مقوله‌ای به نام مَسکن و گمشده مُسکّن آن/ از مسکن مهر «مزخرف» تا کپی کاری طرح مسکن دولت قبل

بر اساس اصل ۳۱ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران"داشتن مسکن متناسب با نیاز، حق هر فرد و خانواده ایرانی است. دولت موظف است با رعایت اولویت برای آن‌ها که نیازمندترند به خصوص روستانشینان و کارگران زمینه اجرای این اصل را فراهم کند." که این اصل حق هر فرد و خانواده ایرانی را در خصوص داشتن مسکن مطرح می‌کند که بر اساس این اصل، دولت‌ها موظف به تأمین آن شده‌اند و وظیفه دولت تأمین مسکن موردنیاز اقشار مختلف مردم و تعادل‌بخشی به بازار مسکن است. بازار مسکن در کشور همواره دچار نابسامانی‌های فراوانی در حوزه عرضه و تقاضا و مهم‌تر از آن افزایش قیمت بی‌رویه و بی‌برنامه بوده است که طی سال‌های گذشته رویکرد مناسبی هم در تولید مسکن و هم در کنترل این روند صعودی اتخاذ نشدهاست.

الف ) مسکن در قاب دولت یازدهم

نخستین موضع در دولت جدید: آخوندی وزیر مسکن دولت 11 در روز ۲۳ مرداد ۹۲ در جلسه رأی اعتماد نمایندگان و در سخنانی که مستقیم از صداوسیما پخش شد، نه تنها از موافقت خود با مسکن مهر گفته بود که حتی مدعی شد خود وی طراح آن بوده است: «هیچ‌وقت مخالف مسکن مهر نبوده و نیستم من جزو اولین کسانی بودم که این موضوع را وارد نظام برنامه‌ریزی ایران کردم که بعدازآن، این مسئله ردیف پیدا کرد.»(مشرق)

https://www.mashreghnews.ir/news/910045

آخوندی پس از آنکه رأی اعتماد خود را از مجلس نهم گرفت مسکن مهر را «مزخرف» و «قوطی» نامیده بود و همین واکنش گسترده کاربران محیط مجازی را در پی داشت که می‌گفتند البته این خانه‌ها به نسبت منزل آن‌چنانی ایشان حتماً قوطی به حساب می‌آید! اما همان سرپناه برای بسیاری یک آرزو است.

https://www.pishkhan.com/news/114769

انتقاد رئیس‌جمهور به وضعیت مسکن در دولت ماقبل خود: رئیس‌جمهور در جمع مدیران بنیاد مسکن بدون اشاره به نتیجه اقدامات دولت یازدهم برای خانه‌دار شدن مردم در سه سال گذشته، با انتقاد از طرح مسکن مهر، این پروژه را فاقد امکانات لازم توصیف کرد!(۲۲ فروردین ۱۳۹۵)

https://www.magiran.com/article/3338670

موضع وزیر مسکن دولت، و اعتراف به عدم تحرک در خصوص تولید مسکن: در مراسم تودیع و معارفه وزیر راه و شهرسازی (آخوندی) با حمله مجدد به پروژهمسکن مهرگفت: «در این 62 ماه چه طور وقتی بنده از لحاظ بنیادی با مسکن مهر مخالف بودم، باید به افتتاح این واحدها فکر می‌کردم، پس بنابراین افتخار می‌کنم یک مورد از این واحدها را افتتاح نکردم» (مشرق ۲۰ آبان ۱۳۹۷)

https://www.mashreghnews.ir/news/910045

https://www.saat24.news/news/334912

رئیس‌جمهور و مسکن و...: ساخت مسکن، فرودگاه، راه‌آهن و اتوبان بر عهده دولت نیست! پس باید پرسید احداث زیرساخت‌های کشور بر عهده کیست ؟ (دانشجو 12 خرداد 1395)

https://snn.ir/fa/news/515225

آخوندی وزیر مسکن روحانی معتقد بود که دولت نباید خانه بسازد! همین تفکر باعث شد بسیاری از مشاغل با رکود مواجه شوند. همین نکات را هم رئیس‌جمهور هم بیان کرد.

