بنابراین انسان بیدار در لحظه لحظه زندگی امیرالمومنین و در ارتباطش با خدا و معنویت درسهای فراموشنشدنی پیدا میکنند و باز در بعد دیگر، جهادش برای برپاداشتن و به پا شدن خیمه حق و عدالت بود. یعنی آن روزی که نبی اکرم بار رسالت را بر دوش گرفت، از اولین ساعات یک مبارز و مجاهد مومن و فداکار که هنوز در دوران نوجوانی بود در کنار خود پیدا کرد و او علی بود؛ تا آخرین ساعات عمر با برکت پیامبر مجاهدت در راه برپاداشتن نظام اسلامی و بعد حفظ کردن آن لحظهای امیرالمومنین را فارغ نگذاشت... برای او معنای زندگی همین بود که از امکانات خداداده، از وقت جسمی و روحی و ارادی و کلا از آنچه که در اختیار اوست در راه اعتلای کلمه حق استفاده کند و حق را زنده نماید. با قدرت اراده و بازو و جهاد علی حق زنده شد.
امام علی(ع) تجسم عدل مطلق
بعد دیگر زندگی امیرالمومنین در میدان حکومت است، آن وقتی که این انسان بزرگاندیش و بزرگ بالاخره بر مسند قدرت و حکومت دست پیدا کرد در آن دوران کوتاه کاری کرد که اگر سالهای سال مورخان ونویسندگان و هنرمندان بنویسند و تصویر کند کم گفتهاند و کم تصویر کردهاند...اصلا علی معنای حکومت را عوض کرد. او تجسم حکومت الهی تجسم آیات قرآن در میان مسلمین، تجسم « اشداء علی الکفار رحماء بینهم» و تجسم عدل مطلق بود.
بزرگترین خصوصیت امام علی(ع) تقواست
بزرگترین خصوصیت او تقواست. نهج البلاغه او کتاب تقواست و زندگی او راه و رسم تقواست. تاریخ زندگی امیرالمومنین را نگاه کنید از کودکی به نبوت رسول اکرم ایمان آورد و آگاهانه و هوشیارانه حقیقت را شناخت و به آن تمسک جست از ان لحظه تا آن لحظهای که در محراب عبادت مثل سحرگاه روز نوزدهم ماه رمضانی جان خودش را در راه خدا داد و خشنود و خوشحال و سرشار از شوق به لقاء پروردگار رسید. در طول این ۵۰ سال از ده سالگی تا ۶۳ سالگی یک خط مستمری وجود دارد در شرح حال زندگی امیرالمومنین و ان خط ایثار و از خودگذشتگی است. حقیقتا این درس از برای ما... باید درس بگیریم و صرف محبت علی کافی نیست.
علی را عدلش به خاک و خون غلتاند
امام علی در سه اردوگاه با سه خط جداگانه ناکثین و قاسطین و مارقین جنگید. هر کدام از این وقایع نشاندهنده همان روح توکل به خدا و ایثار و دور شدن از منیت و خودخواهی در امیرالمومنین است و بالاخره در همین راه به شهادت رسید که درباره آن حضرت گفتهاند علی را عدلش به خاک و خون غلتاند که اگر امیرالمومنین میخواست عدالت را رعایت نکند، ملاحظهکاری بکند شأن و شخصیت خودش را بر مصالح دنیای اسلام ترجیح بدهد موفقترین و قدرتمندترین خلفا میشد و هیچ معارضی هم پیدا نمیکرد اما امیرالمومنین شاخص حق و باطل است. به خاطر همین است که هر کس دنبال حضرت علی است و ایشان را قبول دارد و میخواهد که مثل او عمل کند حق است و هر کس که حضرت علی را قبول ندارد باطل است...لذا امیرالمومنین واقعا میزانالحق است.
سه عنصر بارز شخصیت امام علی(ع): اقتدار، مظلومیت و پیروزی
در شخصیت زندگی و شهادت این بزرگوار سه عنصر با یکدیگر چندان هم سازگاری ندارند، جمع شده است. این سه عنصر عبارت است از اقتدار، مظلومیت و پیروزی.
