"کرونا" با جهش ضعیف می‌شود یا قوی؟

به گزارش پایگاه 598، دکتر مریم واعظ جلالی - عضو هیات علمی گروه میکروبیولوژی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی - در گفت‌وگو با ایسنا ادامه داد: به عنوان نمونه آنفلوانزای H۱N۱ با آن طوفانی که در جامعه بشری ایجاد کرد، الان به یک ویروس آنفلوانزای فصلی تبدیل شده که برای افراد عادی عوارض حادی به دنبال ندارد، چراکه هم تمام ابعاد و عفونت‌های ثانویه آن شناخته شده و قابل پیشگیری است، هم خود ویروس به سمت سازگاری با جامعه بشری تغییر کرده و هم در جامعه نسبت به آن ایمنی جمعی ایجاد شده است. همه این عوامل دست به دست هم داده و در نهایت رفتار ویروس را تعدیل می‌کند.

فرضیه ضعیف‌تر شدن ویروس با گردش در جامعه صحت دارد؟

این عضو هیات علمی دانشگاه در رابطه با فرضیه ضعیف‌تر شدن ویروس کرونای جدید با گردش پی در پی در جامعه، تصریح کرد: از منظر ویروس شناسی با توجه به رفتار ویروس و تمایل آن به حضور پایدار در جامعه انسانی، پیش بینی ما این است که ویروس به مرور ضعیف‌تر می‌شود ولی هیچکس نمی‌تواند در حال حاضر این فرضیه را به صورت قطعی ثابت کند.

وی در این رابطه با بیان اینکه ادامه نسل ویروس با انتخاب طبیعی دنبال می‌شود، توضیح داد: تمام نسل‌های یک ویروس کامل نیستند و زمانیکه نسل‌های جدیدی از یک ویروس تولید می‌شود، برخی دارای مشکل بوده، برخی توان ورود به سلول را نداشته، برخی وارد سلول شده ولی توان زندگی در داخل سلول را ندارند و برخی در سلول زندگی کرده ولی به سرعت از بین می‌روند؛ بر این اساس انتخاب طبیعی ویروس کامل را انتخاب می‌کند، به این معنا که در طبیعت آن گونه ویروسی باقی می‌ماند که ویروس کاملی باشد، نسل‌های  ضعیف‌تر یا باید از سایرین کمک بگیرند یا محکوم به مرگند.   

وی در این رابطه با اشاره به ویروس کووید ۱۹، خاطرنشان کرد: با این حال قدرت نسل‌های بعد ویروس فعلی کووید ۱۹ قابل پیش بینی نیست.

واعظ جلالی با بیان اینکه انتخاب طبیعت همیشه انتخاب قوی ترهاست، اظهار کرد: البته به این شرط که ویروس میزبان خود را از بین نبرده و به یک همزیستی مسالمت آمیز با انسان اکتفا کند؛ به گونه‌ای که نه خودش از بین برود و نه میزبانش، با همین منطق انتظار ما این است که کووید ۱۹ با چرخش در جامعه انسانی به مرور ضعیف‌تر شود.

این ویروس شناس پزشکی با تاکید بر اینکه محققان از همین رفتار ویروس ممکن است برای ساخت واکسن استفاده ‌کنند، عنوان کرد: یعنی به جای اینکه منتظر چرخش ویروس در جامعه بمانیم، آنرا چندین باره در محیط آزمایشگاه کشت می‌دهیم تا ضعیف شده و در نهایت سویه واکسن آن پیدا شود. با این حال احتمال دارد با کشت‌های مکرر، ویروس وحشی‌تر شود، بنابراین رفتار ویروس قابل پیش بینی نیست و تمام اینها چالش‌های زندگی با ویروس و ترفندهای آن برای زنده ماندن است.

وی با بیان اینکه به همین دلیل تحقیقات ویروس شناسی حتی درباره بیماری‌های ریشه کن شده همچنان ادامه دارد، خاطرنشان کرد: ویروس‌ها برای زنده ماندن، رفتار خود را تغییر می‌دهند. در رابطه با کووید ۱۹ امیدواریم که با توجه به تجربیات گذشته به تدریج ضعیف‌تر شود و در نهایت طی چند سال اکثریت جامعه نسبت به آن ایمنی پیدا کنند و یا با تهیه واکسن ایمنی کلی نسبت به آن ایجاد شود.

رد فرضیه نابودی کرونا ویروس در فصول گرم سال

این عضو هیات علمی ویروس شناسی همچنین با رد فرضیه نابودی کرونا ویروس در فصول گرم سال و مناطق گرمسیر، اظهار کرد: ویروس کووید ۱۹ با انسان و محیط زندگی انسان همزیستی پیدا کرده و ناپدید نخواهد شد، از منظر ویروس شناسی، کووید ۱۹ کاملا هوشمند بوده و کار خود را با برنامه‌ریزی پیش می‌برد لذا ضمن تغییر رفتار با محیط سازگاری پیدا می‌کند، البته این ویروس جدید بوده و هنوز رفتار و ویژگی‌های آن کاملا مطالعه نشده است.

وی با اشاره به تاثیر گرما بر ویروس کووید ۱۹، تصریح کرد: در تابستان احتمالا میزان پایداری و ماندگاری ویروس بر روی سطوح کمتر می‌شود و همچنین افزایش آگاهی و ارتقای سطح بهداشت عمومی، به کاهش سرعت انتقال ویروس کمک می‌کند.

سرانجام کووید ۱۹ در پاییز و زمستان

این ویروس شناس پزشکی با بیان اینکه ویروس کووید ۱۹ از جامعه بشری محو نمی‌شود، اظهار کرد: بنابراین اصطلاح بروز مجدد آن در پاییز صحیح نیست، به عبارت دیگر سیکل انتقال بیماری به طور کامل قطع نمی‌شود که مجددا در پاییز یا هر زمان دیگری آغاز شود. تنها مساله موجود افزایش و یا کاهش سرعت شیوع و انتقال آن است که به سطح ایمنی افراد در جامعه بستگی دارد.

وی در ادامه توضیح داد: البته در فصول سرد سال شرایط برای ویروس سرمادوست کووید ۱۹ مهیاتر است و از آنجا که افراد بیشتری در معرض سرما خوردگی و یا انفولانزا قرار گرفته و سطح ایمنی افراد کاهش پیدا می کند، بروز و تکثیر عفونت‌های تنفسی شدت بیشتری پیدا می‌کند. همچنین احتمال دارد افراد به طور  همزمان در معرض چند ویروس قرار بگیرند که یکی هم کووید ۱۹ است. به همین دلیل شیوع بیماری در فصول سرد سال شدت بیشتری می‌گیرد.

ضررت ارتقای جایگاه رشته ویروس شناسی در دانشگاه‌ها

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در خاتمه با تاکید بر اهمیت علم ویروس شناسی در دنیای امروز، اظهار کرد: مطمئنا ویروس کووید ۱۹ آخرین ویروسی نیست که پدیدار شده و جامعه بشری را با یک بحران و پاندمی فراگیر روبرو کرده، لذا ارتقا و تقویت جایگاه علم پایه ویروس شناسی پزشکی و توجه به تحقیقات و طرح‌های پژوهشی این گروه آموزشی در دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی کشور ضرورتی مهم و اجتناب ناپذیر است.