https://www.pishkhan.com/news/114769

تدبیر دولت امید برای بی‌خانه‌ها فقط فحاشی به مسکن مهر و دیگر هیچ! ماه‌های پایانی دولت تدبیر و امید در حالی رو به پایان است که با آن همه سروصدا و هیاهو، یک کار ساده و عملیاتی در این دولت به پایان نرسید و همه‌چیز در حد حرف باقی ماند!(کیهان ۱۸ دی ۱۳۹۵)

http://kayhan.ir/fa/news/9467886

ب) مسکن در قاب دولت دوازدهم

وزارت راه و شهرسازی در راستای کمک به تأمین مسکن، طرح « اقدام ملی تأمین مسکن » را در قالب احداث 400 هزار واحد مسکونی برنامه‌ریزی نموده است.

https://tem.mrud.ir/

کنایه روحانی به وزیر خود عباس آخوندی اگر مشکل مسکن نداشتیم ارزان‌ترین کشور بودیم! (کیهان ۰۵ آبان ۱۳۹۷)

http://kayhan.ir/fa/news/145775

پایانی تلخ برای مسکن اجتماعی؛ طرحی که عباس آخوندی پنج سال فقط در مورد آن حرف زد! با پیروزی حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری در سال ۱۳۹۲ و تکیه وی بر مسند قوه مجریه، دولت تدبیر و امید سعی کرد جایگزینی برای طرح مسکن مهر بیابد تا این طرح هم مشکلات مسکن مهر را نداشته باشد و هم بتواند عرضه مسکن در بازار را به نوعی تنظیم کند. در نهایت در وزارت راه و شهرسازی که سکان آن در اختیار عباس آخوندی قرار گرفته بود، تصمیم بر این شد که طرح مسکن اجتماعی جایگزین طرح مسکن مهر شود. در ۲۷ آبان ماه ۱۳۹۲، حسین عبده تبریزی مشاور وزیر راه و شهرسازی از اجرای طرح جامع مسکن اجتماعی و حمایتی خبر داد و گفت: به زودی جزئیات این طرح از سوی وزارت راه و شهرسازی اعلام می‌شود. وی اظهار داشت: مسکن اجتماعی همان مسکنی است که از طریق پس انداز تأمین می‌شود چرا که برای خرید حتی کالایی کوچک هم باید از قبل پس انداز داشته باشیم. (تابناک 5 تیر 1398)

https://www.tabnak.ir/fa/news/908032

در نهایت، در اواخر دولت یازدهم و در بهمن ماه ۱۳۹۵، طرح مسکن اجتماعی رسماً جایگزین مسکن مهر شد. در بهمن ۱۳۹۵، هیأت دولت، پیشنهاد سازمان برنامه و بودجه کشور مبنی بر تأمین مسکن گروه‌های کم درآمد در دو قالب مسکن اجتماعی و مسکن حمایتی را بررسی و تصویب کرد. (تابناک ۰۵ تير ۱۳۹۸)

