چرا آبی از «آبه» برای ایران گرم نمی‌شود؟ پس از امید بستن واهی به اروپا این‌بار نوبت ژاپن است؟ / ناامیدی مردم از امیدواری دولت به خارجی‌ها

به گزارش سرویس سیاسی پایگاه 598-علی شعبانی؛ بعد از ناکامی فرانسه در میانجی‌گری میان ایران و آمریکا حالا به نظر می‌رسد ژاپن به دنبال تحقق این امر است. بسیاری از ناظران سیاسی هم بر این باور بودند که سفر روحانی به ژاپن و دیدار با شینزو آبه هم در راستا بوده است.

ژاپن در طول سال‌های گذشته یکی از خریداران اصلی نفت خام ایران بوده است. ولی جزو اولین کشورهایی بود که با همراهی تحریم های آمریکا خرید نفت خود از ایران را قطع کرد. برخلاف ژاپن، چین بدنبال رفع تحریم‌های ایران در سال ۲۰۱۶، خرید نفت از ایران را به میزان قابل توجهی افزایش داده بودند.

ژاپن برای تامین نفت خام خود به شدت به خاورمیانه وابسته است. اما آمریکا تهدید کرده است که خریداران نفت ایران را تحت تحریم‌های خود قرار خواهد داد. به همین خاطر ژاپن که ائتلاف با آمریکا را نمی خواست از دست بدهد چاره‌ای جز قطع واردات نفت از ایران نداشت.

عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران در سفر اخیر به توکیو ابراز امیدواری کرده بود که دولت و شرکت‌های ژاپنی دوباره خرید نفت و معاملات مالی خود با ایران را از سر بگیرند. اما یکی از مقامات ارشد دولت ژاپن گفت که کشورش نمی‌تواند تحریم‌های اقتصادی آمریکا را نادیده بگیرد.

ایران نمی‌تواند به حفظ استقلال ژاپن در برابر آمریکا امیدوار باشد

امیرعلی ابوالفتح، کارشناس مسائل آمریکا در این مورد می گوید: روابط ایران و ژاپن همواره خوب بوده است و ژاپن به عنوان کشوری که از نظر تکنولوژی، فناوری و مسائل علمی از پیشرفت‌های بالایی برخوردار است همواره برای جمهوری اسلامی جایگاه ویژه و مهمی داشته است.

وی با اشاره به سفر خرداد ماه آبه به تهران گفت: این مراودات در تمام جهان طبیعی است و موضوع جدیدی محسوب نمی‌شود، اما حاشیه پررنگ‌تر از متن در این رفت و آمد‌ها پیش بینی عده‌ای برای پادرمیان ژاپن در راستای نزدیکی روابط ایران و آمریکا بود این در حالی است که بسیاری از کارشناسان معتقد بودند وقتی رئیس جمهور ایران و آمریکا در یک شهر و در یک ساختمان (سازمان ملل) حضور داشتند و هیچ مذاکره‌ای بین آن‌ها رخ نداد پس هیچ کشور ثانی نیز قادر به میانجی گری و یا اجبار طرف ایرانی برای مذاکره نخواهد بود.

ابوالفتح با بیان اینکه این سفر فی نفسه به دلیل روابط ایران و ژاپن از اهمیت بالایی برخوردار است، خاطرنشان کرد: البته ممکن است در خلال این دیدار‌ها پیام‌ها و نقل قول‌هایی از طرفین توسط ژاپن رد و بدل شود، اما انتظار رایزنی ژاپن برای مذاکره ایران و آمریکا امری بعید به نظر می‌رسد.

این کارشناس مسائل آمریکا در گفتگو با خبرگزاری دانشجو با بیان اینکه ژاپن به عنوان یکی از بزرگترین خریداران نفت ایران نیازمند نفت ایران به حساب می‌آید، گفت: امنیت خلیج فارس و نیاز به نفت دو فاکتوری است که ژاپنی‌ها نمی‌توانند آن را در قبال ایران نادیده بگیرند.

وی افزود: از طرف دیگر ژاپن به عنوان متحد مهم آمریکا در جهان محسوب می‌شود و جمهوری اسلامی با این شرایط از ژاپن انتظار دارد که تسلیم آمریکا نباشد و در موضوع خرید نفت از ایران استقلال خود در برابر آمریکا را حفظ کند، اما اینکه امیدواری ایران با توانمندی طرف مقابل فاصله دارد حقیقتی تلخ است که نشان دهنده سلطه تمام عیار دلار و نفوذ آمریکا بر اقتصاد ژاپن است.

امیدواری به گره‌گشایی دیپلماتیک در دیدار روحانی و آبه

رئیس جمهور پس از بازگشت از  ژاپن  اعلام کرده بود: ژاپنی ها و ما برای شکستن تحریم ها پیشنهاد مشخصی داشتیم و ارائه شد و توافق کردیم بررسی شود و به نتیجه برسد!

مردم ایران از پیوند زدن اقتصاد با سیاست خارجی و دلخوش کردن به امتیازات کشورهای غربی در ماجرای برجام گزیده شده‌اند. شرایط امروز اقتصادی ایران نیز نتیجه همان دلخوشی و اعتماد ساده‌لوحانه به غرب و اجرای تعهداتش است. تکرار چنین اشتباهی وضعیت به مراتب بدتری از گذشته را به ‌وجود خواهد آورد.

نباید فراموش شود که مسیر امیدواری به توان و تصمیم خارجی، یک مسیر سودمند و اثرگذار برای اقتصاد ایران نخواهد بود.

برای نمونه، در آبان 96، شرکت تویوتا موتورز ژاپن، از رگولاتور بازار اوراق بهادار آمریکا به‌ دلیل فروش یک دستگاه خودروی تویوتا به سفارت ایران در هند توسط شعبه هندی این شرکت عذرخواهی کرد.

مردم ایران از پیوند زدن اقتصاد با سیاست خارجی و دلخوش کردن به امتیازات کشورهای غربی در ماجرای برجام گزیده شده‌اند. شرایط امروز اقتصادی ایران نیز نتیجه همان دلخوشی و اعتماد ساده‌لوحانه به غرب و اجرای تعهداتش است. تکرار چنین اشتباهی وضعیت به مراتب بدتری از گذشته را به ‌وجود خواهد آورد. باید فکر درمان ریشه‌ای ساختار اقتصادی و تاثیرپذیری آن از تحولات خارجی کرد. وگرنه توافقات مقطعی برای برون رفت از وضعیت فعلی چندان افاقه نمی‌کند و یادآور همان ضرب‌المثل معروف است که: «فکر نان باش که خربزه آب است».