کارآفرین حوزۀ پی‌نما: وابسته به نهادهای دولتی نباشیم / روی تولید کتاب پی‌نما برای مخاطب خارجی متمرکز شده‌ام

مهدی طباطبایی یزدی فارغ‌التحصیل رشتۀ معماری است؛ اما با پیگیری علاقۀ دوران کودکی‌اش در حوزۀ پی‌نما یا همان کمیک مشغول به کار شده است. فعالیت او در این زمینه منجر به ایجاد سایت «salamcomics.com» شده؛ سایتی که او را به حوزۀ جدید و گستردۀ فرهنگی بین‌الملل وارد کرده است. طباطبایی که بیشتر از داخل متمرکز بر مشتریان خارج از کشور شده، تلاش دارد تا در جدیدترین اقدام متهورانه‌اش وارد حوزۀ تولید کتاب‌های پی‌نما شود.

نکتۀ جالب آنجاست که نقطۀ شروع فعالیت‌های طباطبایی دغدغۀ او برای پاسخ‌گویی به حملات هنری دشمن به اسلام بوده است: حملات نشریاتی مثل «شارلی ابدو» به اسلام و نیز ظهور داعش باعث شد تا وی به‌عنوان یک فعال خودجوش پا به میدان مقابله با دشمن حرفه‌ای عرصۀ هنر بگذارد؛ عرصه‎ای که راه ورود به دنیاهای جدیدی را به روی او و فعالیت شغلی‌اش گشوده است.

شما بیشتر از اینکه در فضای داخلی فعالیت کنید، از داخل کشور برای خارج از کشور تولید محتوا می‌کنید؛ اولا چرا و دوم اینکه چطور؟

در حال حاضر تقریباً اغلب مشتریان ما خارجی هستند؛ علتش این است که من پیش ازآغاز کارم همیشه در نظر داشتم تا کارهای مؤثر و خوب را بین‌المللی انجام دهم. اولین بار هم که اقدام به راه‌اندازی سایت کردم به زبان انگلیسی بود. سایتم را اگر ببینید سئو بالایی ندارد ولی هم‌زمان در شبکه‌های اجتماعی فعالیت داشتم و با افراد مختلفی مکاتبه می‌کردم و همین امر باعث رشد کار ما شد. البته شرکت در رویدادهای بین‌المللی نیز بی‌تأثیر نبود.

یکی از راه‌های بازاریابی شما سایت سلام کامیکس بود و دومی حضورتان در جشنواره‌های بین‌المللی در دوبی و مالزی. هر کدام از این موارد چقدر در پیشرفت کارتان نقش داشت؟

بیشتر با اینترنت رشد کردم تا حضور فیزیکی؛ ولی حضور فیزیکی هم مؤثر بود و چیزهای تازه‌ای یاد گرفتیم. البته چندان در جشنواره‌ها حضور نداشتم اما در دو نمایشگاه تخصصی استارت آپ شرکت کردم و کارم را به عنوان یک استارت آپ ارائه دادم درحالی‌که خودم استارتاپ نبودم و حیطۀ فعالیتم ارائۀ خدمات به شرکت‌ها و مراکز گونانون بود. می‌دانید که استارت آپ تعاریف خاصی دارد. حضور من در آنجا صرفاً به دلیل اعتماد به نفس بالا بود و نه قرار گرفتن ما در این تعاریف. باید عنوان کنم که شرکت در این نمایشگاه‌ها تأثیر بسزایی در رشد کاریم داشت. امسال هم می‎خواستم در نمایشگاه پی‌نمای دوبی شرکت کنم که به دلایلی نتوانستم اما قصد دارم سال آینده در این نمایشگاه شرکت کنم.

من شروع کارم با سه پی‌نمای کوتاه بود که در وب‌سایتم موجود است. ولی در ادامه که کارمان گسترش پیدا کرد، بیشتر سفارش کار کتاب کودک گرفتم. هم‌زمان روی طراحی برخی پوسترهای آموزشی نیز کار کردم. این پوسترها آموزش‌هایی را در قالب پی‌نما و یا اینفوگرافی در زمینۀ مفاهیم اسلامی و آیات قرآن ارائه می‌کند و الحمدلله این پوسترها را هم فروختیم و هم پیش‌فروش کردیم.

در خارج از ایران به نظرتان چقدر پی نماگرهای ایرانی را می‌شناسند و با هنرمندان ایرانی آشنا هستند؟

زمانی که من فعالیت‌هایم را در حوزۀ کمیک آغاز کردم، هنرمندان ایرانی در زمینۀ نشر اینترنتی پی‌نما چندان فعال نبودند من هم درست است که پی‌نماهایم را به‌صورت برخط منتشر می‌کردم ولی در ادامه به کارهای دیگری نیز پرداختم. اگرچه می‌خواهم باز به پی‌نما برگردم و این‌بار کتاب پی‌نما تولید کنم.

در زمینۀ پی‌نما کار زیادی صورت نگرفته و به‌طور کلی در فضای بین‌المللی رقابت چندانی بین کشورها ایجاد نشده است. البته دوبی و مالزی چند مرکز رشد راه اندازی کرده‌اند تا افراد فعالی که محصولاتی برای مسلمانان تولید می‌کنند را یکجا جمع کنند و به قطب پی‌نما تبدیل شوند اما رقابت بیشتر بین شرکت‌ها است تا کشورها، چرا که اسلام فرامرزی است و همچنین ممکن است در یک شرکت افراد مختلفی از ملیت‌های متفاوت مشغول به کار باشند.

