واکسن ایرانی کرونا تا خرداد ۱۴۰۰ آماده است

دکتر محرز با اشاره به روند طی شده در تولید واکسن کرونای داخلی، اظهار داشت: «خوشبختانه اقدامات لازم برای تولید واکسن کرونا در داخل با دقت و سرعت در حال انجام است و دو واکسن از واکسن‌های در حال تولید فاز‌های حیوانی را طی کرده‌اند و اگر بتوانند مجوز کمیته اخلاق را دریافت کنند، می‌توانند فاز انسانی کارآزمایی‎های بالینی را هم آغاز کنند که این اتفاق در آینده نزدیک رخ خواهد داد و واکسن‌ها وارد مرحله آزمایش انسانی خواهند شد.»

عضو کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا در پاسخ به این پرسش که روند خرید واکسن کووید از خارج را چگونه ارزیابی می‌کنید، گفت: «اگر توان تولید واکسن در داخل وجود داشته باشد دیگر نیازی به واردات از خارج نخواهیم داشت؛ بنابراین بهتر است همه امید‌ها به تولید واکسن در داخل باشد.»

خانم دکتر محرز افزود: «البته یک دلیل دیگر هم برای امیدواری به واکسن تولید داخل وجود دارد و آن هم این است که همان زمان که ممکن است واکسن‌های تولیدی شرکت‌های خارجی به دست ما برسد که هنوز هم زمان مشخصی برای آن معلوم نشده است، واکسن داخلی تولید خواهد شد و ما دیگر از واردات واکسن خارجی بی‌نیاز خواهیم بود.»
این استاد بیماری‌های عفونی اضافه کرد: «اتفاقا یکی از افراد صاحب نظر در حوزه واکسن و بیماری‌های عفونی در کشور امریکا گفته است که فکر نکنید که همه مردم دنیا باید از واکسن‌های تولیدی شرکت فایزر یا شرکت‌های مطرح فعلی استفاده کنند، زیرا این شرکت‌ها به میزان مورد نیاز مردم جهان امکان تولید ندارند تا بتوانند همه را پوشش دهند؛ بنابراین این تولیدات در حدی خواهد بود که بتواند نیاز مردم این کشور‌ها را آن هم در حد نسبی تامین کرده و جوابگوی تقاضا‌ها باشد. ازاین‌رو کشور‌های دیگر موظف‌اند تا هر نوع واکسنی را که با نسبت‌های مختلف امکان ایمنی‌زایی داشته باشد، تولید کنند تا مردم این کشور‌ها در برابر بیماری ایمن شوند تا بتوان بیماری را در سطح جهانی کنترل و مهار کرد.»

خانم دکتر محرز با اشاره مجدد به مشارکت مالی کشور در طرح کوواکس سازمان جهانی بهداشت و برنامه‌ریزی وزارت بهداشت برای خرید ۴۲ میلیون واکسن از محل‌های مختلف گفت: «همه این تلاش‌ها بستگی به میزان واکسن تولید شده در داخل دارد و اگر تولیدکنندگان ما بتوانند به میزان مورد نیاز واکسن در داخل تولید کنند دیگر نیازی به واردات واکسن خارجی نخواهیم داشت.»

عضو کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا در پاسخ به این پرسش که چه میزان واکسن باید تزریق شود تا بتوان به ایمن مورد نیاز دست پیدا کرد، گفت: «رقم اعلامی برای تزریق واکسن به ۲۰ درصد جمعیت با تعداد مبتلایانی که تا به الآن درگیر بیماری شده‌اند می‌تواند ایمنی نسبی را برای ما ایجاد کند؛ زیرا تا به امروز عده زیادی از افراد جامعه دچار بیماری شده‌اند و دیگر این افراد نیاز به تزریق واکسن ندارند. همچنین افرادی هم که به کووید مبتلا نشده‌اند اگر تحت تزریق واکسن قرار گیرند اطمینان حدودی به ما خواهند داد.»

عضو کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا در ادامه افزود: «موضوع دیگری که وجود دارد این است که میزان ایمنی‌بخشی واکسن‌های کاندید چقدر خواهد بود، زیرا هنوز به‌طور دقیق مشخص نیست که میزان ایمنی آن‌ها چقدر خواهد بود. البته اگر این واکسن‌ها بتوانند شش ماه تا یک سال ایمنی برای ما ایجاد کنند بسیار خوب خواهد بود، زیرا در این مدت می‌توانیم تجدیدقوا کنیم و اگر با موج‌های دیگری مواجه شدیم آمادگی مقابله را خواهیم داشت و در این مدت قدری استراحت خواهیم کرد.»

رقم واقعی مبتلایان بیشتر از رقم‌های اعلامی است

دکتر خانم محرز در ادامه با اشاره به میزان مبتلایان به بیماری در کشور تا به الآن، گفت: «رقم واقعی تعداد مبتلایان به مراتب بیشتر از رقم‌های اعلامی از سوی وزارت بهداشت است؛ زیرا ما تا به امروز تنها توانسته‌ایم تعداد اندکی از افراد را آزمایش کنیم و رقم‌های حدودی که گفته می‌شود که تا به الآن نزدیک به ۲۵ میلیون نفر بیماری را گرفته‌اند نوعی برآورد حدودی و مدلینگی است.

