تلاش بی ثمر برای حذف ولایت فقیه

روزنامه کیهان امروز  پنج شنبه 18/12/90 در صفحه پاورقی خود به قلم مرتضی صفار هرندی نوشت:تلاش های گروه های برانداز سلطنت طلب، در سطح منطقه ای نیز دامنه گسترده ای داشت. براساس اسناد وزارت خارجه انگلیس، غلامعلی اویسی ارتباطات نزدیکی با مصر، رژیم صهیونیستی و عمان برقرار کرد. تیمسار اویسی در جلسه با غربی ها گفته بود قصد دارد از کویت، امارات و پاکستان نیز تقاضای کمک مالی کند. لحن رایزنی های او نشان می دهد که وی می خواسته تا همزمان از بیشترین کمک انگلیس و آمریکا برخوردار باشد1.

گاهی دامنه رایزنی ها از افراد ایرانی فراتر می رفت. مهدی التاجر (بازرگان بحرینی) که با سیدکاظم شریعتمداری مرتبط بود، در ملاقات با (کیت هاسکل)- که ارتباطاتش با حاکمان کشورهای خلیج فارس نشان دهنده مسئولیتی فراتر از یک بازرگان است- در 12 شهریورماه 1359 ادعا کرده بود که شرایط برای بازگشت سلطنت به ایران مهیاست؛ از این رو، باید روی حمایت بختیار، بازرگان و اویسی حساب باز کرد. او همچنین در این دیدار با اشاره به ملاقات های خود با شیخ زاید (حاکم امارات) و فهد (ولیعهد وقت عربستان) بر لزوم حمایت حاکمان عرب از ضد انقلاب تأکید کرده و هشدار داده بود:

«عدم بازگشت سلطنت به ایران، افول حکام خلیج فارس را نزدیک تر خواهد کرد.»2

این اسناد، زنجیره تلاش های مرتبط آمریکا، انگلیس، رژیم صهیونیستی، صدام و رژیم های وابسته منطقه با نقش آفرینی افرادی مثل سیدکاظم شریعتمداری و نیز برخی از کارگزاران دولت موقت را در سناریوی غربی براندازی جمهوری اسلامی نشان می دهد. گزارش های رابطان سازمان سیا به مقامات بالاتر خود در تهران نیز از ابراز نیاز شریعتمداری، پسرش و سران حزب خلق مسلمان به کمک های مالی و سیاسی آمریکا حکایت داشت.

به تدریج حسن شریعتمداری از سوی پدرش (سیدکاظم) به صورت مستقیم به قرارگاه سیا وصل شد. خود آمریکایی ها هم معتقد بودند:

«ملاقات با حسن ما را پایبند شریعتمداری نمی کند و در صورتی که بعدا تصمیم گرفتیم از کسان دیگری پشتیبانی کنیم، مانع از این کار نمی شود.3

اولین پیشنهاد کمک آمریکا به شریعتمداری در بدو امر با چانه زنی او همراه بود. مرتضی موسوی رابط سیا در 17 خرداد 1358 به قرارگاه سیا این گونه گزارش داد:

«شریعتمداری گفت که تشکل پرهزینه است و نیاز به چندین برابر مبلغ پنج میلیون دلار است... شریعتمداری فکر می کند که حالا زمان آن فرا رسیده که به طور جدی دست به کار تشکیلاتی شویم. او می خواهد ابتدا به آذربایجان بپردازد تا حمایت حوزه پشتیبانی از خود را قطعی کند.»4

واقعیت این است که حوزه نفوذ موقت سیدکاظم شریعتمداری از استان آذربایجان شرقی فراتر نمی رفت. او و حزب خلق مسلمان ابتدا انتخابات مجلس خبرگان را تحریم کردند. حتی وقتی سیدهادی خسروشاهی، عضو مؤسس حزب، مردم را به شرکت در انتخابات ترغیب کرد،

«خلق مسلمانی ها» او را وابسته به حزب جمهوری اسلامی معرفی و او را اخراج کردند.

در نهایت حزب خلق مسلمان اسامی نامزدهای مورد نظر خود را در استان های مختلف ارائه کرد، اما فقط در آذربایجان شرقی، آن هم فقط نیمی از نامزدهای مختص این حزب مانند رحمت الله مقدم مراغه ای به مجلس خبرگان راه یافتند.