اقتدار آن حضرت عبارت است از قدرت او در اراده پولادینش در عرم راسخش، در اداره مشکلترین عرصه های نظامی در هدایت ذهنها و فکرها به سوی عالیترین مفاهیم اسلامی و انسانی، تربیت انسانهای بزرگ از قبیل مالک اشتر و عمار و ابن عباس و محمدبنابیبکر و دیگران و ایجاد یک جریان در تاریخ بشری. مظهر اقتدار آن بزرگوار اقتدار منطق،اقتدار فکر و سیاست، اقتدار حکومت و اقتدار بازوی شجاع بود.
مظلومترین چهره تاریخ
هیچ ضعفی از هیچ طرف در شخصیت امیرالمومنین نیست. در عین حال یکی از مظلومترین چهرههای تاریخ است و مظلومیت در همه بخشهای زندگیاش وجود داشت. در دوران نوجوانی، در دوران جوانی بعد از پیامبر، در دوران کهولت و خلافت مظلوم واقع شد. بعد از شهادت هم تا سالهای متمادی بر سر منبرها از او بدگویی کردند و به او نسبت دروغ دادند. شهادت او هم مظلومانه است.
اما عنصر سوم که پیروزی آن بزرگوار باشد. پیروزی همین است که اولا در زمان حیات خود او بر تمام تجربههای دشواری که بر او تحمیل کردند پیروز شد. یعنی جبهههای شکننده دشمن که نتوانستند علی را به زانو درآورند همه آنها از علی شکست خوردند. بعد از شهادت هم روزبه روز حقیقت درخشان او آشکارتر شد یعنی حتی از زمان حیاتش به مراتب بیشتر بود. امروز شما به دنیا نگاه کنید نه دنیای اسلام در همه دنیا ببینید چقدر ستایشگرانی هستند که حتی اسلام را قبول ندارند اما علیبنابیطالب را به عنوان یک چهره درخشان تاریخ قبول دارند. این همان روشن شدن آن جوهر تابناک است و خدای متعال در مقابل آن مظلومیت به آن حضرت پاداش میدهد...
درباره غذای او، لباس او، وضع معیشت او و فرزندان او خیلی چیزها نقل شده است. راوی میگوید: رفتم دیدم امام حسن(ع) و امام حسین(ع) نشستهاند و دارند غذا میخورند. غذای انها عبارت بود از نان و سرکه و سبزی. گفتم آقازادهها شما امیر هستید، شما خانواده حکومتید، پسر امیرالمومنین هستید در بازار هم این همه آذوقه هست... شما آقازادهها غذایتان این است؟ رو به او کردند و گفتند: تو از امیرالمومنین غافلی برو زندگی او را ببین! آن حضرت با خانوادهاش هم این طوری بود.
امیرالمومنین شاخص حکومت در یک جامعه پیشرفته وسیع متمدن و ثروتمند مثل زمان ایشان نسبت به زمان پیغمبر را معین کرد... زندگی امیرالمومنین پر است از حوادث و قضایایی که شما مردم در طول سال های متمادی از هر بخشی چیزهایی را به عنوان داشتان و روایت و کلام امیرالمومنین میشنوید و شنیدهاید، همه اینها نشان دهنده این حقیقت است که امام علی(ع) میخواهد به همه دنیا نشان دهد که این اصول اسلامی در همه شرایط قابل پیاده شدن است. اصول اسلامی عبارت است از عدالت، توحید، انصاف با مردم، ارج نهادن به حقوق مردم، رسیدگی به حال ضعفا، ایستادگی در مقابل جبهههای ضد اسلام و دین، پافشاری بر مبانی حق و اسلام و دفاع ازحق و حقیقت. اینها در همه زمانها هم قابل پیاده شدن است.
--------------------------
بیانات مقام معظم رهبری درباره زندگی سیاسی-مبارزاتی امام علی(ع)
برگرفته از کتاب انسان ۲۵۰ ساله