نظر رهبر انقلاب درباره رفت و آمد‌های خانوادگی با نامحرم

موسیقی در کلاس هنر

س۱. من دانش آموز هستم، گاهی اوقات در کلاس هنر آهنگ گذاشته می‌شود و من نمی‌توانم کلاس را ترک کنم حکم چیست؟

ج. هر موسیقی که به نظر عرف لهوی و مُضلّ عن سبیل الله* باشد، حرام است و تشخیص آن موکول به نظر عرفی مکلّف است و اگر موسیقی این گونه نباشد به خودی خود اشکال ندارد؛ بنابراین اگر موسیقی از نوع حرام باشد، با تحقق شرایط نهی از منکر، بر شما بیشتر از نهی زبانی از منکر واجب نیست، و در صورتی که مؤثر واقع نشود، واجب است که از گوش دادن به غنا و موسیقی حرام اجتناب کنید، و اگر به طور غیر ارادی صدای موسیقی حرام و غنا به گوش شما برسد، چیزی بر شما نیست.

*مضلّ عن سبیل الله یعنی به سبب ویژگی‌هایی که دارد انسان را از خداوند متعال و معنویات و فضائل اخلاقی دور کرده و به سمت بی‌بندوباری، بیهودگی و گناه سوق دهد.

رفت و آمد‌های خانوادگی با نامحرم

س۲. در رفت و آمد‌های خانوادگی، سخن گفتن با نامحرم و یا شوخی‌های به جا و معمولی در جمع خانوادگی که نامحرم هم حضور دارد چه حکمی دارد و تا چه حدَ مجاز هستیم؟

ج. با حفظ حریم ضوابط شرعی و مقررات اسلامی و پرهیز از هرگونه عمل و رفتاری که آمیخته به ریبه و یا موجب ترتب فتنه و فساد باشد، مانع ندارد.

قرائت اشتباه در نماز

س۳. بنده در تلفظ لغات در نمازخیلی دقت می‌کنم وسعی می‌کنم که درست تلفظ کنم.
چندی در نماز یومیه سوره کوثر را می‌خواندم و فکر می‌کردم عبارت «وانحر» با "ه‍" می‌باشد، برای همین آن را به صورت "ه‍" تلفظ می‌کردم. حکم نماز‌های گذشته‌ی من چیست؟

ج. نماز‌هایی را که با اعتقاد به صحت به صورت مذکور خوانده اید، صحیح است.

نماز در حدّ ترخّص

س۴. مسافری که به وطن خود می‌رود، وقتی به حدّ ترخّص برسد، نمازش چگونه است؟

ج. رسیدن به حدّ ترخّصِ وطن، برای تمام خواندن نماز، کافی است؛ ولی احتیاط در تأخیر تا ورود به شهر است.

س۵. مسافری که به جایی می‌رود که می‌خواهد ده روز در آنجا بماند، وقتی به حدّ ترخّص برسد، نمازش چگونه است؟

ج. رسیدن به حدّ ترخّص شهری که قصد ماندن ده روز را دارد، بنا بر احتیاط واجب موجب اتمام نیست؛ و احتیاط واجب در جمع بین قصر و اتمام و یا تأخیر در نماز تا ورود به شهر است.

وجود مانع در اعضای وضو

س۶. اگر بعد از گذشت مدتی از وضو، متوجه وجود مانع در اعضای وضو شوم، و ندانم این مانع از قبل بوده یا خیر، آیا دوبار وضو بگیرم، و نماز بخوانم؟

ج. اگر بعد از وضو چیزی که مانع از رسیدن آب است در اعضای وضو ببیند، و نداند موقع وضو بوده یا بعد پیدا شده، وضوی او صحیح است. ولی اگر بداند که در وقت وضو ملتفت آن مانع نبوده، احتیاط واجب آن است که دوباره وضو بگیرد.

اجاره دادن آشپزخانه مسجد

س۷. توسط اهالی محل برای آشپزی مراسمات مسجد، آشپزخانه‌ای بنا گردیده که درسال معمولًا دهه‌ی اوّل محرّم در آن آشپزی می‌شود، و بقیه‌ی مدت سال، مکان مذکور خالی و بلااستفاده است، وهیچ گونه مدرکی دال برموقوفه بودن مکان مذکور نیست، سؤال این است که آیا هیئت امنا و اهل محل، می‌توانند مکان مذکور را به نفع مسجد اجاره بدهند؟ که هم کمکی برای مخارج مسجد باشد، وهم یک عدّه از اهل محل، مشغول به کار شوند؟ البته مشروط به این که در همان ایام دهه‌ی اول محرم، مکان مذکور راخالی کنند، و مراسم آشپزی در آن مکان، طبق معمول صورت بگیرد؟

ج. در فرض سؤال با اجازه‌ی متولّی شرعی، اشکال ندارد.

عبور از میقات بدون احرام

س۸. فردی که در سفر حج یا عمره اصلاً مُحرم نمی‌شود، ولی هنگام انجام اعمال طواف و سعی و تقصیر انجام می‌دهد، آیا وظیفه‌ای بر ذمه اش قرار می‌گیرد؟

ج. اگر بدون عذر این کار را انجام دهد مرتکب گناه شده است و در صورت امکان واجب است برگردد و از میقات محرم شود.

