برخی عبارت مانند پارک شهر اسلامی، پاساژ شهر اسلامی و... به معنای اسلامی کردن مفاهیم غربی است/ ورود عناصر شهر غربی با پسوند اسلامی به معنای پذیرفتن اصل آن عنصر است

چالشی که در چند سال اخیر علی‌الخصوص در حوزه شهر اسلامی مشاهده می‌شود برچسب اسلامی زدن به عناصر شهر غربی است که محلی از اعراب ندارند، این اقدامات نشان از عدم توجه به مبانی شهر و تمدن اسلامی است.

در همین خصوص دکتر علی حجازیان، پژوهشگر شهرسازی اسلامی در گفتگویی با خبرنگار پایگاه خبری 598 از آسیب ها و مخاطرات اسلامیزیشن کردن مفاهیم عربی در زمینه شهرسازی گفت: برخی عبارت مانند پارک شهر اسلامی، پاساژ شهر اسلامی و... به معنای واقعی نشانی از اسلامی کردن مفاهیم غربی است. پارک در شهرسازی غرب در واقع پاسخی بود به مشکلات ناشی از افزایش تراکم ساختمان‌ها، ورود اتومبیل و احداث خیابان‌ها، امروزه پارک‌ها به عنصری بی کارکرد تبدیل شده است و کارکرد اکولوژیکی و زیست محیطی آن نیز آن چنان تأثیر مفیدی بر شهر ندارد.

وی با اشاره به رفتارهای موقت و هیجانی برای پاک‌ سازی موقت فضای فعلی پارک ها افزود: پارک‌های شهری به فضایی امن برای تعاملات خارج از عرف و انجام اقدامات ضد ارزشی تبدیل شده است. اقداماتی بدون برنامه و صرفاً هیجانی برای پاک‌سازی موقت فضای فعلی پارک از جمله برگزاری مراسمات فرهنگی، مذهبی و حضور دسته جمعی با پوششی خاص یا انجام رفتارهای گروهی تأثیری در روند ماهیتی و تأثیرگذاری پارک نخواهد داشت. زمانی که ماهیت ظرف آلوده باشد با گذاشتن حتی طلا نیز ماهیت ظرف تغییر نمی‌کند. ماهیت پارک در شهر اسلامی دارای اشکال است به همین خاطر عناوینی مانند پارک طراز شهر اسلامی، پاساژ اسلامی و ازاین‌دست عناوین بسیار خطرناک بوده و نمونه عینی اسلامیزیشن یا اسلامی کردن است.

ایشان تاکید کرد: ورود عناصر شهر غربی با پسوند اسلامی به معنای پذیرفتن اصل آن عنصر و تائید آن است این در حالی است که شهرسازی اسلامی دارای جهان بینی و نظام خاص خود است که بستر تحقق حیات طیبه است و عناصر شهر اسلامی باید بستر و زمینه‌ساز زیست مؤمنانه باشند.

سخن آخر: در شهر اسلامی به‌جای عنوان پارک، فضایی به نام باغ وجود دارد که به‌نوعی می‌توان نشانه‌های خداشناسی را در آن جستجو کرد. باغ دارای مسیر عبور جوی آب است و دارای دیوار و استحکامات کالبدی است که با روحیه و فطرت انسان سازگاری دارد. باغ‌ها بیانگر رابطه بین بستر فرهنگ و طبیعت است. باغ با پارک تفاوت دارد پارک یک فضای مصنوع و منفعل است درحالی‌که باغ یک فضای طبیعی و همسو با نیازها و ویژگی‌های انسان است. در انتها مجدداً لازم به تذکر است که برچسب زدن به عناصری که جایگاهی در شهر اسلامی ندارند مانند گزاره پارک طراز شهر اسلامی، به‌نوعی قبول کردن پارک به‌عنوان یک عنصر در شهر اسلامی است درحالی‌که ماهیت پارک از نگاه شهرسازی اسلامی محل اشکال است.

* مصاحبه از: علی شعبانی