پاسخ معمای بی‌عملی دولت را شاید بتوان در پیام و رفتار دستیار اقتصادی رییس‌جمهوری و نفر اول تصمیم‌سازی اقتصادی دولت در پنج سال گذشته یافت. کسی که مدت‌هاست در رسانه‌ها و محافل اقتصادی غیبت محسوسی دارد.

آخرین حضور رسانه‌ای آقای دکتر نیلی به ۲۸‌خرداد‌۹۷ بازمی‌گردد؛ روزی که در یادداشت بسیار مهمی با عنوان «راه‌حل سیاسی یا راه‌حل سیاستی؛ کدام دشوارتر، کدام مهم‌تر؟» نوشتند، در شرایط فعلی سیاست‌گذاری اقتصادی دیگر جواب نمی‌دهد و سیاست خارجی باید راه را برای اقتصاد بازکند. 

سکوت طولانی ایشان در این دوره پرتلاطم بعد از آن یادداشت، به جامعه اقتصادی کشور پیام می‌دهد که ظاهراً قصد دارند آموزه و محتوای آن نوشته را در عمل هم اجرا کنند.

آقای نیلی به‌عنوان مرشد تیم اقتصادی دولت و یکی از موثرترین نظریه‌پردازان اقتصاد جمهوری اسلامی، مریدان و هواداران زیادی در روزنامه نگاران و مسوولان اقتصادی کشور دارند، به‌گونه‌ای که بعد از آن یادداشت، برخی روزنامه نگاران‌ «بن‌بست درسیاست‌گذاری اقتصادی» را تفسیر و ترویج کردند و تیم اقتصادی دولت نیز با بی‌عملی و انفعال نسبت به تحولات بازار، ظاهراً نظر دکترنیلی را درعمل اجرا کرده و می‌کند.

برای سکوت و انفعال دولت در برابر تحولات بازارها احتمالاً دلیل بهتری نتوان یافت.

مدت‌ها پیش از یادداشت تاریخی دکتر نیلی، عده‌ای از اقتصاددانان نخبه و بی‌ادعا، بدون قراردادهای میلیاردی پژوهشی، تحقیق و همفکری برای پیشگیری از بی‌ثباتی موجود و عبور از تحریم‌های ترامپ را شروع کرده‌اند و از اوایل تابستان به‌تدریج راهکارهای فعالانه ضدتحریم را تدوین و به دولت و مجلس ارائه کرده‌اند.

اجرای این راهکارها که با مشورت متخصصان و خبرگان اجرایی تهیه شده، هم می‌توانست از بروز بی‌ثباتی فعلی پیش‌گیری کند و هم می‌تواند اقتصاد ایران را تاحد زیادی از آسیب تحریم‌های پیش رو مصون ‌نگه دارد و حتی بیش از این‌ها، این راهکارها شامل جراحی‌هایی است که در شرایط عادی نمی‌توان در اقتصاد ایران انجام داد اما با اجرای آن‌ها در این فرصت، می‌توان بیماری‌های مزمن اقتصاد ایران را نیز علاج کرد.

دولت محترم تقریباً هیچ‌کدام از راهکارهای پیشنهادی را اجرا نکرده و کلاً خود را به بی‌خیالی و بی‌عملی زده است. احتمالاً به تبعیت از نظر دکتر نیلی درباره بن‌بست بودن سیاست‌گذاری اقتصادی در شرایط فعلی.

ای کاش آقای دکتر نیلی و همکاران‌شان در دولت با اقتصاددانانی که مشفقانه و بی‌توقع، راهکارهای عبور اقتصاد ایران از مشکلات موجود را ارائه کرده‌اند، دور یک میز بنشینند، دلایل‌شان را ارائه کنند و به تفاهم برسند یا همدیگر را قانع کنند.

چه بهتر که این جلسه در معرض افکار عمومی باشد و جامعه کارشناسی کشور قضاوت کند که آیا واقعاً سیاست‌گذاری اقتصادی در بن‌بست است یا خیر؟

*صبح نو