البته این روش از زمان بروز بیماری ایدز در دنیا مرسوم شد که در آن یک ‎سری دیتا‌ها به صورت تقریبی ارائه می‌شد و با استفاده از آن‌ها حدس می‌زدند که تعداد مبتلایان به چه میزان است که این ارقام دقیق نبود. البته این را هم باید اضافه کرد که بسیاری از افراد مبتلا ممکن است بدون علامت بیماری را از سر گذرانده باشند و این رقم‌ها قابل‌اطمینان نیست و تنها آن تعداد که مورد ارزیابی دقیق قرار گرفته‌اند، قابل اتکا و ارزیابی است.»

استاد عفونی دانشگاه علوم پزشکی تهران در ادامه به افزایش میزان تست‌ها در هفته‌های اخیر اشاره کرد و گفت: «خوشبختانه وضعیت آزمایش‌ها روز به روز در حال بهتر شدن و افزایش است و این روند در روز‌های پیش رو هم ادامه خواهد شد، زیرا امروز امکانات آزمایش در کشور فراهم شده است، ولی متاسفانه در گذشته زیرساخت‌های لازم به همراه کیت‌های مورد نیاز برای تست‌ها فراهم نبود تا از طریق جداسازی (ایزوله) کردن مبتلایان بتوانیم زنجیره انتقال بیماری را کنترل کنیم.»

باید همه افراد واکسینه شوند

خانم دکتر محرز در پاسخ به این پرسش که آیا واکسن باید به صورت رایگان در دسترس همه عموم قرار گیرد؟ گفت: «رایگان بودن توزیع واکسن بستگی به این دارد که چقدر در این بخش سرمایه‌گذاری شده است؛ بنابراین اگر این امکان وجود داشته باشد که واکسن را به‌صورت رایگان در اختیار همه قرار دهیم نقطه مطلوب خواهد بود، اما اگر این امکان وجود نداشته باشد باید افراد های‎ریسک مانند سالمندان، افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای همچون بیماران قلبی و ریوی، افراد مبتلا به دیابت و چاق به‌صورت رایگان تحت واکسیناسیون قرار گیرند و در کنار آن‌ها کادر درمان هم باید از این امتیاز برخوردار باشند. البته این را هم نباید فراموش کنیم که اگر بخواهیم تزریق واکسن موثر باشد باید همه افراد جامعه را تحت واکسیناسیون قرار دهیم.»

عضو کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا با اشاره به بحث عدالت در دریافت واکسن، اظهار داشت: «ماهیت ویروس کرونا همچون ویروس آنفلوآنزا به‌گونه‌ای است که حتی الامکان باید همه افراد در برابر این ویروس واکسینه شوند؛ زیرا امروزه واکسن آنفلوآنزا در بسیاری از کشور‌ها به صورت سالانه برای همه افراد تزریق می‌شود و در خصوص واکسن کووید هم باید این روش اجرا شود. البته اینکه واکسن کرونا را برای خردسالان از چه سنی می‌توان تزریق کرد هنوز مشخص نیست، اما اگر بخواهیم این ویروس را در کشور‌ها و به تبع آن در کل جهان کنترل کنیم باید همه افراد واکسن را دریافت کنند.»

دکتر محرز با تاکید مجدد بر اینکه همه افراد بایستی واکسن را دریافت کنند، افزود: «بحث اصلی این است که می‌خواهیم با استفاده از واکسن مصونیت عمومی ایجاد کنیم تا دیگر فردی به این ویروس مبتلا نشود، اما اگر در نقطه‌ای از زمین این امکان وجود نداشته باشد که همه افراد واکسن را دریافت کنند باید اولویت بندی در خصوص آن‌ها انجام شود و افراد به فراخور گروهی که در آن طبقه‌بندی می‌شوند واکسن را دریافت کنند.»

وی با اشاره به دغدغه‌ها درخصوص بحث‌های ملی گرایانه در دریافت واکسن، گفت: «خوشبختانه در کشور ما از دیرباز اتباع سایر کشور‌ها به خصوص افغان‌ها همواره خدمات بهداشتی و درمانی را پا به پای اتباع کشورمان دریافت کرده‌اند و هر خدمت دارویی و واکسیناسیونی که برای ایرانی‌ها به‌صورت رایگان ارائه شده برای آن‌ها نیز به‌صورت رایگان ارائه شده است؛ زیرا هدف اصلی در این قبیل اقدامات آن است که سیستم‌های بهداشت و درمان بتوانند بیماری را کنترل کنند چراکه هر فردی که در این کشور زندگی می‌کند می‌تواند عاملی برای ایجاد و انتقال بیماری باشد؛ ازاین‌رو در این مورد بخصوص نیز باید همه واکسینه شوند.»

