حذف تجملات و تشریفات از بازدیدهای نوروزی

رسا، آیت الله محمدحسین مظاهری در آخرین جلسه درس اخلاق سال 1390 در مسجد حکیم اصفهان، با اشاره به فرارسیدن عید نوروز، این عید را یک عید ملّی و مورد تأیید اسلام دانست و افزود: شارع مقدّس تا آنجا که آداب و رسوم ملّت‌ها، خرافه‌گرایی یا توأم با گناه نباشد، مانع برگزاری آن نمی‌شود و عید نوروز نیز به عنوان یکی از رسوم ایرانیان باستان مورد تأیید اسلام قرار گرفته است.

آیت‌الله مظاهری خاطرنشان کرد: عید نوروز از ابتدا امتیازات فراوانی داشته که برخی از آن امتیازات نظیر نظافت، همچنان مفید و مطلوب است و برخی از آنها اگرچه در اصل مفید و مورد تأیید است، امّا با گذشت زمان، دست‌خوش آسیب‌هایی نظیر تجمّل‌گرایی یا دچار افراط و تفریط شده و لازم است برای اصلاح آن فکر و اقدام لازم صورت گیرد.

وی از نظافت و پاکیزگی که در بین ایرانیان باستان و در سنّت عید نوروز اهمّیت ویژه‌ای داشته است، به عنوان یکی از دستورات مؤکّد دین اسلام یاد و تصریح کرد: اهمّیت نظافت و پاکیزگی به اندازه‌ای است که اسلام آن را نشانه ایمان دانسته است و در احکام فقهی، عدم نظافت و تمیزی مانع مهمّی برای شرکت در جماعت مسلمین و نماز جماعت شمرده شده است؛ در حالی که شرکت در نماز جماعت از منظر تعالیم دینی، ثواب، ارزش و اهمّیت بسیار والایی دارد.

مدرس خارج فقه حوزه علمیه در این‌باره افزود: خانه‌تکانی و تمیز کردن بدن و لباس و نیز غسل کردن و لباس نو پوشیدن، از سنّت‌های مطلوب عید نوروز است و شایسته است در سراسر سال به این سنّت پسندیده توجّه و عمل شود. همچنان که در سیره اهل‌بیت(س) اهمّیت ویژه به نظافت و پاکیزگی در تمام دوران حیات ایشان و در همه ایّام سال به خوبی مشاهده می‌شود.

آیت‌الله مظاهری در این بخش از بیانات خود، پس از اشاره به لزوم نظافت و حفظ پاکیزگی ظاهری، ضرورت پاکیزگی و طهارت دل آدمیان را یادآور شد و افزود: توجّه به دنیای مادّی و لوزم آن، هرچند با ارتکاب گناه همراه نباشد، کدورت و زنگار بر دل آدمی می‌نشاند و دل را آلوده می‌کند.

وی تصریح کرد: راهکار مؤثّر رفع این آلودگی و تطهیر قلب و دل، ارتباط با خداوند تعالی از طریق دعا، انس با قرآن و استغفار به درگاه الهی است.

مدرس خارج فقه حوزه علمیه گناه و صفات رذیله را از عوامل مهم و مؤثّر در قساوت قلب و موجب نشاندن غبار ناپاکی، پلیدی و آلودگی بر دل انسان برشمرد و اظهار داشت: اگرچه خانه‌تکانی و پاکیزگی ظاهری پسندیده است، امّا چه خوب است آدمیان، به بهانه فرارسیدن عید نوروز، خانه دل خود را از رذائلی همچون حسادت، تکبّر، غرور، بخل، کینه و سوءظن تهی کنند و دل خود را به زیور فضائل اخلاقی و فضائل نیکوی انسانی بیارایند.

وی در ادامه افزود: گناه و معصیت، دل انسان را سیاه می‌کند و سیاهی دل، با استغفار و با تصمیم جدّی بر اجتناب از گناه، پاک می‌گردد. بنابراین شایسته است همگان با بازگشت به دستورات قرآن و عترت، تصمیم بگیرند که در سال جدید از هرگونه گناه و معصیت اجتناب ورزند و بدین وسیله سیاهی و آلودگی دل خود را تطهیر نمایند.

آیت‌الله مظاهری در ادامه بیانات خود، نشاط و شادی انسان‌ها را مورد پسند و تأکید تعالیم دین اسلام دانست و خاطرنشان کرد: شادی و نشاط آدمیان در عید نوروز و سایر اعیاد مذهبی و ملّی، ارزشمند است و اساساً دین مبین اسلام، هرگونه شادی، نشاط، خوش‌حالی و خوش‌دلی در چارچوب تقوا و تقدّس را برای برخورداری از زندگی همراه با آرامش و آسایش لازم می‌داند و از هرگونه غم، غصّه، نگرانی، اضطراب، خمودگی و کسالت بی‌زار است.