تکلیف پسر به حج مادر

س۹. خانمی در زمان حیات به استطاعت رسیده، و فیش حج نیز خریداری نموده اند. پس از چندی ایشان فوت می‌نمایند. ورثه فیش را فروخته و مال را تقسیم می‌نمایند.
این خانم فرزند پسری دارند که ۳۰ ساله و دارای زندگی است،
۱) آیا بر پسر ایشان واجب است که به نیابت از مادر حج بروند و در ضمن این که پسر مرحومه مستطیع بوده یا نبوده باشند چه حکمی دارد؟
۲) آیا می‌توان اجیر گرفت و شخصی غیر از پسر نائب شود؟

ج.. اگر خانم یادشده در اولین فرصت اقدام نموده و امکان تشرف برای وی بوجود نیامده، حج بر او واجب نیست و در غیر این صورت باید از اصل ترکه حج و لو میقاتی برای او انجام گردد.
حج مادر فی نفسه بر عهده پسر نمی‌باشد؛ و اگر خودش مستطیع باشد نمیتواند حج نیابی انجام دهد؛ و اجیر گرفتن در هر صورت صحیح است

نیابت از چند نفر در حج

س۱۰. آیا من می‌توانم در یک سفر حج، به جای افراد مختلف و به عنوان نایب آنان حج بجا آورم؟ و البته هزینه‌های متعارف را هم آنان متقبل می‌شوند؟

ج. نیابت از چند نفر برای انجام حج واجب در یک سال صحیح نیست و در غیر واجب مانع ندارد.

وام برای خرید فیش حج

س۱۱. گرفتن وام به قصد خرید فیش حج اشکال شرعی دارد یا خیر؟

ج. کسی که هزینه‌ی رفتن به حج را در اختیار ندارد، اما می‌تواند قرض بگیرد و سپس به سادگی قرض خود را ادا کند، واجب نیست که خود را با قرض گرفتن مستطیع کند، اما اگر بگیرد، حج بر او واجب می‌شود.

وصیّت برای اهدای جسد، جهت تشریح

س۱۲. آیا با وجود امکان استفاده از جسد غیر مسلمان، جایز است برای تحقیقات و آموزش‌های علمی، جسد مسلمان را تشریح کنند؟
اگر مسلمانی وصیت کرده باشد که از جسد او برای تحقیقات و آموزش استفاده کنند، چه حکمی دارد؟

ج. جایز نیست؛ و وصیّت، مجوّز عمل غیر مشروع نمی‌شود.

اثبات سیادت

س۱۳. شایع شده که خانواده و عشیره‌ی ما از سلاله‌ی سادات هستند، لکن دلیل قانع کننده‌ای نیافتم، از حیث این که این ماجرا بسیار مهم است، ​ و در بسیاری از مسائل شرعی دخالت دارد، وظیفه‌ی ما در این مورد چیست؟

ج. اگر شخصی در منطقه خود معروف و مشهور به سیادت باشد، و سیادت او را کسی انکار نکند، برای اثبات سیادت کافی است؛ و تا زمانی که سیادت خود را با اطمینان یا با استناد به دلیل شرعی احراز نکرده اید، احکام و آثار شرعی سیادت بر شما مترتّب نمی‌شود.

استفاده از وام دیگران

س۱۴. آیا کسی که نیاز مبرم به وام دارد، می‌تواند وام ازدواج شخص دیگری را در إزاء مبلغی پول از او دریافت کند، و اقساط آن وام را پرداخت نماید؟

ج. اگر بانک وام ازدواج را به یکی از زوجین بدهد، دریافت آن مبلغ از آن فرد، قرض گرفتن از او می‌باشد؛ و پرداخت مبلغی علاوه بر اصل وام، ربا و حرام است.

قبول مسئولیت در حدّ توان

س۱۵. برای یک کار فرهنگی از سوی تشکّلی به من اعلام شده که حضورم لازم است، و شخص دیگری نیست. با توجّه به این که بنده علم به آن دارم که فرصت کافی ندارم، و از پس کار محوّل شده بر نمی‌آیم، وظیفه‌ی من چیست؟

ج. اگر توان انجام کار محوّله را ندارید، از پذیرش آن امتناع کنید؛ و اگر اجرت می‌گیرید، اجیر شدن درکاری که توان انجام آن را ندارید، مشروعیت ندارد.

خمس قرض الحسنه‌ی مستأجر

س۱۶. آیا به مبلغی که صاحب خانه از مستأجر به عنوان قرض الحسنه (رهن) می‌گیرد، خمس تعلّق می‌گیرد؟

ج. مبلغ مذکور خمس ندارد.

کپی کتاب

س۱۷. دانشجو هستم، و طبق روال باید کتاب‌هایی برای دروس تهیه کنم. اگر به جای خرید کتاب از کتاب‌های دوستان کپی بگیرم (یعنی کپی از مطالب کتاب تهیه کنم برای امتحانات) و از روی این کپی درس بخوانم، آیا این کپی جایزاست؟

ج. به طور کلی از استفاده و خرید و فروش و کپی‌برداری، بنابر احتیاط خودداری کنید، مگر این که بدانید صاحبان آن، اجازه داده‌اند؛ و در صورت کپی برداری بدون اذن، بنابر احتیاط لازم است، رضایت آنان جلب شود.