معنی
لوله
ویکی پیدیا میگوید
Pipe یا لوله استوانهای
توخالی است که از آن برای انتقال یا نگهداری سایر مواد از آن استفاده میکنند.
لولهها میتوانند از مواد مختلفی مثل آهن، فولاد، پلیمر، شیشه و غیره ساخته شوند.
که البته در تعریف ویکی استفاده از لوله جهت ساخت سازه هایی مثل گلخانه های فراموش
شده. و اما علامه دهخدا گفته هر چیز میان کاواک دراز که گذرانیدن مایعی را به کار
باشد. هر مجرای استوانه ای شکل . آنچه مدور و دراز و میان خالی باشد و گاه میان پر.
تاریخچه
لوله
در تاریخ باستان آمده
زمانی که انسان ها در یک منطقه جغرافیایی متمرکز شدند ، انتقال اب از منابع اصلی
انها به شهرها برای خوردن ، استحمام و دیگر نیاز ها ضرورت پیدا کرد. نخستین اثار
لوله کشی باستانی که از جنس مس بوده است ، در دوره هندوس کشف شد. قدمت این لوله ها
حدود ۵۵۰۰ سال تخمین زده شده است.
در ایران خودمان در محوطه باستانی فراش (پشت سد سیمره، جایی که تعداد بیشماری
محوطه های باستانی بر اثر آبگیری سد سیمره در حال غرق شدن هستند)، باستانشناسان
موفق به کشف خارقالعادهای از یک سیستم آبرسانی ۵ هزار ساله شدند. سیستمی که با استفاده از لولههای
سفالی در هم تنیده شده به وجود آمدهاست. هزاران سال بعد، پیشرفت علم و فن لوله
های سفالی را تبدیل به نانو لوله کرد، نانولوله لولهای است که در مقیاس نانو
بوسیله نانوذرات ساخته میشود. قطر یک نانو لوله در حدود چند نانومتر است. در حالی
که طول آن میتواند به چندین میلیمتر برسد. قطعا در سایت بازار لوله ایران نانو
لوله به فروش نمیرسد.
در سال ۱۳۰۱طرح احداث شبکه های لوله
کشی آب شرب شهرهای ایران بررسی شد و بخشی از شهرهای آبادان، مشهد وبیرجند بوسیله
لوله های چدنی که از هندوستان خریداری شده بودند لوله کشی شد. اولین سازمان آب
رسانی شهری در ایران بنگاه مستقل خیریه آبلوله بیرجند بود که در سال ۱۳۰۲با احداث وبهره برداری یک
رشته لوله به طول ۹ کیلومتر بوسیله
باقیمانده لولههایی را که توسط ارتش انگلستان و بواسطه پایان جنگ جهانی اول در
سفیدآبه جاگذاشته شده بود و یک منبع وقنات تامین کننده آب، فعالیت خودراآغازکرد.
این بنگاه به مدت ۷۰ سال و تا سال ۱۳۷۲ خورشیدی، وظیفه تامین آب
شرب مردم بیرجند را همچنان بر عهده داشت ولیکن پیرو مصوبه مجلس شورای اسلامی و علی
رغم مخالفت گردانندگان آن، فعالیتهای آن به شرکت آب و فاضلاب واگذار گردید.
کاربرد
های لوله
اگر از شیرآلات و لوله
های آبرسانی که اغلب در آشپزخانه، حمام و دستشویی میبینید صرف نظر کنید و کمی با
دقت به اطراف خود نگاه کنید متوجه خواهید شد که با انواع مختلف لوله محاصره شده
اید. مثلا در فصل زمستان از بخاری های گاز سوز استفاده میکنید که گاز طبیعی بوسیله
لوله های فولادی تا پشت در ساختمان شما آمده و از آن پس هم با انواع مختلف لوله و
اتصالات و شیرآلات به داخل اطاق شما آمده.
