ایران و برنامه ترامپ برای انتخابات 2020

سه: در همین شرایط ایران توانست 5 نفتکش حامل بنزین خود را بدون تهدید از سوی آمریکا به کشور ونزوئلا که تحت تحریم‌های ایالات متحده قرار دارد برساند. یکی از دلایل این اقدام موفق ایران این بود که آمریکا اکنون در بحران قرار دارد و توانایی و ظرفیت وارد شدن به یک بحران جدید را ندارد. 

در کنار بحران کرونا و تبعات اقتصادی ناشی از آن، آغاز اعتراضات ضدنژادپرستی در آمریکا که همه ایالت‌های این کشور را در برگرفت موجب نگرانی ترامپ و حامیانش شد. در ایالات متحده 6 ماه قبل از انتخابات همواره طلایی‌ترین ماه‌ها برای اخذ رأی مردم است و همه نامزدها تلاش می‌کنند طی این ماه‌ها شرایط را به نفع خود مدیریت کنند. از این رو این بحران فرصت مناسبی به دموکرات‌ها داد تا از آب گل‌آلود بحران‌های جاری برای پیروزی خود در انتخابات ماهی بگیرند. تحرکات این روزهای دموکرات‌ها و به طور خاص مواضع «جو بایدن» نامزد حزب دموکرات برای انتخابات سال 2020 بخوبی گویای این مطلب است. وی در مراسم تشییع جرج فلوید شرکت کرده و به کرات تلاش کرده است خود را همراه معترضان نشان دهد. 

به نظر می‌رسد ترامپ به عنوان رئیس‌جمهور مستقر و نامزد حزب جمهوری‌خواه این بار احساس خطر کرده و به دنبال چاره‌اندیشی برای رفع این تهدید، پیش از آن است که زمان از دست برود. 

چهار: ترامپ در تلاش است بحران را از داخل آمریکا به خارج از این کشور کشانده و بحرانی فرامنطقه‌ای ایجاد کند. از این طریق وی فرصتی به دست می‌آورد تا بر چالش‌های داخلی غلبه و تداوم ریاست‌جمهوری خود را تا حد زیادی تضمین کند. 

بنا بر دیدگاه بسیاری از کارشناسان، ترامپ عملا کارنامه موفقی در حوزه سیاست خارجی نداشته است. خروج او از پیمان‌های متعدد با کشورهای دیگر نفعی را برای این کشور به ارمغان نیاورده است؛ از دیدارهای ترامپ و «کیم جونگ اون» رهبر کره شمالی، نتیجه‌ای حاصل نشده است، کودتا علیه رئیس‌جمهور قانونی ونزوئلا شکست خورده است، سیاست‌های آمریکا در غرب آسیا به بن‌بست رسیده و... در این شرایط ایران از مهم‌ترین کشورهایی است که آمریکا می‌تواند از آن برای به دست آوردن یک دستاورد در سیاست خارجی استفاده کند. 

پنج: حال در شرایطی که آمریکا پس از خروج از برجام، همه گزینه‌های خود را برای کشاندن ایران پای میز مذاکره امتحان کرده بود و تشدید تحریم‌ها، انزوای دیپلماتیک و تهدید نظامی باعث بازگشت ایران به میز مذاکره نشد، ترامپ این بار با بهره‌برداری از موضوع تبادل زندانیان، از کشوری که برای حاکمیت ایالات متحده در جایگاه دشمن قرار دارد درخواست کرده قبل از انتخابات آمریکا به او یک پیروزی دیپلماتیک بدهد تا او بتواند از آن به عنوان برگ برنده استفاده کند. این در حالی است که تحریم‌ها و تهدید‌های ترامپ علیه نیروهای ایرانی در منطقه کماکان ادامه دارد. با این اوصاف از یک سو باید دید پیشنهاد ترامپ مبنی بر مذاکره با ایران نیز یک عملیات روانی مانند پیشنهاد کمک پزشکی به ایران است یا به واقع ترامپ برای خروج از بحرانی که آینده ریاست‌جمهوری او را تهدید می‌کند به دنبال رسیدن به توافق با ایران است. از سوی دیگر در صورتی که جمهوری اسلامی ایران مانند سال‌های اخیر پس از خروج آمریکا از برجام پیشنهاد مذاکره را نپذیرد، باید دید آیا ترامپ به دنبال افزایش تنش با ایران از طریق ایجاد درگیری در منطقه با جمهوری اسلامی یا نایبان منطقه‌ای آن یا ایجاد ناآرامی در داخل ایران خواهد بود تا چشمان مردم کشور خود را متوجه منطقه غرب آسیا کند یا شیوه دیگری را برای کاهش تمرکز مردم خود بر مسائل داخلی ایالات متحده انتخاب خواهد کرد. 

*فاطمه طهماسبی-کارشناس و پژوهشگر سیاسی و بین‌الملل