«غدیر قم» در امتداد «غدیر خم»/ چقدر قدر غدیر زمانمان را می‌دانیم

سرویس اندیشه دینی پایگاه 598-دکتر سید جواد هاشمی فشارکی؛ غدیر بزرگ‌ترین رویداد جهان اسلام پس از بعثت نبی مکرم اسلام (ص) بوده و تداوم ولایت و زعامت مسلمین را پس از آخرین فرستاده الهی تضمین بخشید تا زمین از حجت خدا خالی نماند. چنانچه امام صادق (ع) فرمودند: اگر زمين یک‌چشم به هم زدن از حجت تهى باشد، اهل خود را فرو می‌برد

«عید غدیر، عید ولایت است، عید سیاست است، عید دخالت مردم در امر حکومت است، عید آحاد ملت و امت اسلامی است.» «عید غدیر، عید بسیار بزرگ و خاطره عظیم تاریخی است. ولایت معنای ظریفی دارد که عبارت است از پیوستگی، پیوند، در هم پیچیدن و در هم تنیدگی؛ این معنای ولایت است.»[1]

عید غدیر خم والاترین عید بشریت و غدیر قم، در امتداد غدیر خم بوده وعید امت عصر حاضر می‌باشد؛ که بایستی گرامی داشته و تابع مطلق ولایت بود و همانند فرمان الهی، بر آن گردن نهاد. و به درگاه الهی شکر نماییم که: الحمدالله الذی جعلنا من المتمسکین بولایه امیرالمؤمنین (ع)

·      بعثت انبیای الهی

روز مَبْعَث، (۲۷ رجب سال ۴۰ عام‌الفیل) روزی است که پیامبر اسلام (ص)، مأمور شد تا بت‌پرستی را از زمین بردارد و خداپرستی را رواج دهد و پیام وحی الهی را به مردم برساند. رسالت پیامبر (ص) برای همه انسان‌ها تا روز قیامت هست ولی تنها مؤمنان از فیض رسالت بهره‌مند می‌شوند و خدا تنها بر آنان منت نهاده و رسول، از بین آن‌ها مبعوث شده است. گرچه بعثت همه انبیا منت است اما دو ویژگی خاتمیت و منت بودن بعثت تنها در خصوص پیامبر خاتم (ص) آمده است؛ و اهداف بعثت انبیا، تعلیم و تربیت، برپاساختن قسط و عدل، نجات از ظلمات، بشارت و انذار، اتمام حج، تذکّر و یادآوری، مکارم اخلاق، دعوت به حيات و زندگی انسانی و تشکیل حکومت صالحان، به منظور تحقق اهداف الهی در جامعه می‌باشد. و آثار این بعثت با ولایت تا آخرالزمان تداوم دارد.

·      غدیر خم تداوم جانشینی پیامبر (ص) توسط امام معصوم (ع)

در سال دهم هجرت، رسول خدا (ص) به حج رفتند و احکام آن را به مردم آموزش دادند. به هنگام بازگشت از مکه، در استراحتگاه جُحفه و در غدیر خم، به امر خدا مردمان را گردآوردند و در آن مجمع بزرگ، امام علی (ع) را به جانشینی خود به آنان معرفی کردند و فرمودند: «هر کس من مولای اویم، علی مولای اوست». و این روز به یکی از اعیاد بزرگ شیعه تبدیل شد. و پس از امام علی (ع)، یازده فرزند وی امام جامعه بودند و آخرین آن‌ها امام مهدی (عج) گرچه حاضر و ناظر هستند ولی بنا به مصلحت، ازنظرها غایب شده‌اند.

·      ولی‌فقیه، جانشین امام زمان (عج)

در روایتی که به توقیع شریف معروف است از ولی‌عصر (عج) نقل‌شده که فرمودند: «و اما الحوادث الواقعه فارجعوا فیها الی رواه حدیثنا فانهم حجتی علیکم و انا حجه الله علیهم» و اما در رخدادهایی که پیش می‌آید به راویان حدیث ما مراجعه کنید؛ زیرا آنان حجت من بر شمایند و من حجت خدا بر آنان هستم[2]

تعبیر «حوادث واقعه» در مورد احکام شرعی معمول و متداول نبوده است؛ و کلمه «حوادث واقعه» به‌هیچ‌وجه از نظر لغت و دلالت وضعی به معنای احکام شرعی نیست، بلکه معنای بسیار وسیع‌تری دارد که شامل مسائل و مشکلات و رخدادهای اجتماعی می‌شود. تعبیر «فانهم حجتی علیکم و انا حجه الله علیهم» بیانگر این است که نظر فقها جامع شرایط در همه مسائل مربوط به جامعه اسلامی به‌عنوان حجت است و آن‌ها حجت بر مردم در عصر غیبت هستند.[3]

