتی در مذاکرات انجام نشده است. آمریکایی‌ها به هیچ عنوان حاضر نیستند تحریم‌های وضع شده توسط دونالد ترامپ و همچنین تحریم‌هایی که با برچسب‌های جدید و غیرهسته‌ای به ایران تحمیل کرده‌اند تا مانع مراودات ایران شوند را حذف کنند.

سوی دیگر میدان دولتمردان روحانی هستند که چیز دیگری می‌گویند. آقای عراقچی با ابراز امیدواری می‌گوید خبرهای خوبی در راه است و به نظر می‌رسد تفاهم جدیدی در حال شکل گرفتن است. وی گفته مذاکرات در حال حاضر به مرحله‌ای رسیده که طرف‌ها می‌توانند روی یک متن مشترک کار کنند

مذاکرات آن هم در شرایطی که دشمن با حادثه تروریستی در نطنز و اعمال تحریم‌های جدید دشمنی خود را به اوج رسانده، گرچه نمی‌تواند منافع ملی را تحقق بخشد، اما احتمالاً برای جناح نزدیک به دولت آورده سیاسی به دنبال خواهد داشت.

سؤالی که پیش می‌آید این است که تیم مذاکره‌کننده چه تفاهمی را می‌خواهد به امضاء برساند درحالی‌که تیم ایرانی فقط بایستی حامل پیام راهبردی ایران مبنی‌بر برداشتن کلیه تحریم‌های ظالمانه توسط آمریکا و راستی‌آزمایی عملی آن توسط نمایندگان مجلس باشد نه اینکه دوباره کشور وارد بازی برد برد شود.

در پایان مطالبه ما از تیم مذاکره‌کننده، مجلس و نهادی‌های ذی‌ربط اهتمام به دخالت‌دادن جامعه نخبگانی بالاخص کارشناسان رشته حقوق بین‌الملل به طور مستمر و پیوسته در فرایند مذاکره است تا همچون گذشته به دلیل فقدان ضمانت اجراهای حقوقی مؤثر، کلیت حاکمیت، دولت و ملت ضرر و زیان نبینند، پیشنهاد می‌شود در تیم مذاکره‌کننده ایران، دو نفر از نمایندگان مجلس نیز حضور داشته باشند تا تجربه تلخ برجام و اعتماد بیش از حد به آمریکا مجدداً تکرار نشود و ایران در موضع ضعف قرار نگیرد علی‌الخصوص بعد از تصویب طرح راهبردی. به امید اقدامی مؤثر و گامی استوار در مسیر سربلندی ملت ایران.

شورای تبیین بسیج دانشجویی دانشگاه پردیس فارابی دانشگاه تهران