پوشش بیمه‌ای به نفع بیمه‌هاست

خانم محرز در ادامه به لزوم پوشش بیمه‌ای واکسن کرونا هم اشاره کرد و گفت: «هزینه‌ای که در حال حاضر سازمان‌های بیمه‌گر برای درمان هر بیمار کوویدی پرداخت می‌کنند به‌مراتب بیشتر از هزینه واکسیناسیون است؛ زیرا برای مثال اگر مبلغ هزینه‎کرد این سازمان‌ها برای هر تخت بیمارستانی را محاسبه کنیم می‌بینیم که این واکسن به نفع آن‌ها خواهد بود؛ لذا این سازمان‌ها باید بیشتر از سایر نهاد‌ها از این موضوع استقبال کنند، چون این امر موجب ذخیره منابع و کم شدن هزینه‌های آن‌ها خواهد شد.»

وی اضافه کرد: «البته برخی سازمان‌های بیمه‌گر واکسن‌های مشابه همچون واکسن آنفلوانزا را تحت پوشش قرار داده‌اند و افراد پر‎ریسک تحت پوشش این سازمان‌ها واکسن را به صورت رایگان و با پوشش کامل دریافت می‌کنند. از این رو سازمان‌های بیمه‌گری همچون بیمه سلامت و تامین اجتماعی باید در این خصوص برنامه‌ریزی مشخصی تدوین کنند چراکه این اقدام برای آن‌ها مقرون‌به‌صرفه خواهد بود.»

عضو کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا در ادامه به تشریح اقدامات انجام شده برای تولید واکسن کرونا در داخل پرداخت و اظهار داشت: «خوشبختانه چندین واکسن کرونا در حال تولید هستند که موفق‌ترین آن‌ها مربوط به موسسه رازی و یک شرکت خصوصی است.»

وی افزود: «یکی از داوطلبان اصلی واکسن کرونای داخلی مراحل آزمایش روی حیوان را به اتمام رسانده و قرار است به زودی وارد مرحله انسانی شود. علاوه بر این چند گزینه دیگر از واکسن‌ها هم تا حدودی این مسیر را طی کرده‌اند، اما قدری از واکسن قبلی عقب‌تر هستند؛ لذا اگر فاز مطالعه انسانی این واکسن به‌سرعت و با موفقیت طی شود، در نهایت ما واکسن کرونای ایرانی را در اردیبهشت یا خرداد سال ۱۴۰۰ خواهیم داشت.»

واکسن ایرانی نیاز به مراحل سه‎گانه ندارد

خانم دکترمحرز در پاسخ به این پرسش که آیا واکسن‌های ایرانی در چند ماه باقی مانده از سال می‌توانند مراحل سه‌گانه مطالعات بالینی را طی کنند، گفت: «علت اینکه واکسن تولیدی شرکت‌های خارجی به طول انجامیده این است که روش تولید واکسن آن‌ها جدید بوده و آن‌ها با روش mRNA اقدام به تولید واکسن کرده‌اند؛ بنابراین باید مراحل سه‌گانه را طی کنند درحالی که واکسن تولیدی ایران با روش ویروس ضعیف شده مانند واکسن آنفلوآنزا صورت گرفته است که از قبل هم مرسوم بوده و فقط کافی است در دو دُز این اطمینان را حاصل کند که ایمنی زا بوده و خطرآفرین نخواهد بود. البته این اقدام هم باید روی دو گروه از افراد آزمایش شود و پس از اطمینان به سرعت به تولید خواهد رسید.»

استاد عفونی دانشگاه علوم پزشکی تهران در ادامه به توان تولید واکسن در کشور اشاره کرد و گفت: «خوشبختانه زیرساخت‌های خوبی در این بخش داریم. برای مثال موسسه رازی ظرفیت تولید واکسن در ابعاد زیاد را دارد و برای این منظور هم باید توجه ویژه‌ای به گسترش و نوسازی خطوط آن شود. البته ظرفیت این موسسه در سال‌های اخیر به جهت بی‌توجهی‌ها قدری مغفول مانده است. همچنین یک شرکت دیگر نیز در تولید واکسن به‌صورت فعالانه مشارکت می‌کند که این مجموعه نیز در سطح وسیعی امکانات و خطوط به روز دارد و می‌توان از ظرفیت آن استفاده کرد.»

وی تصریح کرد: «باید به این باور برسیم که ما بایست واکسن‌های مورد نیاز کشور را در داخل تولید کنیم، زیرا امروز معلوم شده است که هیچ شرکت خارجی به ما واکسن نمی‌دهد. برای مثال کشور هند در همسایگی ما در سال‌های اخیر توانسته است یکی از بزرگ‌ترین زیرساخت‌های تولید واکسن در دنیا را ایجاد کند که این ظرفیت در کشور ما هم وجود دارد و حتی می‌توان این برنامه ریزی را داشت که پس از تامین نیاز داخلی، ظرفیت‌های موجود را برای صادرات به کشور‌های منطقه هم مورد استفاده قرار داد.»