وی افزود: بر اساس تعالیم روح بخش قرآن و عترت، یاد خداوند، آرام بخش دل‌هاست و به انسان نفس مطمئنّه می‌بخشد و جامعه اسلامی که افراد آن از نفس مطمئنّه برخوردارند، باید جامعه‌ای پویا، فعّال، با نشاط و شاد باشد.

استاد اخلاق حوزه علمیه در این زمینه ادامه داد: چنانچه در اجتماع، غم و غصّه‌ای عارض شد، اوّلاً همه وظیفه دارند گرد غم را از چهره یکدیگر بزدایند و ثانیاً غم و غصّه افراد نباید در چهره و در معاشرت اجتماعی آنان تأثیرگذار باشد، بلکه اسلام از همگان انتظار دارد که در برخود با هم، چهره‌ای خندان، بشّاش و بانشاط داشته باشند و از پژمردگی و خمودگی بپرهیزند.

آیت‌الله مظاهری در بخش دیگری از بیانات خود، رفت و آمد بین مؤمنین و خویشاوندان را بسیار مورد تأکید اسلام برشمرد و تصریح کرد: اگرچه اصل و رفت و آمد بسیار پسندیده و مطلوب است، اما متأسّفانه امروزه، این سنّت حسنه هم دچار افراط و تفریط شده و هم با تجمّلات و تشریفات بی‌جا همراه شده است و باید اصلاح گردد.

وی با بیان راهکارهایی در این زمینه، اظهار داشت: اوّلاً رفت و آمدها باید ساده، بی‌تکلّف، بدون تجمّل و عاری از گناه و معصیت باشد و ثانیاً بین دید و بازدیدها باید فاصله منطقی و عقلانی ایجاد شود و اینکه همه مجبورند به صورت فشرده و در مدت چند روز به دیدار تکراری یکدیگر بروند و پس از آن، رفت و آمد آنان تا سال آینده قطع شود، مطلوب نیست.

آیت‌الله مظاهری با تبیین معنای صله رحم، قطع رحم را از گناهان بزرگ دانست و افزود: مقصود حقیقی از صله رحم، این است که خویشاوندان از همدیگر باخبر باشند و تا می‌توانند به همدیگر خدمت کنند و به رفع نگرانی‌ها و مشکلات یکدیگر بپردازند و مهم‌تر آنکه قهر و کینه‌توزی مطلقاً در بین آنان نباشد و همه با هم در صلح، صفا و صمیمیّت زندگی کنند.

وی افزود: متأسّفانه گاه مشاهده می‌شود که افراد با وجود اینکه کینه یکدیگر را در دل دارند و حتّی با هم قهرند، اجباراً به رفت و آمد می‌پردازند که ارزش و فایده‌ای نخواهد داشت و اساساً چنین کسانی در شمار مسلمین قلمداد نمی‌شوند.

مدرس خارج فقه حوزه علمیه ادامه داد: عید نوروز، هنگامی ارزش دارد که نگرانی‌ها، قهرها و کینه‌توزی‌های بین افراد و به خصوص بین خویشاوندان رفع شود و بدگویی، غیبت، تهمت و زخم زبان در بین آنان نباشد.

آیت‌الله مظاهری با تأکید بر ضرورت حفظ شخصیّت افراد در رفت و آمدها، افزود: در برخی رفت و آمدها، افراد متموّل به فقرا و افراد ضعیف، بی‌اعتنایی می‌کنند و احترام لازم را برای شخصیّت آنان قائل نیستند، غافل از آن‌که گناه اهانت و بی‌احترامی، نظیر جنگ با خداوند است.

آیت‌الله مظاهری در خاتمه بیانات خود ضمن مطلوب دانستن رسم عیدی دادن در عید نوروز، بر لزوم بخشش و کمک به دیگران تأکید کرد و افزود: هرکس به اندازه وسع و توانایی خود، باید از اموال خود به دیگران و به خصوص به مستضعفین و درماندگان ببخشد و اینکه افراد متموّل، مبالغ ناچیزی به دیگران عیدی می‌دهند، اگرچه رسم خوبی است، امّا برای آنان کافی نیست، بلکه باید به بهانه عید نوروز،به هر اندازه که می‌توانند برای خانواده‌های بی سرپناه، خانه تهیه کنند یا به دختران نیازمند، جهیزیه هدیه کنند و یا مقدّمات ازدواج پسران نیازمند را فراهم آورند، تا عید آنان، عید واقعی شود و خداوند ثواب حج و عمره مقبول و مبرور به ایشان عطا کند.