آبان، ماهی تاریخ ساز برای هویت انقلابی

از حیث تاریخی از جمله روزهای ماندگار که در زمره تاریخ سازی های ملی محسوب می گردد، روز سیزدهم آبان ماه است. روزی که آبستن وقایعی تاثیرگذار در تاریخ این سرزمین بوده است. به واقع روز سیزدهم آبان ماه در تقویم ایران و انقلاب اسلامی از جمله روزهایی است نه تنها هویت ساز بوده است بلکه در سیر هویت بخشی در ابعاد ملی – مذهبی با گرایشات اعتماد زا و استقلال محور همراه بوده است. در واقع آنچه که در این روز با سبقه های ملی – مذهبی – سیاسی – و فرهنگی به ثبت رسیده است سه گانه ای از تبعید امام خمینی(ره) در سال 1343ش.(در پی اعتراض امام خمینی (ره) در قالب سخنرانی به قانون مصونیت مستشاران نظامی امریکا در ایران عصر ستم شاهی)، اعتراض دانش آموزان در 13 آبان 57ش.، تسخیر سفارت آمریكا در 13 آبان 58ش.(تسخیر سفارت آمریکا توسط دانشجویان پیرو خط امام (انقلاب دوم ) ) می باشد که اعتراضی به موضوع استکبار (آمریکا) و استبداد (رژیم پهلوی) دست نشانده و مجری اوامر استکبار در ایران بوده است. به عبارتی مبارزه با استکبار در زمینه های حفظ عزت، کرامت و استقلال ملی از یکسو و مخالفت با استبداد به عنوان نماینده داخلی استکبار از سوی دیگر بوده است. و نکته مهم در این باره این است که سه گانه تاریخی مذکور، همگی با نگرش احقاق حقوق ملی و کنار زدن هر آنچه به نابودی حقوق ملی و استقلال ملی منجر می شود، شکل گرفته و همراه بوده است. با توجه به آنچه که در سطور بالا به آنها بطور اجمالی اشاره شد در این یادداشت به دنبال واکاوی یکی از این وقایع تاریخی در سیزده آبان، در سال 1357ش. که به کشتار دانش آموزان انجامید، هستیم.
تجمع صدها نفر از دانش آموزان در محوطه دانشگاه تهران در13 آبان 1357ش. همزمان با روزهاي اوج‌گيري انقلاب اسلامي، از جمله وقایع ماندگار تاریخی سیاسی و انقلابی ایران است؛ در ذیل شرح ماوقع این واقعه مهم تاریخی این گونه آمده است که در زمان اعتراض، به دليل بسته بودن درهای دانشگاه هيچ يك از دانش‌آموزان معترض نتوانستند از آتش گلوله‌‌های مأموران حکومتی رژیم پهلوی بگريزند و اين امر موجب شد تا کشتاری وحشیانه از سوی عوامل رژیم اتفاق بیفتاد و در تاریخ ماندگارگردد. بطوریکه بیشتر دانش آموزان معترض و انقلابی هدف تيراندازي مأموران حكومت شاه قرار گرفته و به شهادت رسيدند؛ اين حادثه كه توسط دولت «آشتي ملي » شريف امامي صورت گرفت، بعد از حادثه 17 شهريور 1357ش.، دومين كشتار و حادثه خونين در دولت شريف امامي بود، این در حالي بود که عمر سياسي اين دولت از 70 روز تجاوز نمي‌كرد.  
 از بعد تحلیلی و از نگاه تاثیرگذاری در روندهای انقلابی در مسیر مبارزه با رژیم پهلوی، این تجمع اعتراضی دانش آموزان که با کشتار دانش آموزان و به شهادت رساندن آنها توسط عوامل استبداد همراه بود، با دو نتیجه منطقی و انقلابی همراه شد اول اینکه  سبعیت رژیم پهلوی بر آحاد مردم در جامعه ایرانی بیش از پیش آشکار گردید؛ دوم اینکه شهادت دانش آموزان زمینه را برای بصیرت افزایی اجتماعی و عمومی در مسیر مبارزه با رژیم پهلوی را افزایش داد.
بطوریکه ابعاد حادثه کشتار دانش آموزان در دانشگاه تهران به حدي بود كه با رسانه ای شدن این واقعه هولناک و گزارش تيراندازي مستقيم سربازان به روي دانش‌آموزان در دانشگاه تهران، وزير علوم بلافاصله استعفا داد و فرداي آن روز كابينه شريف امامي عمرش به پایان رسید و سقوط كرد.
واقعیت این است که سیزده آبان 1357ش. ظرفیت هایی را در خود جای داد که در سیر مبارزات انقلابی و بعد از آن تاثیرات فراوانی داشته است؛ بطوریکه در ادامه این ظرفیت ها در قالب نظرات و راهبردهای مبارزاتی شکوفا شدند؛ و مبارزات اعتراضی علیه استبداد و استکبار را هم هویت دار کرد و همه نهادینه ساخت.
در مجموع باید گفت که 13 آبان که دربردارنده سه واقعه مهم تاریخی به وقوع پیوسته است؛  كه در هر سه مورد آن به نحوی موضوع آمریکا و تلاش های مردمی ایرانیان از اقشار مختلف برای جلوگیری از دست اندازی آن(آمریکا) به منافع و استقلال ملی جزء لاینفک آن است. گره خوردن وقایع تاریخی در راه مبارزه با استکبار در آبان برای ایران اسلامی با پیروزی انقلاب اسلامی شکل دیگری به خود گرفت؛ آمریکا که در جریان پیروزی انقلاب اسلامی در ایران متضرر شد و منافع خود را که با سقوط سلطنت وابسته پهلوی و استقرار نظام اسلامی در خطر دید از تمامی گزینه ها و تمهدیدات سیاسی، اقتصادی، نظامی و ... برای ضربه زدن به آن استفاده کرد، که با بیداری و مقابله بی چون و چرای ملت ایران  روبرو شد. این تاریخ عنادورزی ها و عدوات گرایی ها آمریکا با ایران اسلامی در این روزها شکل تازه ای به خود گرفته است و از وضعیت پنهان به مرحله ای از آشکار سازی وارد شده است که با تهدید و تحریم های تهدیدی برای افزایش فشار اقتصادی در داخل و سیاسی در خارج همراه شده است. تحریم هایی که مکمل تحریم های نوپای واشنگتن برای مقابله با ملت و نظام ایران می باشد که خواهان استقلال و حفظ تمامیت درونی و سیاسی خود در عرصه جهانی هستند. با این حال علیرغم فشارها و تحمیل تحریم های موجود اقتصادی که اختلالی در سیر زندگی و معیشت هر ایرانی است باید یادآور شد که آبان، ماهی تاریخی برای ایران و ایرانی می باشد که سرنوشت خود را به دست خود رقم زده است. چرا که هویت انقلابی – اسلامی هر ایرانی هویتی استکبار ستیز است و این هویت است که ایران را می سازد نه تحریم و فشارهای وارده از جنس سیاسی – اقتصادی که آمریکا وعده آن را در آبان ماه آتی هیاهو کرده و فریاد می زند.



(مصطفی مطهری؛ دکترای علوم سیاسی)