استند آپ دموکراسی!

پایگاه 598-سیدبهزاد اخلاقی: ولادیمیر زلنسکی، کمدین اوکراینی رئیس‌جمهور این کشور شد؛ این خبر همانند بمب در غرب و شرق اروپا انعکاس داشت و حتی در آمریکا به نظر می‌رسد ترامپ را عصبانی کرده باشد، چرا  که مسائل جهان به اندازه‌ای پیچیده و سریع است که احتمالا قادر به تحلیل آن نیست. در این میان در حال حاضر شاهد استندآپ کمدی سیاسی در اوکراین هستیم، چرا که زلنسکی در ژانویه 2019 مردم را از تریبون رسمی خنداند و به آنها قول داد اوکراینی که او رهبری می‌کند از فساد دور خواهد بود. به نظر می‌رسد این نحوه انتخاب در اروپا و آمریکا از یک روند پیروی می‌کند، نمونه آن را در برزیل‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، آمریکا و اکنون هم در اوکراین شاهد هستیم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌. در ایتالیا هم دولت سالوینی از کارزار مشابهی پیروی می‌کند‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌. پیروزی یک کمدین بر لابی‌گر اروپایی پترو پروشنکو نشان می‌دهد جامعه اوکراین از آنچه طی یک دهه گذشته پس از کودتای رنگی ویکتور یوشچنکو و یولیا تیموشنکو پشت‌سر گذاشته خسته است و به دنبال گشایش پنجره‌ای تازه است. اوکراین از اواخر دهه 1990 و با گذر از لونید کوچما و ورود به دوران ویکتور یاناکویچ وارد مرحله جدیدی از تاریخ خود شد به طوری که آمریکایی‌ها با درک مساله پیوستگی روسیه به اوکراین، برای ضربه زدن بیشتر به روسیه پس از فروپاشی، وارد کارزار براندازی نرم با جزوات رنگی در شرق اروپا شدند. این سناریو در اوکراین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، گرجستان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، قرقیزستان و حتی ارمنستان پیگیری شد و در نهایت با اقدام سخت مسکو عملا اکنون با مناطقی با نظام‌‌های سیاسی متلاشی روبه‌رو هستیم که با رویای پیوستن به اتحادیه اروپایی روزگارشان را می‌گذرانند. در این گسیختگی سیاسی و اجتماعی در فضای پساکودتای رنگی در اوکراین، زلنسکی توانست به عنوان محصول روند بی‌اعتمادی به سیاستمداران و تجار سنتی با شکستی سهمگین پروشنکو را روانه خانه کند‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌. پروشنکو حالا باید به دنبال احیای کارخانه‌‌های شکلات‌سازی‌‌‌‌اش باشد و تلاش کند به دوستان اروپایی و آمریکایی‌‌‌‌اش بقبولاند برای پارلمان آینده اوکراین می‌توانند روی او حساب کنند. اتحادیه اروپایی روی زلنسکی سرمایه‌‌گذاری رسانه‌ای را از طریق شبکه یورو نیوز انجام داده بود و حضور یک رسانه کاملا اروپایی با مانیفست‌‌های سرمایه‌داری که اساس آن حفظ شاکله اتحادیه اروپایی است به زلنسکی اعتبار خوبی بخشید.

پروشنکو اما با کسب تنها 25 درصد آرا لقب مرد شکست‌خورده سال 2019 را به خود اختصاص داده است. او که هرگز فکرش را هم نمی‌کرد با جنجالی که بر سر کشتی‌‌های روسی در دسامبر 2018 به راه انداخت در این انتخابات شکست بخورد و در حالی که در دور نخست رقابت‌ها هم توانسته بود از زلنسکی پیشی بگیرد، در دور دوم شکست سختی خورد و حالا باید اخبار روابط روسیه و اوکراین و حتی مناسبات کی‌یف و بروکسل را از شبکه‌‌های تلویزیونی تماشا کند. گزارش‌ها نشان می‌دهد 95 درصد آرا شمرده شده‌‌ و در این میان 73 درصد رای‌دهندگان به زلنسکی رای داده‌‌‌اند. زلنسکی که نقش یک رئیس‌جمهور خنگ را در یک سریال تلویزیونی ایفا می‌کرد حالا باید با ولادیمیر پوتین در مسکو‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ و آنگلا مرکل در برلین درباره آینده اوکراین در ساحل شرقی رودخانه راین گفت‌وگو کند. تکلیف شبه‌جزیره کریمه در دوران زلنسکی مشخص خواهد شد و احتمالا اوکراین دیگر در این‌باره با روسیه وارد چالش نمی‌شود، در عین حال ثبات به شرق اوکراین بازمی‌گردد و حتی ایده دو تکه شدن اوکراین هم می‌تواند به وقوع بپیوندد.