مثلاً در بحث پی‌نما یک نمونۀ خوب پی‌نمای ۹۹ است که در خاورمیانه هم فروش بالایی داشته است. این کار متعلق به دکتر نایف است و طراح‌های آن آمریکایی هستند. به همین دلیل است که می‌توان گفت شرکت‌ها متعلق به کشور خاصی نیستند و افراد از ملیت‌های مختلف در آنها فعالیت دارند. دوبی مثال دیگری در این زمینه است. واقعیت این است که در این حوزه‌ها محل استقرار شرکت بیشتر مطرح است تا ملیت مدیران و کارکنان آن. خیلی از شهرهای بزرگ دنیا را هم که ببینید متوجه می‌شوید که افراد از همۀ ملیت‌ها در آنها حضور دارند.

پی‌نمای پرفروش ۹۹

حضور در کدام‌یک از جشنواره‌هایی که شرکت کردید را سودمندتر ارزیابی می‌کنید و به دیگران هم توصیه می‎کنید؟

به کسانی که در عرصۀ پی‌نما فعالیت دارند پیشنهاد می‌کنم حضور در نمایشگاه پی‌نمای دوبی را از دست ندهند.

چرا نمایشگاه پی‌نمای دوبی؟

چون شرکت در کامیک‌کان سن‌دیه‌گو برای ما ایرانی‎ها هزینۀ بالایی دارد. این نمایشگاه یک مرکز سرگرمی در خود منطقۀ ماست که حضور در آن به‌صرفه‎تر است.

شما برای فعالیت‌های خود برای اولین بار اقدام به فراخوان حمایت مالی جهت تأمین سرمایه (crowdfunding) کردید؛ نتیجۀ این اقدام چه بود؟

بله، اقدام کردم و توانستم حدود ۴هزار دلار برای ادامۀ طراحی پوسترهای قرآنی جمع‌آوری کنم. برای این کار سایت آن‌ها را پیوست کردم و هشتاد نفر را از حدوداً پانزده کشور مختلف جذب کردم و این مسئله برای موفقیتمان در این امر بسیار مؤثر بود.

این روزها برنامۀتان برای جذب سرمایه‌گذار چیست؟

میلی برای جذب سرمایه ندارم، چون با انجام همین تعداد کاری که دارم سرمایه‌ام ایجاد شده است. مشتری‌های وفاداری نیز دارم. و با انجام همین کارهای فعلی نیازمایمان مرتفع می‌شود؛ اما قصد دارم به تولید محصول بپردازم. همان طور که اشاره کردم ما تاکنون بر ارائۀ خدمات متمرکز بودیم و از این به بعد می‌خواهیم به تولید محصول بپردازم. من پیش از این تعصب چندانی روی کارم نداشتم اما اکنون به این مسئله رسیده‌ام و شرکایی نیز دارم. آقای امید رحمانی و آقای بهروز کریمی شرکایم هستند.

اعضای دیگر تمیتان را هم می‎توانید معرفی کنید؟

ما با ده تصویرساز مختلف کار کرده‌ایم: خانم‌ها فائزه محمدزادگان، فرزانه رئیس‌السادات، ساره محمدپور، سارا حسنی، هما بهبودی، نرگس نوری، مهسا کرمانی، سمانه مادرشاهیان و آقای رضا اکبری.

نویسندۀ کارهایتان چطور؟

معمولاً کارها را خودم مینویسم. در کتاب‌های کودکمان هم معمولاً حداقل دو صفحه پی‌نما داریم. اما مابقی نویسنده‌های آثارمان ایرانی نیستند و به آن‌ها سفارش کار می‌دهیم و انجام می‌دهند.

شما در مشهد مستقر هستید. چرا تا کنون از آستان قدس برای فعالیت‌هایتان کمک نگرفته‌اید؟

بحث من بحث سیاسی نیست اما باید بگویم که در ایران ساختارهای دولتی و نیمه دولتی عملکرد مطلوبی ندارند و کارکردن بلندمدت با آن‌ها جلوی رشد انسان را می‎گیرد. من مخالف آستان قدس نیستم. این مجموعه کارهای خوبی انجام داده است و سودآوری هم کرده، ولی برای تداوم کار معتقدم باید فعالیت‌ها را در قالب کسب‌وکارهای مستقل پیش برد تا کار تدوام داشته باشد.

ما از همه طرف تحریم شده‌ایم، فقر اقتصادی زیاد است. مسائل و مشکلات ناگوار زیادی در حال رخ‌دادن است. مثلاً در همین مشهد آمار افراد مهاجر و حاشیه‌نشین به‌شدت در حال رشد است. حالا اگر در این موقعیت بتوانیم ثروتی خلق کنیم و کاری صادرکنیم به نظرم مؤثرتر خواهد بود. من به شاگردانم همیشه توصیه می‌کنم به هیچ جای دولتی و نیمه‌دولتی وابسته نباشند و با ایجاد کسب‌وکار مستقل از این فضای وابستگی دوری کنند؛ به خصوص در کارهای فرهنگی.

جمال طاهری