از ساختمان که خارج میشود
و قدم به خیابان میگذارید زیر پای شما شبکه آب و فضلاب قرار دارد و همچنین کابل
های مخابراتی و فیبر نوری برای پوشش از لوله های پلی اتیلن استفاده میکنند. شرکت
آب و فاضلاب جهت انتقال آب از لوله های پلی اتیلن تک لایه
HDPE و برای هدایت فاضلاب به
خارج از شهر از لوله کاروگیت استفاده میکند.کلیه فرآیند ها از
استخراج نفت تا پالایش و فراوری مواد اولیه نفتی با کمک شبکه ای از لوله های
فولادی انجام میشود. البته آلیاژ فولاد به کار رفته در این لوله ها و نحوه تولید
آن ها در صنعت نفت و گاز بسیار اهمیت دارد لذا از هر لوله فولادی نمی تواند مثلا برای
انتقال گاز ترش یا گاز شهر استفاده کرد. این لوله ها باید طبق استاندارد انجمن
تولید لوله های نفت آمریکا (API) تولید شده باشند و روش
تولید آن به صورت بدون درز (Seamless ) باشد که اصلاحات بازاری
به این لوله ها لوله مانیسمان گفته میشود.وقت صرف غذا روی سفره
لوله و اتصالاتی نمیبیند؟ آیا از نقش صنعت لوله و اتصالات در کشاورزی و تولید غذا
اطلاع دارید؟ امروزه آبیاری بیشتر مزارع بوسیله سامانه های نوین آبیاری تحت فشار
به دو صورت قطره ای و بارانی انجام میشود یعنی آب از یک منبع مثل چاه یا رودخانه
با فشار بالا به داخل لوله پمپاژ میشود و به مزرعه رسانده میشود. در مزرعه از لوله
اصلی انشعاباتی گرفته میشود و پای هر درخت و یا بوته یک قطره چکان یا آبپاش نصب
میشود. در اغلب آبیاری های تحت فشار از لوله پلی اتیلن استفاده میشود.طراحی دکوراسیون داخلی یا
غرفه آرایی صنعت نسبتا مدرنی به حساب می آید. البته اگر ساخت مبل و میز و انواع
صندلی را جزء آن بدانیم دیگر نمیتوان گفت صنعت جدیدیست. مثلا در میز ناهار
آشپزخانه یا میز کار شما از بخار استفاده میشود که دیگ های بخار جهت تولید بخار در
صنایع چوب استفاده میشود. داخل دیگ های بخار یا بویلرها صدها شاخه لوله سیاه
آتشخوار استفاده شده که جریان آب از آنها عبور میکند و مشعل محیط اطراف آنها را به
دمای بالای ۳۰۰ درجه میرساند و بخار با
فشار بسیار بالا تولید میشود. استفاده از لوله های
PVC که در بازار به لوله
پلیکا معروف هستند در طرح های خلاقانه غرفه آرایی کاربرد فراونی پیدا کرده.انواع
مختلف لوله و طرز ساخت آنهااگر بخواهیم لوله ها را
از نظر جنس و متریال ساخت آن طبقه بندی کنیم میتوان لوله ها را به گروه های
پلیمری، فلزی، سیمانی و... طبقه بندی کرد و بر اساس کاربرد آن میتوان به گروه های
فاضلابی، کشاورزی، ساختمانی و... دسته بندی کرد. همچنین لوله ها را از لحاظ ساخت
میتوان به اسپیرال، اکسترود، جوشی و... تقسیم نمود. پرکاربردترین لوله، لوله های
فولادی هستند. این لوله ها در انواع درزدارجوشی یا بدون درز ساخته میشود. لوله
مانیسمان از سوارخ کردن یک استوانه فولادی ساخته شد و البته میتوان لوله های
فولادی را بوسیله ورقه ها آهنی با دو روش اسپیرال و درز مستقیم جوشی نیز تولید
کرد. اغلب لوله های فولادی را توسط پوشش های مختلفی در برابر زنگ زدگی و فرسایش
عایق میکنند که مهمترین این محافظ ها گالوانیزاسیون و قیراندود کردن سطح خارجی
لوله های فولادی میباشد.در رتبه دوم لوله های پلی
اتیلن قرار دارند که جهت انتقال آب آشامیدنی و فاضلاب و همچنین آبیاری مورد استفاده قرار میگیرد این لوله به روش اکسترود
کردن مواد پلی اتیلن مذاب یا اسپیرال ورق پلی اتیلن ساخته میشود لوله کاروگیتکه خود نوعی لوله پلی
اتیلن است شامل دو لایه داخلی و خارجی میباشد که شکل خاص خرطومی لایه خارجی آن با
هدف مقاومت در برابر فشار خارجی به لوله طراحی شده است. لوله های پلی پروپیلن یا
لوله سفید که در ساختمان بیشتر کاربرد دارد نیز به روش اکسترود کردن مواد مذاب
PPR ساخته میشود. در روش
اکسترود کردن مواد اولیه پلیمری یا رزین های پلیمری داخل یک قیف بزرگ ریخته میشود
که مواد پس از گرم شد و ذوب شدن با فشار داخل قالب تولید لوله هدایت میشود و شکل
لوله به خود میگیرد.استانداردهای
لولههر لوله طبق استاندارد
های بین المللی خاص خود ساخته میشود که طبق آن باید در فشار، دما و شرایط تعیین
شده یک طول عمر مشخص شده مثلا 50 ساله داشته باشد. در استاندارد ها سایز، رنگ، وزن
و پارامترهای فنی لوله با دقت بیان شده است. لوله ای که طبق همه شرایط استاندارد
تولید شده باشد قطعا همانقدر عمر خواهد کرد که در استاندارد مشخص شده باشد البته
بعضی تولید کنندگان برای رسیدن به سود بیشتر روش تولید یا متریال ساخت لوله
دستکاری میکنند که برای تشخیص این لوله های بی کیفیت باید از مشاوره و راهنمایی
افراد خبره کمک بگیرید.
سازمان استاندارد ایران
برای تولید لوله های مختلف استاندارد های اجباری مشخص کرده مثل استاندارد 14427
برای ساخت لوله های پلی اتیلن. بعضی سازمان ها آزمایشگاه ها و استاندارد خاص خود
را دارند مثلا وزارت جهاد کشاورزی طبق شرایطی که مشخص کرده به تولید کنندگان لوله
گرید یا درجه میدهد و جهت اجرای طرح های کشاورزی مثل آبیاری فقط میتوان از لوله
هایی استفاده کرد که از وزارت جهاد کشاورزی تأییده را اخذ کرده باشند. همچنین شرکت
ملی گاز ایران هر ساله لیستی از تولید کنندگانی که لوله های خود را مطابق با شرایط
خواسته شده شرکت ملی گاز ایران تولید میکنند را منتشر میکند.