در سیاست خارجی اوکراین در حال حاضر 3 اولویت شاخص وجود دارد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌؛ در مرتبه نخست کی‌یف باید تکلیف مناسباتش را با مسکو مشخص کند به طوری که مادامی که وضعیت تعلیق فعلی میان طرفین برقرار باشد، مساله انرژی، اتباع و موضوع همکاری‌‌های مشترک کشاورزی در معرض خطر خواهد بود. موضوع بیکاری در اوکراین مساله‌ای جدی است و سرمایه‌گذاران اروپایی هم با توجه به شرایط پیچیده اوکراین تمایل چندانی به انتقال فناوری‌های خود به این کشور ندارند‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌. آنها ترجیح می‌دهد در لهستان و جمهوری چک سرمایه‌‌گذاری کنند، زیرا شرایط فساد مالی و دولتی در این کشورها وضعیت بهتری دارد به همین منظور اوکراین به عنوان یکی از شاخصه‌‌های اقتصاد مکمل روسیه اکنون در دوران زلنسکی می‌تواند مناسباتش را با روسیه فدرال تقویت کند که این مهم در امتیاز‌‌‌گیری از اروپا هم موثر‌‌‌‌‌‌تر خواهد بود. در همین حال نباید فراموش کرد بروکسل موضوع مهم دیگر برای اوکراین است. ماه عسل طرفین در دوران پروشنکو عملا به پایان رسیده و بروکسل نتوانست آنطور که باید به دولت او کمک کند و آن را از چالش‌‌های اقتصادی که در نهایت منجر به شکستش شد نجات دهد. در عین حال سومین اولویت مهم که با شاخص اول یعنی روسیه قرابت معناداری دارد، آمریکاست. ترامپ نشان داده است چیزی از شرق اروپا نمی‌داند و درباره اوکراین هم تعلل و دست دست می‌کند. بر خلاف دوران اوباما و حتی سفرهای جان مک‌کین به کی‌یف، درباره پرونده اوکراین این نهاد‌‌های امنیتی آمریکا هستند که مشغول ایفای نقش‌اند و سیاستمداران چندان در این فضا نقشی جدی بازی نمی‌کنند.

نخست‌وزیر و برخی دیگر از مقامات عالی‌رتبه روسیه از پیروزی «ولادیمیر زلنسکی» در انتخابات ریاست‌جمهوری اوکراین استقبال کرده‌اند. دیمیتری مدودف در پیامی در فیس‌بوک و در واکنش به پیروزی کمدین مشهور اوکراینی که بتازگی پا به عرصه سیاست گذاشته است، نوشت: «این یک شانس خوب برای بهبود روابط (اوکراین) با کشور ما است...  قصد رویاپردازی درباره زلنسکی را ندارم اما اطمینان دارم رئیس‌جمهوری جدید اوکراین بدون شک همان موضعی را در قبال روسیه در پیش خواهد گرفت که پیش‌تر در طول مبارزات انتخاباتی از آن بهره برده بود». نخست‌وزیر روسیه نتیجه انتخابات در اوکراین را خواست روشن و صریح مردم این کشور برای اتخاذ رویکردی جدید دانسته است. زلنسکی اعلام کرده بود در صورت به دست گرفتن قدرت اجرایی، فرآیند صلح در کشورش را با مشارکت روسیه آغاز خواهد کرد.