عاقبت عروس تعریفی!

به گزارش سرویس سیاسی پایگاه 598، حسن روحانی در دیدار اخیر با مدیران ارشد نظام سلامت کشور منتقدان دولت را به مادرشوهر تشبیه کرد و گفت: بعضی‌ها یک حالت مادرشوهری به خود گرفتند و نگذاشتند مردم از همان یکی دو سال گشایش برجام هم لذت ببرند! با توجه به نشست اخیر کمیسیون مشترک برجام به نظر می‌رسد برجام هم حکم همان ضرب‌المثل «عروس تعریفی عاقبت شلخته از آب درمی‌آید» را داشته باشد، به گونه‌ای که از برجام به وضعیت مضحکی به نام اینستکس و ارائه اقلام بشردوستانه به ایران رسیده است.

در فاصله یک هفته مانده تا پایان ضرب‌الاجل ۶۰ روزه ایران و شروع گام دوم کاهش تعهدات هسته‌ای کشورمان، نشست کمیسیون مشترک برجام با حضور معاونان و مدیران کل سیاسی ایران و گروه ۱+۴ عصر روز جمعه در وین برگزار شد. این کمیسیون در پایان نشست خود، طی بیانیه‌ای مدعی عملیاتی شدن سامانه موسوم به اینستکس شد؛ ادعایی که در صورت واقعیت نیز فاصله چشمگیری با تعهدات برجامی اروپا دارد.

کمیسیون مشترک برجام در پایان نشست روز جمعه خود در وین، بیانیه‌ای ۹‌بندی صادر کرد و طی آن اعلام شد اعضای برجام در حال تلاش هستند تا اینستکس را به روی فعالان اقتصادی کشورهای ثالث نیز باز کنند.

در بخشی از این بیانیه آمده است: «با توجه به تحولات و بیانیه‌های نگران‌‎کننده اخیر، اعضا اهمیت ادامه اجرای کامل و موثر این توافق از سوی تمام طرف‌ها را خاطرنشان کردند. همزمان اعضا یادآور شدند رفع تحریم‌ها یک بخش اساسی از برجام است و در این باره تعهدات مربوط به خود را مرور کردند. آنها همچنین تلاش‌های معطوف به کاهش آثار منفی خروج آمریکا از برجام و اعمال مجدد تحریم‌ها را، که مکرراً نسبت به آن ابراز تاسف کرده‌اند، مورد مداقه قرار دادند. فرانسه، آلمان و انگلستان، به اطلاع اعضا رساندند که اینستکس عملیاتی شده و در دسترس تمام دولت‌های عضو اتحادیه اروپایی قرار دارد و نخستین تراکنش‌های آن نیز در حال پردازش است. همکاری‌های تکمیلی جاری با نهاد متقابل تاسیس شده ایرانی (سازوکار تجارت و تأمین مالی ایران و اروپا) تسریع خواهد شد. آنها تایید کردند برخی دولت‌های عضو اتحادیه اروپایی در حال پیوستن به سهامداران اینستکس، که یک سازوکار خاص معطوف به تسهیل تجارت قانونی با ایران است، هستند. آنها همچنین در حال تلاش هستند تا اینستکس را به روی فعالان اقتصادی کشورهای ثالث نیز باز کنند».

اعضای کمیسیون مشترک برجام همچنین در بیانیه خود صادرات اورانیوم غنی شده از ایران را هم مورد توجه قرار دادند. این موضوع بویژه از آن جهت دارای اهمیت است که طبق اولتیماتوم ۶۰ روزه ایران، سازمان انرژی اتمی موظف شده بود تا تاریخ ۶ تیرماه گذشته میزان ذخایر اورانیوم غنی شده ۶۷/۳ را از مرز ۳۰۰ کیلوگرم عبور دهد. در بیانیه کمیسیون مشترک برجام در این راستا آمده است: «به‌عنوان بخشی از فعالیت‌های جاری درباره موضوعات هسته‌‎ای و تحریم‌ها، کمیسیون مشترک کارشناسان را موظف کرد به دنبال راهکارهای عملی بویژه برای صادرات اورانیوم دارای غنای پایین و آب سنگین تحت ترتیبات مناسب باشند».
علاوه بر این «هلگا اشمید» معاون مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی نیز عصر روز جمعه در پیامی در توئیتر نوشت: کمیسیون برنامه جامع اقدام مشترک به جمع‌بندی رسید و مذاکرات سازنده‌ای انجام شد. اجرای کامل و موثر توافق ایران توسط تمام طرف‌ها همچنان موضوعی کلیدی است. وی در ادامه نوشت: اینستکس هم‌اکنون عملیاتی شده و نخستین تراکنش‌ها در حال انجام است و اعضای بیشتری از کشورهای اتحادیه اروپایی به آن خواهند پیوست.
معاون مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی در ادامه گفت پیشرفت خوبی نیز درباره پروژه‌های اراک و فردو حاصل شده است.