حضرت امام فرمودند: «اینکه می‌گوید ولی امر حجت خداست، آیا در مسائل شرعیه حجت است که برای ما مسئله بگوید، اگر رسول اکرم فرموده بود که من می‌روم و امیرالمؤمنین حجت من بر شماست شما از این می‌فهمیدید که حضرت رفتند، کارها همه تعطیل شد، فقط مسئله‌گویی مانده که آن‌هم به حضرت امیر واگذارشده است؟ یا اینکه حجه الله یعنی همان‌طور که حضرت رسول اکرم حجت است و مرجع تمام مردم، خدا او را تعیین کرده تا در همه کارها به او رجوع کنند، فقها هم مسئول امور و مرجع عام توده‌های مردم هستند»[4]

در روایاتی که مستند ولایت‌فقیه هستند مراد مراجع تقلید نیست و این تعبیر مربوط به تعیین حاکم اسلامی در عصر غیبت به‌عنوان نائب ایشان می‌باشد که همان ولی‌فقیه می‌باشد.

امتی که با امام به‌عنوان خلیفه مسلمین و جانشین پیغمبر بیعت می‌کند و اعلام وفاداری و اطاعت نسبت به فرامین او را دارد و با پیوند و ارتباط امت و امام است که ساختار یک نظام سیاسی شکل می‌گیرد، قدرت به جریان می‌افتد و نهادهای زیرمجموعه این قدرت و حاکمیت، هر یک در حیطه وظایف خودشان و مدیریت خودشان انجام‌وظیفه می‌کنند؛ و بر همین اساس غدیر انقلاب اسلامی، در امامت ولایت‌فقیه در اصل 110 قانون اساسی جمهوری اسلامی رسماً تجلی پیداکرده و با رأی مردم مصوب و به مرحله اجرا درامد. لذا انقلاب اسلامی با دو غدیر بی‌نظیر روبرو بوده است:

·      غدیر اول انقلاب

جرقه انقلاب اسلامی با سخنرانی امام خمینی در سال 1342 در قم آغاز شد و رهبری جامعه آفت‌زده شاهنشاهی بر دوش امام راحل قرار گرفت. جرقه خشم انقلابی نیز توسط راهپیمایی مردم قم در سال 1356 آن را شعله‌ور و سپس فراگیر کرد تا اینکه نظام ستم‌شاهی به رهبری امام خمینی ساقط و نظام مقدس جمهوری اسلامی بر پایه اصل ولایت‌فقیه و غدیر انقلاب شکل گرفت و ده سال کشور تحت زعامت ولی‌فقیه زمان امام خمینی تداوم یافت. لذا نخستین غدیر انقلاب با امامت ولی‌فقیه شروع شد.

·      غدیر دوم انقلاب

پس از رحلت امام خمینی در خرداد سال 1368، تعداد ۶۸ نفر مجتهد مجلس خبرگان رهبری که اکثر در حوزه علمیه قم درس‌خوانده و یا مدرس حوزه قم بودند، رأی به رهبری امام خامنه‌ای دادند؛ و مصداق آیه 3 سوره مائده مجدداً تجلی یافت که: «امروز کافران از (نابود شدن) دین شما مأیوس و نومید شدند. پس از آن کافران نترسید و تنها از مخالفت با من هراس داشته باشید.» لذا 14 خرداد 1368، غدیر دوم انقلاب اسلامی بوده و ملت مسلمان ایران نیز گروه‌گروه با امامت ولی‌فقیه زمان بیعت کردند.

علمای طراز اول قم ازجمله آیات عظام حسن‌زاده‌ی آملی، بهجت، وحید خراسانی، بهاءالدینی، مشکینی، سیستانی، اراکی، فاضل لنکرانی، گلپایگانی و... نیز در وصف امام خامنه‌ای جملات عجیبی گفته‌اند. همچنین مجلس خبرگان در ادوار مختلف مستمراً این ولایت را تائید و ابراز داشته‌اند و آحاد مردم نیز تابع فرامین وی بوده و هستند. و حقیقتاً ایشان کشتی انقلاب را از طوفان‌های دشمنان وحشی خارجی و فتنه‌های رنگین داخلی و بحران‌ها و سومدیریت دولت‌ها، به ساحل نجات هدایت کرده است؛ که اگر این عنایت الهی نبود، دوران بدتر از ستم‌شاهی را بر کشور و جامعه حاکم می‌کردند.

