مناره چهل دختران

به گزارش خبرگزاری فارس از اصفهان، مناره چهل دختران از بناهای عهد سلجوقی و ساخته شده قرن ششم هجری در منتهی‌الیه شمالی محله جوباره از محله‌های قدیمی یهودی‌نشین قدیمی استان اصفهان است.

ساکنان اطراف این مناره آن را به نام گارلنگ هم می‌نامند، علت این نام گذاری اینکه، حدود اوایل قرن 20 یک مسیحی به نام گارلند در یکی از خانه‌های مجاور این مناره به عنوان یک مبلغ انگلیسی پروتستان مذهب سکونت داشته و کار رسمی او تبلیغ یهودیان اصفهان به آئین مسیحیت بوده است و زبان فارسی را به خوبی صحبت و مدت مدیدی در این محل ساکن بوده است و بر اثر تبلیغ او عده‌ای یهودی مسیحی شده‌اند، به این نام نهاده‌اند.

مناره چهل دختران در حدود 21 متر ارتفاع دارد و به نظر می‌رسد که قسمتی از نوک مناره از بین رفته است، پنجره بزرگی در قسمت بالای منار و در ثلث دوم بدنه آن رو به سمت جنوب قرار دارد، دهانه این پنجره به شکل مربع مستطیل است و قسمت بالای آن از چوب و در طرفین ستون‌های گرد کوچکی است که نیمی از آنها در داخل دیوار مناره قرار دارد.

کتیبه فوقانی مناره به خط کوفی آجری برجسته بر زمینه آجری پنج آیه اول سوره طه و در قسمت فوقانی قاعده این مناره به خط ثلث برجسته حکاکی شده است، و بر روی یکی از اضلاع قاعده مناره به خط کوفی آجری برجسته بر زمینه آجری ساده در شش سطر کتیبه‌ای موجود است که بانی ساختمان آن را "ابی ‌الفتح ‌بن ‌محمد بن ‌عبدالواحد نهوجی" و سال اتمام ساختمان را 501 هجری تعیین کرده است.

مناره چهل دختران به شماره 231 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

مناره ساربان یکى از زیباترین مناره‌هاى عهد سلجوقی در استان اصفهان در انتهاى شمالى محله جوباره ناحیه یهودى نشین و نزدیک مناره چهل دختران در گوشه یک میدانی کوچک قرار دارد.

ارتفاع این مناره در حدود 48 متر و محیط قاعده آن 14 متر که از پایین به بالا داراى هفت قسمت متمایز است، قسمت ابتدای آن آجر چینى ساده، قسمت دوم و سوم آن داراى تزیینات عالى آجرى و بخش چهارم آن تاج اول مناره است که مقرنس‌هاى آجرى همراه با کاشى فیروزه‏اى آن را بسیار جالب کرده است، و در قسمت پنجم آن تزیینات آجرى و در بخش ششم تاج دوم مناره است و قسمت هفتم آن تارک مناره دیده می‌شود.

گفتنی است در قاعده دو تاج این مناره دو کتیبه بسیار زیبا از بهترین رنگ فیروزه‌اى کاشى به چشم می‌خورد و مناره مزبور که از ارتفاع اولیه آن اندکى کاسته شده است در حال حاضر به سمت مغرب متمایل شده و این تمایل از دور و نزدیک به طور کامل نمایان است.

پرفسور پوپ سال ساختمان این مناره را اواخر قرن پنجم هجرى مى‏داند و آقاى مایرون به منت سمیث ساختمان آن را بین سال‌هاى 550 تا 688 هجرى تخمین زده است.

در تاریخچه اصفهان نوشته شده که مناره ساربان به مناره مسجد على شباهت دارد و ارتفاع آن 2 متر 44 سانتی متر و مدخل پلکان در ارتفاع هفت مترى تنه مناره واقع شده و تعداد پلکانش 135 است و پهناى پلکان‌هاى 68 سانتیمتر است.

در کتاب نصف جهان فى تعریف الاصفهان در مورد این مناره چنین گفته شده است، که در محله جویباره چند مناره وجود دارد یکى از آنها را مناره ساربان که از تمامی این منارها بلندتر و خوش نماتر ساخته شده و معتبرتر است و هنگامى که خمارتکین تصرفاتى در آن بنا کرد، احتمال دارد این مناره را هم او ساخته باشد و مناره به نام محل اشتهار داشته و کم کم سارویه به ساروان و ساروان به ساربان تغییر وضع داده است.