عراقچی: انتظارات ما به صورت کامل برآورده نشده است

از سوی دیگر عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه و رئیس هیات ایرانی پس از نشست کمیسیون مشترک برجام تاکید کرد اینستکس بدون خرید نفت از ایران و یا در نظر گرفتن اعتبارات خاص، نمی‌تواند انتظارات ما را برآورده کند. وی عصر روز جمعه در تشریح گفت‌وگوهای انجام شده در این نشست گفت: ما امروز (جمعه) یک جلسه طولانی داشتیم بیش از ۳ ساعت، در مجموع جلسه مثبت و سازنده‌ای بود و نسبت به جلسات گذشته ما یک گام به جلو به شمار می‌آید، البته هنوز تا خواسته‌های جمهوری اسلامی فاصله قابل توجهی وجود دارد و با دستاوردهای ملموسی که جمهوری اسلامی ایران انتظار دارد، هنوز فاصله داریم.
معاون وزیر امور خارجه درباره مباحثی که در نشست وین درباره آن بحث شد نیز عنوان کرد: مهم‌ترین موضوعی که در این جلسه بحث شد، موضوع اینستکس و کانال مالی ای بود که اروپایی‌ها درست کردند. ۳ کشور اروپایی توضیحات مبسوط و مفصلی در این زمینه دادند. عراقچی گفت: اینستکس الان دیگر عملیاتی شده و ۲ تا ۳ کیس (مورد) کاری هم الان در حال انجام شدن است و ظرف روزهای آینده تبادل مالی از طریق اینستکس انجام خواهد شد.
عراقچی با بیان اینکه کشورهای اروپایی دیگری هم اظهار علاقه کردند به‌عنوان سهامدار به این مکانیسم و شرکت ملحق شوند، بیان کرد: کشورهای اروپایی در نظر دارند اعتباراتی را برای اینستکس در نظر بگیرند و در حال حاضر [این مکانیسم] به روی همه کشورهای اروپایی باز است و آنها می‌توانند از طریق آن با ایران معامله انجام دهند.

سیدعباس عراقچی ادامه داد: آنها در حال بررسی هستند که اینستکس به روی کشورهای دیگر هم باز شود و این کشورها نیز بتوانند از طریق این سازوکار با ایران معامله داشته باشند.

دیپلمات ارشد کشورمان با بیان اینکه این پروسه شروع شده، یادآور شد: اگرچه این پروسه خیلی دیر شروع شده و کمتر از انتظارات ما است ولی الان دارد مراحل نهایی خود را طی می‌کند و به مرحله عملیاتی شدن رسیده است. وی در عین حال متذکر شد: البته بدون اینکه خرید نفت از ایران انجام یا اعتبارات خاصی برای اینستکس در نظر گرفته شود، اینستکس نمی‌تواند به صورت کامل انتظارات ما را برآورده کند. انتظار داریم کشورهای اروپایی به صورت جدی بحث فروش نفت ایران را هم مدنظر داشته باشند.

عراقچی با بیان اینکه انتظارات ما به صورت کامل برآورده نشده، گفت: فکر می‌کنیم قدم‌های مثبتی که برداشته شده، ارزش بررسی کردن را دارد، لذا من اینها را به تهران منتقل خواهم کرد. معاون وزیر امور خارجه کشورمان همچنین در پاسخ به سوال دیگری عنوان کرد هیچ جدول زمانی از سوی کشورهای حاضر در نشست وین برای خرید نفت از ایران اعلام نشده است.

از تعهدات برجامی اروپا تا واقعیت اینستکس

از زمان خروج آمریکا از برجام بیش از یک‌سال می‌گذرد. اردیبهشت‌ماه سال گذشته و پس از خروج آمریکا از برجام، ایران به اروپا چند هفته و نهایتاً ۲ ماه فرصت داد برای جبران خسارات خروج آمریکا علیه ایران «تضمین» بدهد. ۲۳ اردیبهشت‌ماه سال گذشته عباس عراقچی با حضور در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفته بود: «فرصت ایران به اروپا ۴۵ روز الی ۲ ماه طول خواهد کشید که طی این مدت یا اروپایی‌ها تضمین‌های لازم جهت تأمین منافع ایران و جبران خسارات خروج آمریکا علیه ایران را خواهند داد یا قادر به این اقدام نخواهند بود. اگر اروپایی‌ها تضمین ندادند تصمیم‌گیری نسبت به آینده به عهده مقامات ارشد نظام است».

با این حال اروپایی‌ها نه‌تنها برای انجام تعهدات‌شان تضمین ندادند، بلکه تیرماه ۹۷ بسته‌ای اقتصادی را به ایران ارائه دادند که به تصریح حسن روحانی ناامیدکننده و مایوس‌کننده بود. اروپایی‌ها پس از ۱۳ آبان ۹۷ و همچنین پایان سال میلادی ۲۰۱۸ را موعد ارائه بسته اقتصادی خود به ایران، که آن زمان بهSPV معروف بود، اعلام کردند. با این حال این دو تاریخ نیز گذشت و خبری از بسته اقتصادی اروپا نشد. در نهایت ۳ کشور اروپایی باقی‌مانده در برجام بهمن‌ماه سال گذشته خبر ثبت یک شرکت ذی‌حسابی مشترک را آن هم روی کاغذ اعلام کردند. این سامانه حداقلی که به اینستکس معروف شد یک شرکت ثبت بدهکاری و بستانکاری است، به این ترتیب که درآمد حاصل از فروش نفت ایران به کشورهای مختلف به این شرکت آمده و شرکت‌های اروپایی که به ایران کالا صادر می‌کنند نیز با این شرکت تسویه‌حساب خواهند کرد. البته خود اروپایی‌ها به کرات اعلام کرده‌اند موضوع این شرکت نه واردات و صادرات کالاهای تحریمی که صرفاً اقلام بشردوستانه چون غذا و دارو خواهد بود.