·      زهر دشمنان از دو غدیر

در غدیر خم که دشمن خواب جانشینی پیامبر (ص) را بر آب دید، زیر بار سخن پیامبر (ص) درباره علی (ع) نرفت و درحالی‌که پس از وفات پیامبر (ص)، امام علی (ع) و برخی دیگر از اصحاب مشغول تدارک مراسم تدفین آن حضرت بودند، در همان زمان عده‌ای از انصار به رهبری سعد بن عباده بزرگ قبیله خزرج، در محلی به نام سقیفه بنی‌ساعده جمع شدند و برخلاف غدیر برای انتخاب جانشین پیامبر شخص دیگری را تعیین کردند تا واقعه غدیر را به انحراف بکشانند. «اگرچه مسیر واقعی خلافت، دستخوش انحراف و حق جانشین پیامبر، غصب شد، اما شاخص مطرح‌شده توسط پیامبر (ص)، چراغ راهی شد برای حق‌طلبان تا سعادت خود را با پیروی از آن تضمین کنند.»[5]

همچنین در جریان انقلاب اسلامی، ازآنجا که قم منشأ این نهضت و رهبری آن بوده است و دشمنان از قم زخم‌خورده‌اند لذا دنبال پاشیدن زهر خود می‌باشند و آنتی‌تز انقلاب از قم را برنامه‌ریزی کرده‌اند. امام المسلمین در آبان ماه سال 89 در دیدار با جوانان، دانشجویان و دانشگاهیان قم در همین خصوص فرمودند «یکی از سیاسی‌های دشمن این است که از قم آنتی‌تز انقلاب درست کنند.» بر همین اساس با توجه به اینکه مبدأ انقلاب اسلامی شهر قم بوده، دشمنان در تلاش‌اند، تفکر مخالف انقلاب را از قم و با استفاده از صاحب‌نظران این شهر ایجاد کنند و به خورد مردم دهند.

·      غدیر قم، تداوم غدیر خم

انقلاب اسلامی پرتوی از نور غدیر خم بوده و با انفجار نور در سال 57، بساط سلطنت ستم‌شاهی برچیده شد. وطیچله نخست خود در گام اول انقلاب منشأ تحول برمدار غدیر انقلاب گردید و علیرغم همه ضعف‌ها و تهدیدات دشمنان غدیر، دستاوردهای بی‌نظیری را به همراه آورد؛ و گام دوم انقلاب، انشا الله زمینه‌ساز و بسترسازی جهانی برای ظهور مهدوی (عج) را میسر خواهد کرد. ثمره نهایی غدیر، با ظهور حجت بن الحسن (عج) و برقراری حکومت عدل مهدوی به نتیجه نهایی خواهد رسید و بر اساس وعده الهی، غدیر انقلاب، پرچم این انقلاب را به دست صاحبش خواهد داد. و سخت می‌توان باور کرد که کسی غدیر خم را قبول داشته باشد، ولی غدیر قم را قبول نداشته و یا التزام عملی به امام المسلمین را نداشته باشد؛ که بی‌عشق خامنه‌ای نتوان وی را عاشق علوی نام نهاد. و سرباز مهدی (عج) شد. چراکه غدیر قم، تداوم و احیاگر غدیر خم است و اتصال‌دهنده به غدیر مهدوی. پس: مبادا کوفه‌ای باشیم ما هم مبادا که علی تنها بماند بازهم.

«ای سید ما! ای مولای ما! من جان ناقابلی دارم، جسم ناقصی دارم، اندک آبروئی هم دارم که این را هم خود شما به ما دادید؛ همه‌ی این‌ها را من کف دست گرفتم، در راه این انقلاب و در راه اسلام فدا خواهم کرد؛ سید ما، مولای ما، دعا کن برای ما؛ ... صاحب این کشور توئی؛ پشتیبان ما شما هستید؛ ما این راه را ادامه خواهیم داد؛ با قدرت هم ادامه خواهیم داد؛ در این راه ما را با دعای خود، با حمایت خود، پشتیبانی بفرما.»[6] پس «خدایا یاران او را یاری و دشمنانش را دشمن بدار»[7]

[1]:بیانات رهبرانقلاب در دیدار کارگزاران نظام - 1377/01/27

[2] (الحر العاملی، محمد بن الحسن، وسائل الشیعه، تهران: مکتبه الاسلامیه، ج ۱۸, ص ۱۰۱)

[3] (مصباح یزدی، محمد تقی، نگاهی گذرا به نظریه ولایت فقیه، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی اما م خمینی (ره), ۱۳۸۰, ص ۹۹- ۱۰۰)

[4] (امام خمینی، ولایت فقیه، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره), ۱۳۷۷, ص ۶۹)
 
[5] امام خامنه‌ای، چهارم آذر 1389

[6] امام خامنه ای، خطبه نمازجمعه تهران، در اوج فتنه سال 1388

[7] پیامبر اسلام (ص) درخطبه غدیر: اللهم وال من والاه و عاد من عاداه و احب من احبه و ابغض من ابغضه و انصر من نصره و اخذل من خذله