یک بام و دو هوای طرح رمز دوم پویا

به گزارش پایگاه 598، بانک مرکزی در اوایل امسال به دنبال اجرای طرح رمز پویا بود و براساس برنامه‌ اولیه قرار بود رمز پویا صرفا به وسیله اپلیکشین‌های بانک‌ها به مشتریان ارائه شود اما بانک مرکزی به یکباره متوجه شد حدود 20 درصد از مشتریان بانک‌ها گوشی هوشمند ندارند و بنابراین نمی‌توانند از خدمات رمز پویا استفاده کنند.

همین مساله باعث به تعویق افتادن طرح تا دی ماه شد. این تعویق به خاطر راه‌اندازی سامانه پیامکی بود که بانک مرکزی در قالب سامانه هریم آن را راه‌اندازی می‌کند.

از 18 آبان ماه دوباره فرایند انتشار اطلاعیه‌ برای دریافت رمز پویا را آغاز شد. اولین اطلاعیه بانک مرکزی در سه پاراگراف منتشر شده بود که در بند اول آن آمده بود: «روابط عمومی بانک مرکزی به اطلاع مشتریان محترم شبکه بانکی کشور می‌رساند که بانک‌ها و موسسات اعتباری در راستای ارتقاء سطح امنیت تراکنش‌های بدون حضور کارت در اینترنت، امکان دریافت رمز دوم پویا را فراهم نموده‌اند.»

در شرایطی بانک مرکزی این اطلاعیه را منتشر کرده بود که بسیاری از بانک‌ها و کارمندان شعب اطلاعی از خدمت رمز دوم پویا نداشتند و در عمل اغلب بانک‌ها بستر ارائه این خدمت را فراهم نکرده بودند و همچنین مشکل قبلی که همان مشتریانِ فاقد گوشی هوشمند بود باز هم به قوت خود باقی بود. 

پیگیری خبرنگار ما نشان می‌دهد که علت اصلی تعویق و تاخیر در اجرای این طرح عدم تمایل بانک‌ها به ارائه خدمات پیامکی برای رمز دوم پویا است چرا که براساس برنامه بانک مرکزی هزینه پیامک‌ها بر عهده خود بانک‌هاست و به هیچ وجه مشتری نباید هزینه‌ای بابت آن پرداخت کند و همین مساله موجب ورود بانک مرکزی و راه‌اندازی سامانه هریم شد.

بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد اغلب مردم تا حد بسیار زیادی از رمز دوم پویا، چرایی این کار و اهمیت آن بی‌اطلاع هستند. 

بانک‌ها تقریبا هیچ تبلیغ و اطلاع‌رسانی‌ای برای ارائه خدمت رمز پویا به مشتریان خود انجام نداند و بانک مرکزی هم صرفا به انتشار چند اطلاعیه در سایت و کانال‌های خود در فضای مجازی و انتشار چند کلیپ کوتاه اکتفا کرد.

زمان همین طور می‌گذشت و نه مشتریان بانک‌ها از رمز دوم پویا استقبال کردند و نه شبکه بانکی آمادگی ارائه خدمت رمز دوم پویا را به طور کامل پیدا کرد. 

به فاصله کوتاهی اغلب بانک‌ها اپلیکشین رمز پویا را ارائه کردند اما با توجه به اینکه این اپلیکیشن‌ها در مدت زمان کوتاهی طراحی شده بود، مشکلاتی را برای مردم به وجود آورد. یکی از بانک‌ها چند هفته بعد از ارسال پیامک به مشتریان برای نصب یک اپلیکشین، اپلیکیشین دیگری برای نصب معرفی کرد و برخی شعب بانک‌ها هم تقریبا تا نزدیک‌ترین روزها به اول دی ماه هیچ اقدامی در جهت ارائه رمز دوم پویا به مشتریان خود نمی‌کردند.

