شفافیت آراء اتفاقی خوب، اما به شروطها

شفافیت آراء نمایندگان اتفاق خوبی است اما به شرطی که شامل یک بسته جامع در حکمرانی باشد و نه صرفا اصلاح آیین نامه داخلی مجلس.

در تحلیل این اتفاق باید ببینیم شفافیت آرا چه چیزی نصیب ما می کند و چه مخاطراتی دارد.

شفافیت آرا سبب میشود نمایندگان را بهتر بشناسیم و در شناخت ایشان, از وابستگی جریانی و شعارهای انتخاباتی شان یک گام فراتر رفته, طرز فکر و سطح تحلیلشان را بهتر بشناسیم.

شفافیت کمک میکند تا میزان وفاداری وکلایمان به خواست موکلانش را بسنجیم و وکیل فکر نکند پس از کسب رای, فقط خودش تصمیم گیر است.

شفافیت تا مدتی خواهد توانست حس کنجکاوی ما را ارضا کند اما این کنجکاوی تا کجاست؟ کنجکاوی ما بیشتر در پرونده های بزرگی است که در مجلس رخ میدهد. به عنوان مثال رای موافق یا مخالف نمایندگان به برجام, معاهدات بین المللی, کلیات بودجه و... برای ما جذاب است اما رای نمایندگان به مواد لایحه اداره شوراهای حل اختلاف جذابیت خاصی ندارد.

حال با این ملاحظه باید بررسی کنیم که شفافیت آراء چه پیامدهایی را برای ما در پی خواهد داشت:

نخست اینکه, شفافیت, فشار نهادهای خارج از مجلس همچون رسانه ها را بر تصمیمات مجلس به شدت افزایش خواهد داد و نمایندگان را مجبور خواهد کرد یا به این فشار تن دهند و یا رای ممتنع بدهند. توییت های نمایندگان پس از رای گیری اعمال تبصره 1 ماده 100 آیین نامه داخلی مجلس برای بررسی فوری تر طرح شفافیت را مرور کنید! خواهید دید که مسابقه ای بزرگ در اعلام رای مثبت به شفافیت ایجاد شده است تا در مواجهه با موکلان و رسانه ها, در فهرست موافقان قرار گیرند. این مصداق, شیرین است و رای موافق نمایندگان به اولویت یافتن طرح شفافیت ستودنی است اما در مصداق های دیگر نیز آیا چنین است؟ به عنوان مثال آیا در تصمیماتی که مصلحت ملی در تعارض با منافع منطقه ای و مرتبط با حوزه انتخابیه قرار میگیرد, نمایندگان ترجیح خواهند داد چه رایی داشته باشند؟ 

نکته دیگر, تعارضی است که با شفافیت, بین منافع نمایندگان ایجاد خواهد شد. انتظار و توقع نمایندگان برای رای مثبت ایشان به طرح های همدیگر, مسئله ای جدی و قابل توجه است و جالب است بدانید اخیرا در یک طرح پیشنهادی, یکی از نمایندگان توانسته بود تعداد امضای مورد نیاز برای رای گیری درباره دوفوریتی شدن طرحی را با مواجهه حضوری و رودربایستی همکاران جمع کند اما تعداد رای مثبت نمایندگان به دو فوریت این طرح در صحن, کمتر از تعداد امضاها بود.

شفافیت قطعا یک گام رو به جلو در نظام حکمرانی ما و برداشتن گام نخست در این زمینه است اما کافی نیست. اشکالات فوق جدی است.