السفیر: شعله‌های انقلاب در عربستان آماده زبانه‌کشیدن است

فارس، هیفاء زعیتر در گزارشی با عنوان "عربستان آماده تغییرات و در انتظار بوعزیزی دیگر" نوشت: امروز همه نشانه ها در عربستان حاکی از آن است که "بهار عربی" دیر یا زود به این کشور خواهد رسید.

رژیم عربستان برای افزایش ثبات داخلی خود به "رشوه" دادن برای ساکت کردن ناراضیان سیاسی واستفاده از پولهای هنگفت نفتی، ائتلاف تاریخی با نهاد مذهبی خود برای ایجاد گسست در صفوف مخالفان و حمایت غرب تکیه کرده است اما به نظر می رسد که این پایه ها تحت فشار چالشهای فزاینده دچار تزلزل شده است.

آیا عربستان برای تغییر آماده شده است؟ آیا تحرک داخلی در عربستان واقعی است که فقط ترس اصلاح گرایان از اظهار نظر، مانع از آن است؟ یا اینکه رژیم خواهد توانست خواسته های "مادی" مردم این کشور را که از دیرباز شناخته شده است، مهار کند؟ اما شاخصهای اقتصادی - اجتماعی مانند افزایش "فاجعه آمیز" آمار بیکاری و اعتصاب اخیر دانشجویان دختر دانشگاه ملک خالد در ابها چگونه تفسیر می شود؟ آیا این نشانه ها پیش از آغاز قیامها در کشورهای دیگر وجود نداشته است؟ حجم واقعی مخالفان شیعه در منطقه الشرقیه چقدر است؟

سؤالهای فراوانی بر اولین سالگرد "روز خشم" در عربستان سایه افکنده است. "خشم" عربستانی ها در آن زمان نتوانست توافقی ملی درباره خواسته های اصلاح طلبانه ایجاد کند. تحرکات منطقه ای امروز بر وضعیت داخلی عربستان تاثیر گذاشته و به نظر می رسد اوضاع کشور از لحاظ سیاسی و اجتماعی آماده است. این آمادگی همچنین کشمکش های لیبرالها با محافظه کاران و معضل شدید بیکاری و تظاهرات دانشجویان و فارغ التحصیلان را منعکس می کند.

حمد الباهلی نویسنده و تحلیلگر سیاسی عربستانی در مصاحبه با روزنامه السفیر تاکید کرد: بحران واقعی عدم هماهنگی گفتمان سیاسی دولت با مشکلات انباشته شده داخلی است. مشکل تنها نبود سیاستی آشکار برای آینده کشور نیست بلکه برای آینده رژیم نیز هست.

به دور از ظاهر ثروتمند عربستان که مورد ادعای رژیم است، معضل بیکاری به "سخن روز" در این کشور تبدیل شده است. بنا بر آمار رسمی 10 درصد جمعیت یعنی حدود 2 میلیون عربستانی بیکار هستند در حالی که آمار غیر رسمی حاکی از بیکاری 20 درصدی است.

بنا بر گزارش یک پژوهشگر به نام الهام فخرو که موسسه کارنگی آن را منتشر کرده است؛ 670 هزار خانواده یعنی حدود 3 میلیون نفر از جمعیت 18 میلیونی عربستان دچار فقر هستند.

فقر منحصر به مناطق روستایی نیست بلکه یک فیلم مستند درباره فقر در ریاض که اخیرا پخش شد؛ نشان داد که برخی خانواده ها فقط یک وعده در روز غذا می خورند و 20 نفر در یک خانه زندگی می کنند.

به نوشته روزنامه گاردین، میانگین حقوق کمتر از 1300 دلار در ماه است و شکاف بزرگی بین طبقات اجتماعی وجود دارد؛ بویژه که 22 درصد از مردم در فقر به سر می برند.

این بدین معنی است که ثروت نفت در عربستان همانند دیگر کشورهای خلیج فارس تاثیر زیادی بر سطح زندگی شهروند عادی ندارد.