https://www.tabnak.ir/fa/news/908032

بازگشت چراغ خاموش دولت روحانی به مسکن مهر: شرایطی که انتقادها به وزیر راه و شهرسازی درباره افزایش قیمت مسکن و نبود هیچ برنامه جایگزینی برای تسهیلات بی‌اثر فعلی بالا گرفته بود، این وزارتخانه از طرح ملی مسکن رونمایی کرد. طرحی که در چارچوب آن با نام نویسی از افراد متقاضی واحدهای مسکونی جدید به آن‌ها تحویل می‌شود. هر چند دولت اعلام کرده که قصد ندارد، محوریت اجرای این طرح را مانند آنچه در مسکن مهر رخ داده بود بر عهده بگیرد و بناست مسکن ملی با مشارکت انبوه‌سازان ساخته شود اما شرایط در نظر گرفته شده و حمایت‌هایی که در دستور کار قرار دارد باز هم این تردید را به وجود آورده که شاید تجربه ناموفق گذشته بار دیگر تکرار شود. نام‌نویسی طرح ملی مسکن از آبان ماه امسال آغاز شد. در چارچوب این طرح بناست حدود 400 هزار واحد مسکونی در شهرهای جدیدیا بافت فرسوده ساخته شود و با پرداخت تسهیلات و کاهش قیمت تمام شده واحدها، طبقه متوسط که سرمایه اندکی دارند و توان بازپرداخت اقساط از سوی آن‌ها نیز تضمین شده از این واحدها بهره‌مند شوند. (تابناک 1 دی 1398)

https://www.mashreghnews.ir/news/1022189

انباشت ۳.۵ میلیون تقاضا برای مسکن، نایب رئیس انجمن انبوه سازان استان تهران: ما از پنج سال قبل پیش‌بینی می‌کردیم که با رشد شدید مسکن مواجه شویم چرا که طی این سال‌ها ۳.۵ میلیون انباشت تقاضا ایجاد شد و طبیعی است که وقتی عرضه نسبت به تقاضا کمتر باشد، افزایش قیمت اتفاق می‌افتد. (ایسنا ۲۶ اسفند ۱۳۹۷)

https://www.isna.ir/news/97122613606

آغاز ثبت نام مسکن دولتی از فردا (18 ابان 1398)

https://tejaratnews.com

خط قرمز روحانی برای مسکن ملی>> (3 دی 1398) رئیس‌جمهوری خطوط قرمز اجرای طرح «اقدام ملی مسکن» را برای مجریان این طرح تبیین کرد. روحانی روز گذشته در جلسه شورای عالی مسکن که با حضور دست‌اندرکاران طرح اقدام ملی مسکن برگزار شد، درباره انتخاب زمین مناسب اجرا و نیز اخذ تضمین درباره اینکه ساخت مسکن در قالب این پروژه به حاشیه‌نشینی منجر نشود، نکاتی را تصریح کرد.

https://www.eranico.com/fa/content/107737

هشداری که شنیده نشد: منتظر گرانی مسکن باشیم؟ (گسترش ۱۳۹۸/۱۱/۰۱)

https://www.gostaresh.news

درحالی‌که قیمت مسکن بار دیگر روند صعودی در پی گرفته، اما تنها برنامه دولت به جای حل ریشه‌ای و اساسی این مشکل، تزریق مُسکِن های موضعی با استفاده از تمرکز بر روی اجرای برنامه اقدام ملی مسکن است. (تابناک ۰۶ خرداد ۱۳۹۹)

https://www.tabnak.ir/fa/news/980581

دستور روحانی برای اصلاح وضعیت بازار مسکن: روز چهارشنبه (۲۱ خرداد 1399) حسن روحانی در جلسه هیات دولت با اشاره به وضعیت نامناسب بازار مسکن در کشور، بیان کرد: «امروز شرایط مسکن فشار ناعادلانه‌ای را دارد وارد می‌کند؛ بر این اساس من امروز دستور دادم که وزیر اقتصاد، رئیس بانک مسکن و وزیر مسکن راه و شهرسازی زیر نظر معاون اول این موضوع را تحت نظر قرار دهند تا بتوانیم این فشار را از دوش مردم کاهش دهیم.»

http://www.isna.ir/news/99032113456

دستور روحانی برای تشکیل کارگروه بررسی عوامل گرانی مسکن (21 خرداد 1399): رئیس‌جمهور در این جلسه دستور داد کارگروهی متشکل از وزرای امور اقتصادی و دارایی، راه و شهرسازی و رئیس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران با مسئولیت معاون اول رئیس‌جمهور برای بررسی علل و عوامل گرانی مسکن و راه‌حل‌های برون‌رفت از این وضعیت تشکیل شود.