مخالفت با اصل ولایت فقیه مهم ترین اقدامی بود که این حزب به اتفاق دیگر احزاب چپ گرا و راست گرا در مجلس خبرگان انجام دادند. آخرین تحرک، یعنی اطلاعیه شریعتمداری در مخالفت با اصل ولایت فقیه هم نتوانست به حزب خلق مسلمان و کمک مخالفان اصل ولایت فقیه در دولت موقت و گروه های سکولار کمکی کند.

در آن زمان کسی خبر نداشت که مأموران سیا با چه دقت و امیدی جلسات این حزب در مخالفت با ولایت فقیه را تعقیب می کنند. گزارشی که مأموران لانه جاسوسی آمریکا از اجتماع 27 مهرماه 1358 حزب خلق مسلمان تهیه کرده بودند، شامل مهم ترین بخش از انتقاد سخنرانانی مثل مقدم مراغه ای از اصل ولایت فقیه بود که ادعا می کرد:

قرار گرفتن یک فقیه شیعه در رأس کشور باعث دامن زدن به جنگ فرقه ای در کشور می شود!5

این تاکید بی علت نبود و به سناریوهای طراحی شده و آماده اجرا ، اتکا داشت. چندی بعد، به دنبال قتل مشکوک یک نگهبان بام منزل شریعتمداری در قم، حزب خلق مسلمان به یک شورش مسلحانه در شهر تبریز دست زد و برای چند روز مراکز مهمی مثل صداوسیمای مرکز این شهرستان را اشغال کرد. در این زمان تجزیه طلبان مسلح مناطق کردنشین برای کمک به این حزب به تبریز آمدند. ارتباط بین شریعتمداری و ضدانقلاب مسلح غرب کشور از چندی پیش از آن برقرار بود، چنان که شریعتمداری، مهر 1358 در جریان محاصره شدن ضدانقلاب در شهر مهاباد برای رفع بحران نزد هاشم صباغیان (وزیر کشور دولت موقت) پادرمیانی کرد. براساس سندی از اسناد لانه جاسوسی:

شریعتمداری گفت که فرستاده خود را موظف کرده بگوید که اگر محاصره ادامه یابد، او ترک های آذربایجان را بسیج خواهد کرد تا با زور، آن را بردارند.»6

تصورات و تلقی غلط شریعتمداری از مردم غیور آذربایجان تحت تأثیر القائات اطرافیانش شکل گرفته بود. در حوادث روزهای بعد، مردم این خطه به محض آگاهی از واقعیات فتنه حزب خلق مسلمان، خود ابتکار رفع این فتنه را به دست گرفتند. شریعتمداری مجبور شد عالمان موجه و محترمی همچون آیت الله جعفر سبحانی و مرحوم حجت الاسلام والمسلمین سیدیونس عرفانی را به عنوان نماینده خود برای بررسی غائله تبریز اعزام کند. آن دو بزرگوار در بازگشت بر فقدان پشتوانه مردمی حزب خلق مسلمان تاکید کردند، اما شریعتمداری به گزارش آن ها اعتنایی نکرد. وساطت مرحوم حجت الاسلام والمسلمین محمدتقی فلسفی از سوی حضرت امام نیز شریعتمداری را از همراهی با این حزب منصرف نساخت. رفتار شریعتمداری و حزب خلق مسلمان در این مقطع، بیش از هر چیز تابع الگوی «فرار به جلو» در قبال افشای اسنادی بود که از لانه جاسوسی آمریکا کشف شد. شعارهای توهین آمیز علیه دانشجویان پیرو خط امام در این غائله که یک ماه پس از تسخیر لانه جاسوسی رخ داد، بازتابی از همین واقعیت بود.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1- HTTP:// WWW.RADIOFARDA. COM/ CONTENT/F4- BAKHTIAR- ACTIVITY- DOCGUMENTS- ARCHIV-

ATML 242924460/02

2- همان

3. اسناد لانه جاسوسی آمریکا، شماره 55، (خط میانه 5) دانشجویان مسلمان پیرو خط امام، مرکز نشر اسناد لانه جاسوسی، بهار 1365، ص.70

4- همان، ص .76

5- اسناد لانه جاسوسی، ج3، مؤسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی، ص .492

6- اسناد لانه جاسوسی آمریکا، خط میانه5، ج55، دانشجویان مسلمان پیرو خط امام، مرکز نشر اسناد لانه جاسوسی، بهار 1365، ص .126