این روزنامه تاکید می کند طرحهای بلندمدت عربستان نتوانسته است اقتصاد این کشور را متنوع کند. هنوز حدود 75 درصد کل درآمد و 90 درصد درآمد صادراتی دولت عربستان از نفت است و هنوز درآمد ناخالص ملی شهروند عربستانی کمتر از بقیه کشورهای شورای همکاری خلیج فارس است.

یک منبع مخالف رژیم عربستان به السفیر گفت: این مشکلات به علت راه حلهای موقت تشدید می شود. هنگامی که دو عامل اجتماعی و اقتصادی تشدید می شوند به عامل سیاسی تبدیل می گردند و در این هنگام، کانونهای کوچک تنش آماده پیوستن به کانونهای دیگر می شوند. سناریوهای آینده همچنان پیچیده می ماند. کل مسئله با عنصر غافلگیری در ارتباط است و کسی نمی تواند آن را پیش بینی کند.

الباهلی نویسنده لیبرال به ارزیابی عملکرد رژیم می پردازد و می نویسد: هنگامی که شاهزاده سلطان ولی عهد عربستان در گذشت توجه ها به سمت شاهزاده نایف معطوف شد؛ به این امید که به تدوین سیاستهای منسجم تر علاقه نشان دهد اما بعدا آشکار شد که بی ثباتی با گسترش محدوده خود؛ رژیم سیاسی را تهدید می کند.

الباهلی توضیح می دهد: رژیم تلاشهای نامربوط و عجولانه برای تعامل با بحرانها انجام می دهد. وی همچنین از نادیده گرفتن مشکلات و انکار آنها توسط رژیم سعودی انتقاد کرد.

الباهلی سپس به مشکل شیعیان در منطقه الشرقیه به عنوان آشکارترین مثال انکار بحرانها توسط رژیم می پردازد.

وی با اشاره به تجربه خود از طریق فعالیت بلندمدت در آن منطقه می نویسد: رژیم سعودی مایل است در چارچوب نقشه بزرگ منطقه ای خود برای ایجاد تقابل بین شیعیان و اهل سنت، ایران را خطری بزرگ جلوه دهد اما من مردم منطقه الشرقیه را می شناسم. آنها منتظر راه حلهای آسان هستند. خواسته های آنان ساده و نیازمند پاسخهای ساده است. این پاسخها می تواند آنها را در میان مدت به عنصر ثبات دهنده اوضاع تبدیل کند. به این معنی که مهار مشکل منطقه الشرقیه برای رژیم ممکن است.

منطقه الشرقیه 90 درصد ذخایر نفتی کشور را در بر دارد اما فقیرترین منطقه عربستان است و مردم آن از دیرباز از تبعیض مذهبی سخن می گویند.

به گفته الباهلی، این وضعیت در مورد سایر مشکلات اعم از رویداد چند روز پیش در ابها یا مسئله حمزه کشغری، بازداشت غیر منصفانه گروهی از وکلا در چند سال پیش، بازداشت وبلاگ نویسان و زندانیان سیاسی نیز صدق می کند. رژیم امکانات مادی و معنوی برای حل و فصل این مشکلات را در اختیار دارد اما جرات اعتراف به وجود این مشکلات را ندارد و همچنان نظریه "وضعیت در عربستان متفاوت است" را مطرح می کند.

گفتنی است بر اساس گزارش موسسه کارنگی در نوامبر گذشته 16 تن به علت تلاش برای تاسیس یک سازمان حقوق بشر محکوم به زندان طولانی مدت شدند.

بنیانگذار جمعیت حقوق مدنی و سیاسی عربستان نیز در ماه می گذشته و 10 عضو حزب امت اسلامی که خواستار مشارکت بیشتر و پایان دادن به حکومت مطلق پادشاهی شده بودند؛ بازداشت شدند.

هزاران شهروند نیز به علت اتهامات امنیتی در مناطق مختلف کشور بازداشت می شوند. اطلاعات ویژه حاکی است اکنون قانون جدیدی برای مبارزه با تروریسم در دست بررسی است. بر اساس این قانون، تمدید مدت بازداشت بدون اتهام بر اساس تعریفهای کلی از تروریسم شامل به خطر انداختن وحدت ملی و خدشه دار کردن شهرت و جایگاه کشور در جهان مجاز است.