https://www.yjc.ir/fa/news/7385352

پس از انتشار گزارش‌های متعدد کیهان و رسانه‌های دیگر درباره گرانی‌های اخیر مسکن، رئیس‌جمهور دستور بررسی این گرانی‌ها را داده است. (کیهان 21 خرداد 1399)

http://kayhan.ir/fa/news/190403

نماینده مجلس یازدهم: افزایش ۶۰۰ درصدی قیمت مسکن در دولت روحانی (خبرگزاری تسنیم ۲۳ خرداد ۱۳۹۹)

https://www.tasnimnews.com/fa/news/1399/03/23/2284600

روحانی: شایسته نیست مردم دچار معضل مسکن و افزایش قیمت باشند (برنا 23 خرداد 1399)

https://www.borna.news/1014340

روحانی در ۱۳۹۹/۰۳/۲۹: از طرف دیگر در زمینه مسکن هم در واگذاری زمین، قیمت زمین، ساخت مسکن و در اختیار گذاشتن مسکن مخصوصاً برای خانه اولی ها و بازآفرینی شهری که از ابتدای دولت یازدهم مدنظر ما بود

روحانیدر ۱۳۹۹/۰۳/۲۹: حمل و نقل و مسکن جزو اولویت‌های دولت قرار دارد/ یک میلیون واحد مسکونی در اختیار مردم قرار می‌گیرد

https://salameno.ir/detail/52086461

روحانی روز جمعه ۱۳۹۹/۰۳/۲۳ درگفتگو بامحمد اسلامی وزیر راه و شهرسازی پس از استماع گزارش وی درباره اقدامات و برنامه های این وزارتخانه، ازوی خواست تا طرح ها و دستورالعمل های لازم برای حل معضل و کنترل قیمت مسکن را برای بررسی، تصویب و تسریع در اجرا به جلسه روز یکشنبه ستاد اقتصادی دولت ارائه کند. رئیس‌جمهور تاکید کرد: شایسته نیست که مردم در این شرایط دچار معضل مسکن و افزایش قیمت آن باشند و دولت مصمم است که با برنامه ریزی، این مشکل را به سرعت حل وفصل شود

رئیس‌جمهور: شایسته نیست که مردم در این شرایط دچار معضل مسکن باشند (مشرق 23 خرداد 1399)

htps://wwwt.mashreghnews.ir/news/1082813

انتقاد روحانی از فاعلی که خود رئیس‌جمهور است و باید پاسخش را خود دهد. ایشان گفت: کوتاهی در برابر گرانی پذیرفته نیست (کیهان 25 خرداد 1399) »! رئیس‌جمهور در جلسه ستاد اقتصادی دولت در واکنش به گرانی‌ها اخیر در بازار مسکن، خودرو و لوازم‌خانگی به‌گونه‌ای از این نابسامانی‌ها انتقاد کرد و در موضع منتقد سخن گفت که گویی فرد دیگری 7 سال است که بر مسند ریاست‌جمهوری کشور نشسته و باید پاسخگو این وضعیت باشد!

http://kayhan.ir/fa/news/190766

آقای روحانی رئیس‌جمهور جلسه ستاد اقتصادی تشکیل می‌دهد و از عملکرد اقتصادی دولت دفاع می‌کند و در ادامه در واکنش به افسارگسیختگی بازار مسکن، خودرو و لوازم خانگی در مقام منتقد می‌نشیند و گرانی‌ها را غیر قابل قبول می‌خواند. جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهور صبح، از سخت شدن زندگی بر مردم می‌گوید و بعدازظهر همان روز مدعی می‌شود که رضایتمندی مردم نسبت به عملکرد دولت بالا رفته است! و پاسخ نمی‌دهد که چگونه ممکن است زندگی مردم به‌خاطر عملکرد دولت سخت‌تر شده باشد و درعین حال رضایت مردم از عملکرد دولت بالا رفته باشد؟! اما شاید عجیب‌ترین نوع دفاع از عملکرد دولت بی‌کارنامه مربوط به ربیعی سخنگوی دولت باشد که روز گذشته در واکنش به انتقادهای برخی رسانه به عملکرد دولت گفته است که اگر این دولت نبود اوضاع «صد برابر» از این خراب‌تر می‌شد (کیهان 1399/03/27)!

