فرصتی برای هدایت نقدینگی سرگردان

با گذشت نیمی از سال، نگاهی به وضعیت بازارها از جمله بازارهای بورس، ارز و طلا، مسکن و سپرده گذاری بانکی در نیمه نخست سال و پیش بینی نیمه دوم سال خالی از لطف نیست. به ویژه در شرایطی که این بازارها با تلاطم های بسیار و متغیرهای اثرگذار به ویژه متغیرهای خارجی نظیر جنگ تجاری آمریکا و چین، تنش های منطقه ای و وضعیت مبهم برجام مواجه است.

در چنین شرایطی که التهابات بازارها بیشتر است، شناخت وضعیت بازار برای سرمایه گذاری نیز مهم تر است. در نخستین شماره دخل و خرج طی امسال، در تاریخ 17 فروردین در گزارشی با تیتر «سمت و سوی بازارها در سال 98» به بررسی وضعیت بازارها در سال 97 و پیش بینی سال 98 پرداخته بودیم.

گزارشی که با گذشت شش ماه از سال نشان می دهد که پیش بینی های دخل و خرج تا چه اندازه درست بوده است. اکنون نیز در همین شماره روزنامه در ویژه نامه دخل و خرج (مخاطبان غیر مشهدی می توانند برای مطالعه این نشریه به سایت روزنامه خراسان به آدرس www.khorasannews.com مراجعه کنند.) افق بازارها برای نیمه دوم امسال ترسیم شده است و هر کدام از ما با توجه به سرمایه خرد یا کلانی که داریم می توانیم درباره نحوه ورود به این بازارها و سرمایه گذاری در آن تصمیم بگیریم.

براساس این گزارش بازار مسکن، همچنان با رکود دست و پنجه نرم خواهد کرد و امکان خروج از رکود در این بازار تا پایان سال متصور نیست. بازارهای ارز و طلا نیز همین روند را پیش رو دارد. نرخ ارز مهار شده است و قیمت طلای جهانی نیز اگرچه تا حدی رشد خواهد کرد اما در حدی نیست که بتواند بازار طلای داخلی را با رشد چشمگیر قیمت مواجه کند.

وضعیت سپرده های بانکی نیز مشابه نیمه نخست امسال خواهد بود. در این میان بورس همچنان بهترین گزینه سرمایه گذاری و سودآوری است. اگرچه بورس نیز درخشش نیمه نخست سال را نخواهد داشت و بسیاری از سهم ها به سقف قیمت خود نزدیک شده اند.

آن چه گفته شد، تصویری کلی از بازارهای مختلف است. این وضعیت در شرایطی است که حجم قابل توجهی از نقدینگی (بیش از دو هزار هزار میلیارد تومان) در اقتصاد ایران وجود دارد و طی ماه های نخست امسال به نسبت ماه های نخست سال قبل، بخشی از این نقدینگی (حدود 150 هزار میلیارد تومان) از سپرده های بانکی بلند مدت به سپرده های بانکی کوتاه مدت و جاری منتقل شده است.

این اتفاق یعنی نقدینگی برای مواجهه با تورم موجود و از دست نرفتن ارزش پول، سیالیت بیشتری یافته است و بخشی از مردم به سود بانکی کمتر از تورم اکتفا نکرده و پول خود را روانه دیگر بازارها کرده اند. البته با مهار تنش ها در بازار ارز و طلا، بخش عمده این نقدینگی سیال شده راهی بورس شده است اما بخش قابل توجهی از مردم که تخصص چندانی برای سرمایه گذاری در این بازار ندارند، همچنان منتظر فرصتی برای سرمایه گذاری هستند.

این حجم از نقدینگی و آن بخش از جمعیت منتظر فراهم شدن زمینه سرمایه گذاری سودآور است. با این حال این اتفاق از نظر به صرفه شدن تولیدات داخلی در مقایسه با محصولات مشابه خارجی، سودآوری صادرات و جذب گردشگر خارجی فرصت بزرگی برای اقتصاد ایران است. در این میان اگر حمایت جدی تری از بخش هایی نظیر گردشگری و تولید محصولات صادرات محور انجام گیرد، بخش عمده ای از مشکلات اقتصادی از جمله جانشینی درآمدهای ارزی غیرنفتی به جای نفت و ایجاد اشتغال تا حد زیادی حل می شود.

در این میان سرگردانی نقدینگی که در گذشته در برهه هایی راهی بازار مسکن می شود و در برهه های دیگر سر از بازار ارز و طلا و حتی بازارهایی نظیر خودرو در می آورد، کاملا مشخص است. در این میان، دستور کار اصلی دولت و مجلس باید طراحی بسترهایی باشد که از فرصت بزرگ این نقدینگی سرگردان استفاده کند.

فرصتی که براساس آن بازار سرمایه بتواند در پروژه های بزرگ اقتصادی به ویژه با نگاه درآمدزایی ارزی و رشد بخش های مستعد درآمدزایی نظیر گردشگری نقش ایفا کند. ما همچنان با معضل تشنگی بخش عمده ای از فعالیت های اقتصادی به نقدینگی، همزمان با شکل گیری دریایی وسیع از نقدینگی مواجه هستیم.

این مهندسی و طراحی که بتواند نقدینگی را به بخش هایی که نیازمند نقدینگی است برساند، نیازمند طراحی روش هایی متنوع و در عین حال قابل استفاده برای توده مردم دارای حداقل سرمایه است. فرصتی که اکنون با جهش نرخ ارز برای رونق در برخی بخش ها ایجاد شده، فرصتی زودگذر است و اگر تدبیری برای رساندن نقدینگی به این بخش ها صورت نگیرد، حسرت این روزها و این فرصت ها را خواهیم خورد.