نکته جالب توجه اینکه اروپایی‌ها راه‌اندازی همین سامانه حداقلی را نیز چندین ماه طول دادند تا جایی که ۲ ماه پیش حتی صدای محمدجواد ظریف نیز درآمده و او گفته بود نمی‌دانم راه‌اندازی یک کانال ویژه مالی چند ماه طول می‌کشد؟!

حالا در شرایطی که اروپا اعلام کرده اینستکس عملیاتی شده است، این پرسش مطرح است که سامانه مذکور (بویژه با توضیحاتی که عراقچی درباره تعریف نشدن موضوع خرید نفت در آن داده است) چه نسبتی با تعهدات و وعده‌های برجامی اتحادیه اروپایی دارد. اروپا طبق برجام و همچنین طبق مذاکرات پس از خروج آمریکا از برجام قرار بود علاوه بر تضمین خرید نفت ایران، زمینه مبادلات تجاری، مالی و بانکی با ایران را فراهم کرده و شرکت‌های متوسط و کوچک این اتحادیه را هم به حضور در ایران ترغیب کند. با این حال طی یک سال و دو ماه گذشته نه‌تنها اروپا کوچک‌ترین قدمی در این راستا برنداشته، بلکه حالا در اقدامی توهین‌آمیز می‌خواهد اهدای اقلام بشردوستانه را به جای انجام تعهدات خود در برجام جا بزند!

طرح سنا برای سرقت یک میلیارد و ۶۸۰ میلیون دلار از ایران

با وجود رای دادگاهی در لوکزامبورگ مبنی بر جلوگیری از مصادره اموال ایران در این کشور توسط آمریکایی‌ها اما مجلس سنای آمریکا طرحی را که خواستار استفاده از دارایی‌های ایران در لوکزامبورگ جهت پرداخت غرامت به خانواده‌های قربانیان بمب‌گذاری سال ۱۹۸۳ در مقر تفنگداران دریایی آمریکا در بیروت است، به تصویب رساند. به گزارش فارس، مجلس سنای آمریکا طرحی را به تصویب رسانده که خواستار استفاده از دارایی‌های ایران در لوکزامبورگ جهت پرداخت غرامت به خانواده‌های قربانیان بمب‌گذاری سال ۱۹۸۳ در مقر تفنگداران دریایی آمریکا در بیروت است. بررسی متن لایحه بودجه دفاعی سال ۲۰۲۰ آمریکا و متمم‌های اضافه شده به آن نشان می‌دهد این طرح که توسط سناتور «تام کاتن» تهیه شده پنجشنبه شب در قالب متممی به این لایحه به تصویب رسیده است. کاتن هدف از معرفی این طرح که متن کامل آن روی وب‌سایت مجلس سنا قرار گرفته را «دسترس‌پذیر کردن دارایی‌های حکومت ایران جهت پرداخت غرامت به قربانیان تروریسم ایران» عنوان کرده است.

این طرح خواستار ایجاد تغییراتی در یک قانون مصوب سال ۲۰۱۲ (قانون کاهش تهدید ایران و حقوق بشر سوریه) است تا به خانواده‌های قربانیان انفجار بیروت امکان دهد برای دریافت غرامت از محل ۶۸/۱ میلیارد دلار دارایی ایران نزد شرکت «کلیراستریم» در لوکزامبورگ تلاش کنند. طرح سناتورهای آمریکایی در حالی به تصویب رسیده که دادگاهی در لوکزامبورگ فروردین‌ماه امسال تلاش‌ دادگاه‌های آمریکا برای توقیف و مصادره ۶۸/۱ میلیارد دلار از دارایی‌های جمهوری اسلامی ایران در لوکزامبورگ جهت پرداخت غرامت به کسانی که اصطلاحاً «قربانیان تروریسم ایران» خوانده می‌شوند را مغایر قوانین بین‌المللی خوانده و آن را رد کرده است. طرح کاتن، به‌رغم تصویب در مجلس سنا هنوز به قانون تبدیل نشده است. این طرح برای تبدیل شدن به قانون باید به تصویب دیگر شاخه قانونگذاری کنگره آمریکا یعنی مجلس نمایندگان رسیده و سپس به امضای رئیس‌جمهور برسد. «گرگ پنس» و «روبن گالگو»، دو عضو جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان آمریکا نسخه متناظر مصوبه سنا را اخیراً به این مجلس ارائه کرده‌اند.

منبع: وطن امروز