شرطی کردن اقتصاد بزرگ‌ترین ضربه به معیشت مردم/ روند افزایشی نرخ دلار، مقطعی یا ادامه دار؟

به گزارش سرویس اقتصادی پایگاه 598، افزایش یک‌باره نرخ دلار در بازار جدای از آنکه برخلاف انتظار عموم صورت گرفت اما کارشناسان را نیز به دو دسته تقسیم کرد؛ کارشناسانی که معتقد به متغیرهای فنی بازار در جابجایی نرخ‌ها هستند و کارشناسانی که معتقدند عوامل سیاسی فضای احساسی را کنار زده و سبب شده نرخ‌ها صعودی شود.

برخی کارشناسان در دسته اول این افزایش نرخ را تنها اصلاحی موقت در مسیر نزولی دلار می‌دانند و معتقدند این بازار طی روزهای آتی بار دیگر با افزایش فروش مواجه خواهند شد. از نگاه این عده زمانی که قیمت‌ها به یک‌باره نزولی می‌شوند، بسیاری از معامله‌گران دچار ضررهای سنگینی شده و درنتیجه سعی می‌کنند با بالا آوردن قیمت‌ها کمی از میزان زیان خود بکاهند. درواقع آنها در قیمت‌های بالایی عموماً اقدام به خرید کرده‌اند و افت شدید قیمت‌ها، به آنها فرصت فروش نداده است. آنها برای فروش دلارهای بالا خرید، تحرکات خود را در بازار بالا می‌برند. زمانی که این دسته در اصطلاح معامله‌گران، مال خود را خالی می‌کنند، بازار بار دیگر در مسیر نزولی قرار می‌گیرد. نمونه‌های بسیاری در تأیید گفته‌های این کارشناسان می‌توان یافت، ازجمله اینکه بسیاری از دلالان خیابانی بازار ارز که بخش بزرگی از آنها واسطه فروش هستند، در طول سه روز گذشته تلاش داشتند تا دلارهای مردم را گران‌تر از نرخ‌های جاری بخرند تا بتوانند سطح قیمتی را بالا بکشند و در سوی دیگر بتوانند دلارهای خود را با نرخ بالاتری بفروش برسانند.

اما در سوی دیگر کارشناسانی قرار دارند که عوامل و متغیرهای سیاسی را مؤثر در خیز دوباره نرخ‌ها می‌دانند. آنها پیچیدن این خبر در بازار را که ترامپ رئیس‌جمهوری فعلی امریکا قصد دارد در مدت باقی‌مانده از دولتش تحریم‌ها علیه ایران را تشدید کرده و بر آنها بی افزاید را عامل تأثیرگذاری در افزایش نرخ‌ها می‌دانند.

دسته دیگری از این کارشناسان می‌گویند معامله گران بازار این را خوب می‌دانند که تا بایدن پا به کاخ سفید بگذارد و تصمیم بگیرد به برجام بازگردد، صرف‌نظر از این‌که شرط بازگشتش چه باشد، بسیار زمان می‌برد. ضمن این‌که هنوز درباره مذاکرات احتمالی سؤالات زیادی وجود دارد ازجمله این‌که آیا دولت فعلی تن به مذاکره می‌دهد یا باید منتظر دولت بعدی بود؟ آمریکا برای بازگشت به برجام چه امتیازاتی را طلب خواهد کرد و…پس طبیعتاً با توجه به شرایط حال معامله می‌کنند نه به امید آینده.

جدای از این‌که کدام‌یک از عوامل را در جست و خیز بازار ارز مؤثر بدانیم باید به گفته‌های عموم کارشناسان در لزوم نقش کنترلی مرکزی در این میان توجه کنیم. این کارشناسان می‌گویند لازم است بانک مرکزی با رصد بازار، نسبت به نوسانات نرخ ارز حساس باشد و با نوسان گیری مانع از ایجاد نوسانات شدید در بازار شود حالا می‌خواهد کاهشی باشد یا افزایشی.

آنها معتقدند حتی اگر نرخ واقعی بسیار کم‌تر از نرخ‌های فعلی باشد، بانک مرکزی باید سعی کند بستری ایجاد کند تا این کاهش به‌تدریج صورت بگیرد که پایدار بماند. هرچند که این کارشناسان امکان ورود بازار ساز برای کنترل نوسانات شدید کاهشی در بازار را نیز بعید نمی‌دانند.

آنچه باعث اظهار نگرانی کارشناسان و فعالان اقتصادی شده، گره خوردن افراطی وضعیت اقتصاد داخلی به متغیرهای بیرونی است که این روزها اقتصاد کشور را در وضعیت ویژه رکود تورمی قرار داده است.

همزمان با تلاش پشت پرده جریان اقتصادی و سیاسی برای بهره‌برداری از نتایج انتخابات آمریکا، جریان رسانه‌ای خاصی هم در داخل و خارج، طی ماه‌های قبل به شدت تلاش کرد موضوع انتخابات آمریکا را به عنوان موضوع کلیدی اخبار و گزارش‌های خود قرار دهد تا این ماجرا به دغدغه شماره یک اقتصاد کشور بدل شود.

فضای اقتصادی کشور در روزهای اخیر به گونه‌ای منحرف شده و ذهن جامعه آنچنان از خبرهای لحظه به لحظه انتخابات آمریکا پر شده که گویا قرار است دستی از خارج، مشکلات اقتصادی کشور را - که از قضا بیشتر آنها ریشه در سوءمدیریت داخلی دارد- به یکباره حل کند.

این جریان اقتصادی و رسانه‌ای در حالی حواس جامعه را به آن سوی اقیانوس اطلس پرت کرده است که کارشناسان و فعالان اقتصادی دلسوز، این وضعیت را برای اقتصاد کشور بسیار خطرناک توصیف می‌کنند.

به اعتقاد آنان، تجربه شکست خورده برجام و اینستکس در کنار وعده‌هایی که با همین ترفند به خورد مردم داده شد، نشان داد که امید بستن به غربی‌ها برای نجات اقتصاد ‌اشتباه راهبردی بود و گره زدن دوباره معیشت مردم به تحولات خارجی، خطایی است نابخشودنی.

رهبر انقلاب بارها و بارها بر این نکته راهبردی تأکید کرده‌اند که مشکلات کشور هیچ راه‌حلی جز تکیه بر توان داخل کشور ندارد. ایشان در بیانات روز سه شنبه خود به مناسبت سالروز میلاد پیامبر رحمت(ص) نیز با‌ اشاره به لزوم «تحرک بهتر» مسئولین، بار دیگر تصریح کردند که «در زمینه‌ اقتصاد نگاه صحیح و اصولی این است که مطلقاً به بیرون کشور نگاه نکنیم؛ نه اینکه رابطه‌مان را قطع کنیم؛ بنده هر دفعه که می‌گویم علاج را در داخل بجوییم، یک عدّه‌ای برمی‌دارند اینجا و آنجا، در فضای مجازی [می‌گویند:] «معتقدند که ما با خارج ارتباط را قطع کنیم»؛ نه، این نیست؛ ارتباطات باید برقرار باشد؛ مهم این است که ما علاج را از دیگران نخواهیم، علاج را از بیرون خودمان نخواهیم؛ علاج در درون خود ما است، در داخل کشور است که یک قلم عمده‌‌اش هم افزایش تولید است که بارها روی آن من تکیه کرده‌ام. باید یک تلاش برنامه‌ریزی‌شده و سازمان‌یافته در زمینه‌ اقتصاد انجام بگیرد.»