در نهایت اول دی ماه فرا رسید و طبق اطلاعیه‌های مکرر قبلی باید رمز دوم ایستا غیرفعال می‌شد. همین باعث ازدحام مرم در شعب بانک‌ها برای دریافت رمز دوم پویا شد. بانک مرکزی بلافاصله در صبح همان روز اعلام کرد امکان استفاده از رمز دوم پویا تا پایان دی ماه تمدید شد.

در اولین روز دی ماه اپلیکیشن‌های ارسال رمز پویا با اختلال مواجه شد به‌طوری که بعد از ارسال درخواست رمز دوم، رمزی ارسال نمی‌شد.  

در اطلاعیه بانک مرکزی راه‌اندازی سامانه پیامکی تا پایان دی ماه تاکید شده و نوشته شده بود: «در جهت رفاه حال مردم و پیرو درخواست‌های مکرر از بانک‌ها و موسسات اعتباری و برای بالا بردن ضریب نفوذ طرح در آغاز اجرا، استفاده از سرویس پیامک برای دریافت رمز دوم پویا از هفته دوم دی ماه جای آغاز و به تدریج با اتصال بانک‌های مختلف تا انتهای دی ماه به انجام می‌رسد.»

بررسی نظرات مردمی نشان می‌دهد مردم تمایلی به نصب اپلیکیشن‌های متعدد بانک‌ها برای دریافت رمز دوم پویا ندارند. آنچه که بیشتر مردم و مخاطبان نسبت به این کار مطرح می‌کنند، اپلیکیشن‌های متعدد بانک‌ها و لزوم نصب چند اپلیکیشن در گوشی‌های تلفن همراه است که موجب پیچیده‌ شدن فرایند نقل و انتقال وجه می‌شود. اغلب این سوال را مطرح می‌کنند که چرا برای دریافت رمز دوم پویا بانک مرکزی با مجموعه شبکه بانکی یک اپلیکشین واحد ارائه نمی‌دهد تا از پیچیدگی فرایند اجرا کاسته شود؟

اما بانک مرکزی برای حل این مساله در حال راه‌اندازی سامانه حریم است و با راه‌اندازی این سیستم دیگر نیازی به نصب اپلیکشین بانک‌ها نیست اما در این روش هم هر بانک سامانه پیامکی جداگانه دارد و سیستم یکپارچه و واحدی در دسترس مشتریان نیست.

البته در فرایند پرداخت اینترنتی قرار است گزینه‌ای با عنوان رمز دوم پویا در صفحه پرداخت قرار داده شود و فرد با زدن گزینه رمز پویا، رمز را دریافت خواهد کرد که این روش فرایند دریافت رمز را سهل می‌کند.

عدم اطلاع‌رسانی مناسب از سوی بانک مرکزی و به طور کلی شبکه بانکی موجب شد طرح از جانب مردم جدی گرفته نشود و براساس آخرین خبرها تا روز یکم دی ماه فقط 20 درصد از مشتریان بانک‌ها برای دریافت رمز دوم پویا اقدام کرده بودند و این به معنای شکست طرح از جانب مردم است. 

اما از جانب نظام بانکی در کنار آماده نشدن سامانه پیامکی بانک مرکزی، به غیر از چند بانک انگشت شمار، اغلب بانک‌ها هیچگونه آمادگی برای اجرای طرح نداشتند و حتی کارمندان شعب برخی بانک‌ها امکان پاسخ به مشتریان مراجعه کننده به شعبه برای دریافت رمز دوم را نداشتند. تا جایی که برخی کارمندان بانک‌ها از وجود رمز دوم پویا اظهار بی‌اطلاعی می‌کردند. 

براساس پیام توئیتری محرمیان معان فناوری‌های نوین بانک مرکزی، «تا پایان دی ماه سامانه پیامکی برای همه بانک‌ها راه‌اندازی خواهد شد.» اما این اقدام یقینا کافی نیست و لازم است روابط عمومی و مدیران مرتبط با این طرح در بانک مرکزی در 28 روز باقی مانده با اطلاع‌رسانی مناسب برای مردم زمینه لازم را برای عملیاتی شدن طرح به وجود بیاورند.