سه رهیافت جریان اصلاحی اعتدالی در عملیات بازی سازش با آمریکا

دولت تدبیر از ابتدا با این راهبرد به میدان آمد که در سیاست خارجی رابطه ی خود با غرب را بهبود ببخشد و تحریم ها را رفع کند چرا که معتقد بود کلید تمام مشکلات اقتصادی و معیشتی در گرو مذاکره و کنار امدن با غرب(آمریکا و اروپا) است، با روی کار امدن دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهور و خروج یک طرفه ی دولت نو محافظه کار آمریکا از برنامه جامع اقدام مشترک موسوم به برجام، اما روشن شد برجام نه به عنوان عاملی برای لغو تحریم‌ها، بلکه صرفا تحریم ها را در حالت تعلیق نگه داشته است تا با ایجاد فشار مجدد نقشه ی راه نهایی آمریکا را تحقق بخشد.   

 در شرایط کنونی که دور جدید تحریم ها علیه جمهوری اسلامی ایران آغاز شده، برخی از جریان های سیاسی گرچه تاکید بر ظالمانه بودن تحریم ها تاکید دارند اما تصریح می کنند که با مقاومتی چند ماهه و رسیدن به نقطه قوت باید مذاکره با آمریکا را کلید زد حال سوال این است در این خصوص دیدگاه های مطرح شده از سوی این جریان چیست؟

به نظر می رسد از نقطه نظر سه رهیافت تبارشناسی، تعاملی و ذهنی این تفکر و جریان که عمدتا در بخش تصمیم سازی کشور و رسانه ای فعالیت می کنند به دنبال فاز بندی برجام و سریالی کردن ان با تاکید بر سازش هستند.

تبارشناسی:

 با نگاهی تبارشناسانه به سیاست ها و تصمیمات و رویکرد دولتهای یازدهم و دوازدهم در مییابیم که سیاست خارجی دولت روحانی صرف نظر از شرائط تغییر یافته محیطی، دنباله سیاست خارجی دوره سازندگی و اصلاحات است. روحانی در دولت سازندگی و دولت اصلاحات به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی در تصمیم سازی، تصمیم گیری و تدوین سیاستهای آن دوران نقش موثری داشته است.چنانچه در این زمینه تصریح می کند: « در دولت سازندگی و دولت اصلاحات به عنوان دبیرشورای عالی امنیت ملی حضور داشتم با سیاستهای اجرایی آن دو دولت آشناتر هستم و برای من آن سیاستها ملموس تر است و در تدوین سیاستهای آن دوره، تصمیم گیری و تصمیم سازی داشته ام »(۴/۲/۹۱)

به اعتقاد و اظهارات مکرر(انتخاباتی) این جریان هنر این است که ما تهدید را به آسیب و آسیب را به فرصت تبدیل کنیم از این رو مذاکره با آمریکا امکان پذیر و شدنی است اما سخت است هرچند مذاکره با آمریکا راحت تر از مذاکره با اروپاست چرا که اروپایی ها به دنبال آقا اجازه از آمریکا هستند. ازاین رو دولت آینده باید بتواند رابطه ایران و آمریکا را از حالت تخاصم به مرحله تنش که یک مرحله پایین تر است برساند.چراکه آمریکایی ها کدخدای ده هستند، با کدخدا بستن راحت تر است.

تعاملی:

از دیدگاه دولت، تدبیر و اعتدال در حوزه سیاست خارجی به معنی کنار زدن رهیافت های افراطی درهدایت روابط خارجی با دیگر کشورها و تعامل موثر و سازنده با جهان خارج و ایجاد اعتماد متقابل با همسایگان و دیگر بازیگران منطقه ای و بین المللی به منظور کمک به توسعه ی اقتصادی کشور است.به باور اینان «تدبیر و اعتدال در حوزه سیاست خارجی به معنی کنار زدن رهیافت های افراطی درهدایت روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران با دیگر کشورها است. در این چارچوب، ما درپی درک و تعامل موثر و سازنده با جهان خارج خواهیم بود، بر ایجاد اعتماد متقابل با همسایگان و دیگر بازیگران منطقه ای و بین المللی متمرکز خواهیم شد و خواهیم کوشید تا سیاست خارجی خود را بر مبنای کمک به توسعه ی اقتصادی کشور باز تعریف نماییم.»(۷/۵/۹۲). لذا جریان اصلاحات_ اعتدالی می کوشند  تا طی ۶ یا ۷ ماه آینده شرایطی را فراهم و بازنمایی کنند(از طریق اجتماعی سازی سازش و مذاکره با القا گزاره های مهندسی شده در رسانه ها و طبقات مختلف مردم) که ایران در شرایط مطلوب بوده و حال نوبت مذاکره است.

ذهنی:

شبکه تولید، توزیع و تفسیر راهبرد سازش و هضم در سیاست جهانی در عقبه ی نخبگان خارج از بدنه ی دولت و داخل نهادهای دولتی و دچار نوعی وادادگی ذهنی در برابر همه چیز غرب هستند به این معنی که نوعی حس عقب ماندگی، جاماندگی و حقارت و عدم توانایی را ثبت و ضبط می کند غش کردن در بغل غرب( به هر قیمتی) به این توهم که علم غربی، اندیشه ی غربی، فناوری، کالا و خدمات، اقتصاد و صنعت غربی برتر از نمونه های داخلی است نتایج فاجعه باری به دنبال خواهد آورد کمای این که تجارب گذشته از برجامی نافرجام که ضمانت اجرایی محکمی نداشت، تعطیلی تاسیسات هسته ای، تداوم اقتصاد وابسته(به نفت و …) در بخش صنعتی و… ناشی از تاکید و گسترش بر همین منطق و استدلال ها از  سوی این قبیل جریانات سیاسی بوده است.

به همین خاطر آنها ضمن برجسته سازی شرایط معیشت و اقتصادی کشور دوگانه ی رفاه و تحریم در دور جدید تحریم ها علیه جمهوری اسلامی تلاش دارند تا موضوع حل مشکلات کشور را با تعامل با دنیا(مذاکره) تعریف و تفسیر کنند.