https://www.pishkhan.com/news/183935

نایب رئیس مجلس: آخوندی کاری کرد که مسکن مهر به دست نیازمندان نرسد (موج 18 خرداد 1399)

https://www.mojnews.com

4.1 تا شش برابر قیمت شدن مسکن در دولت تدبیر وامید، بر اساس نموداروضعیت قیمت مسکن، 4.1 برابری آن طی هفت سال عمر دولت فعلی محرز شده است.

https://www.jadvalzarb.com/base/tools_128

آمارهای رسمی ‌نشان داد، افزایش 4/5 برابری قیمت مسکن در دولت روحانی: حالی که متوسط قیمت مسکن در مرداد ۹۲ متری 3/8 میلیون تومان بود این رقم در اردیبهشت ۹۹ با رشد 4/5 برابری به بیش از ۱۷ میلیون تومان افزایشیافته است. (کیهان 9 خرداد 1399)

http://kayhan.ir/fa/news/189468/

اعتراف دیر هنگام معاون مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازیکه گفت: بر اساس آخرین آمار نفوس و مسکن سال 95، 18 میلیون و 100 هزار خانوار در کشور وجود دارد که از این تعداد حدود 6 میلیون و 600 هزار خانوار، معادل 30.7 در صد مستاجر هستند (تسنیم 30 خرداد 1399).

https://www.tasnimnews.com/fa/news/1399/03/30/2288881/6-

ج) مسکن در قاب آخر عمر دولت

درطول دولت 11 و 12 تا کنو مسکن 4 تا 6 برابر گران شده است و فشارسنگینی برجامعه وفشارمضاعفی بر اقشار کمتر برخوردار ومحروم جامعه بوجود آمده است. مقصران واقعی گرانی های مسکن چه کسانی اند؟ بلاشک مقصر اصلی وضعیت امروز مسکن وزیرسابق مسکن اقای عباس آخوندیو رئیس‌جمهور محترم هستند که خود در خانه های آن‌چنانی اقامت دارند ولی به تعبیر خودشان افتخارمیکنندکهیک قوطی کبریت هم برای مردم نساخته اند.

درحالیکه یکی از مشکلات مهم اکثرمردم ما وبخصوص جوانان مسأله مسکن است؛ و با وجود این قیمت‌های افسار گسیخته در بازار کشور، مردم در فشار هستند وباید کار ملموسی وپرجهشی درتولید مسکن انجام گیرد.

از سوی دیگر در حوزه ساخت مسکن که به باور بسیاری از کارشناسان اقتصادی آن را موتور محرک اقتصاد می‌نامند و بیان می‌دارند، اگر مسکن‌سازی راه انداخته شود کار بسیاری از صنایع نیز رونق می‌گیرد، هنوز تلاش و کوششی در این حوزهدیده نمی‌شود. با وضعیت خروجی خبرهای لاک‌پشتی و کم‌رمق به نظر می‌رسد دولت به رویه حرف درمانی خود با دستورات مختلفی که نتیجه در واقعیت ندارند، تکیه می‌کند. پیرو اعتراضات مردم و نهادهای مختلف، حرف درمانی چند صباحی است که جای خود را به دستور درمانی و عملیات روانی داده است اما مردم منتظر دیدن ثمره دستورات رئیس‌جمهور دریک هشتم باقیمانده عمر دولت در بازار و اقتصاد هستند.