امروز یکی از بزرگترین معضلات زندگی بشر بی برنامگی و گم شدن اهداف متعالی در سبک زندگی است. توجه دقیق به سیره پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) میتواند کمک شایانی به رفع این نقیصه بنماید.
عزل سیاسیون تجمل گرا
یکی خصائص اخلاقی آن حضرت ساده زیستی و پرهیز از تجمل و اشرافی گری بود. نه تنها خود و اطرافیانشان را از این کار بر حذر میداشت بلکه به شدت با روحیه اشرافی گری بین دولتمردانش مخالفت میکرد. به همین منظور اولا حضرت هیچ منصبی را به افرادی با چنین تفکراتی نمیداد و ثانیا اگر کسی در بین راه دچار چنین آفتی میشد او را عزل مینمود و ثالثا هیچ هدیهای از اینگونه افراد قبول نمیکرد.
هدیه عجیب پیامبر (صلی الله علیه و آله) به اشراف و ثروتمندان!
نمونه
بارز عباس عموی آن جناب و ربیعه بن حارث بودند که پسرانشان را نزد حضرت
فرستادند تا به آنها پستی بدهد. (گویا برای متصدی صدقات تمایل داشتند)،
اما حضرت نپذیرفتند. در نقطه مقابل حضرت به اشراف هدایایی میداد! این
هدایا زمینهای بایری بودند که حضرت هدیه میداد تا آنها آبادش کنند و
منافعش به جمیع مسلمین برسد. به طور مثال به حسان بن ثابت انصاری زمین
بایری دادند تا آباد کند.
رفتار متفاوت فقیر و ثروتمند در زمان پیامبر (صلی الله علیه و آله)
حضرت
در گفتار و رفتار سعی مینمودند تا روحیه اشرافی گری را ریشه کن کنند؛ لذا
اگر بر تن کسی لباس تجملی میدیدند تذکر میدادند و میفرمودند: چنین چیزی
بر تن مکن. به طور مثال بر تن عبدالله بن عمرو عاص دو جامه تجملی به رنگ
سرخ دید. فرمود: این جامه کافران است، بـر تن مکن.
این ماجرا نیز مشهور است که روزی مـرد ثـروتـمندی با لباسی نو و
مرتب نزد پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) نشست. پس از مدت کوتاهی مرد
فقیر و کهن جامهای آمد و کنار مردی ثروتمند نشست. ثروتمند لباس خود را جمع
کـرد. پیامـبر فـرمـود: آیا تـرسـیدی که از فقر او به تو هم برسد؟ گفت:
نه. فرمود: ترسیدی از ثروت تو چیزی به او بچسبد؟ گفت: نه. فرمود: ترسیدی
لباس پاکیزه تو را چین و چروک کند؟ گفت: نه. پرسید: پس چرا لباس خود را از
او دور کردی؟ گفت: یا رسول الله، شیطانِ من، هر فعل قبیحی را در نظر من
زینت میدهد و هر خوبی را زشـت مینماید. من در عـوضِ این عمل، نصف دارایی
خود را به او بخشیدم!
نکته آموزنده این روایت بخش پایانی آن است که کمتر بدان توجه
میشود. وقتی حضرت بعد از این سخن مرد ثروتمند از فقیر پرسـید: نـصـف
دارایی او را قبول میکنی؟ فقیر گفت: نه! پرسیدند: برای چه؟ گفت: میترسم
ثروت مرا هم مثل او بفریبد! این روحیه نشان از تربیت دقیق پیامبر در بین آن
جامعه جاهلی دارد که معارف اسلامی به قدری در دل و جان آنها نفوذ کرده که
ثروتمندش بعد از یک خطا از نیمی از اموالش میگذرد و فقیرش با وجود نیاز
فراوان حاضر به پذیرش مال آن ثروتمند نمیشود و راضیتر است که در فقر خود
بماند. درک چنین رفتارهایی در جامعه امروز ما که مال و ثروت و تجمل در بین
اغلب مردم حرف اول را میزند کمی مشکل است!