شوخی با عدالت.../ مجری مطرح تلویزیون: به خارجی ها نگوییم این سود سهام عدالت ماست، بگوییم ما روز شش دلاری مذگان داریم!

به گزارش سرویس اقتصادی پایگاه 598، دوشنبه حوالی عصر بود که خبر آمد دولت از فردا قرار است بعد از 11 سال انتظار کشیدن مردم، سود سهام عدالت‌شان را برایشان واریز کند؛ خبری که موجی از شادی را برای مردم به ارمغان آورد، اما این شادی خیلی طول نکشید. مردم که فکر می‌کردند سود سهام عدالت‌شان طبق وعده قبلی دولتی‌ها، حداقل رقمی حول و حوش 500 هزار تومان است، اما یک‌دفعه دیدند رقمی که به حساب‌شان واریز شده چیزی حدود 26 هزار تومان است. البته دولت برای کسانی که برگه یک میلیونی سهام عدالت برایشان ثبت شده 50 هزار تومان سود سهام عدالت واریز کرده است. همین رقم ناچیز به نارضایتی مردم و برخی مسئولان سابق سهام عدالت منجر شد، به‌گونه‌ای که اسماعیل غلامی، معاون سابق سازمان خصوصی‌سازی به رقم ناچیز 26 هزار تومان سود سهام عدالت بعد از 11 سال اعتراض کرد و گفت: «رقمی ناچیز است، البته دلیلش خارج شدن برخی شرکت‌های سودده از لیست شرکت‌های سهام عدالت است.»

کنایه رشیدپور به سودسهام عدالت

 با سود 26 هزار تومانی می‌توان ۳ کیلو مرغ خرید!

میثم موسایی، عضو هیات‌علمی دانشگاه تهران درباره مبلغ 26 هزار تومان سود سهام عدالت به «فرهیختگان» گفت: «با این پول شاید بتوان سه کیلو مرغ خرید. در این شرایط اقتصادی سود کجا بود که به سهامداران پرداخت شود. این مقدار سود هم مشکوک است.» عضو هیات‌علمی دانشگاه تهران تصریح کرد: «در مجموع سهامدار کردن مردم در مجموعه‌ای از شرکت‌های ورشکسته تصمیم درستی به نظر نمی‌رسد. باید در چند صنعت پرسود مردم را سهامدار کنند. آمار و اطلاعات درستی منتشر نمی‌شود و نمی‌توان دقیقا اظهارنظر کرد. حداقل اجازه دهند مردم بتوانند سهام خود را در بازار بفروشند شاید قیمت واقعی آن مشخص شود.» موسایی درباره علی‌الحساب بودن سود 26 هزار تومانی نیز گفت بعد این همه سال گفتن اینکه علی‌الحساب است مفهومی ندارد. بالاخره اگر سودده بوده است باید آن را پرداخت کنند.

 این تصمیم برای آرام کردن جامعه است

نارسیس امین رشتی، اقتصاددان و عضو هیات‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی در رابطه با علت پرداخت سود سهام عدالت در این مقطع زمانی به «فرهیختگان» گفت: «دولت کارهایی را در لایحه بودجه مدنظر داشت، ولی چون بد معرفی شدند، باعث نارضایتی مردم شد. در نتیجه دولت دست به اصلاح زد و از آن طرف بام افتاد. با اعتراضات اخیر، دولت برای آرام کردن جامعه تصمیم‌هایی از این دست می‌گیرد. من با بحث سهام عدالت موافق نیستم، این سهام مربوط به شرکت‌ها و کارخانه‌هایی است که به‌طور واقعی سودده نیستند.» این اقتصاددان درباره نحوه خصوصی‌سازی نیز گفت: «در خصوصی‌سازی اشتباه کرده‌ایم. به جای آنکه مدیریت را خصوصی کنیم، مدیران همچنان دولتی هستند. وقتی مدیر درآمدی را به‌عنوان حقوق ماهیانه دریافت می‌کند و در درآمد موسسه موثر نباشد، این مدیر تصمیماتی می‌گیرد که به بنگاه ضربه می‌زند. به این دلیل است که اکثر شرکت‌هایی که سهام عدالت می‌دهند مدیران دولتی دارند، موسسات کارآمدی نیستند. در نتیجه سهامی به مردم داده می‌شود که قابلیت ندارند و سودها صوری بوده و این فرآیند مناسب نیست.» عضو هیات‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی درباره تبعات این تصمیم دولت نیز گفت: «دادن سود سهام عدالت مانند یارانه است. اگر به‌طور واقعی و بین اقشار آسیب‌پذیر تقسیم شود خوب است، ولی این‌گونه نیست. دولت با پرداخت سود سهام، نقدینگی و به‌تبع آن تورم را در جامعه بالا می‌برد.»

 طبق دستور رئیس‌جمهور سود علی‌الحساب پرداخت شد

معصومه آقاپورعلیشاهی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در واکنش به سود 26 هزار تومانی سهام عدالت به «فرهیختگان» گفت: «در بحث سهام عدالت مباحث مختلفی مطرح است. بعضی شرکت‌ها در حال حسابرسی هستند و برخی دیگر نتونسته‌اند مبلغ سود را واریز کنند. در این مورد بین کمیسیون و وزارت اقتصاد اختلاف است. این سود طبق دستور رئیس‌جمهور فعلا علی‌الحساب است تا سازوکار آن و تکلیف شرکت‌ها مشخص شود.» آقاپور درباره علل مخالفت کمیسیون اقتصادی به «فرهیختگان» گفت: «در شرایط نقدینگی فعلی جامعه وقتی پرداخت سود به 40 میلیون نفر با هم جمع شود رقم قابل توجهی می‌شود.» این افزایش نقدینگی در شرایط فعلی به نفع کشور نیست و کمیسیون مخالف پرداخت سود سهام است.»

 عملکرد سازمان خصوصی‌سازی شفاف نیست

مهدی پازوکی، عضو هیات‌علمی دانشگاه علامه سهام عدالت را یک سهام سیاسی دانست و به «فرهیختگان» گفت: «باید مشخص شود که سهام مربوط به کدام شرکت‌هاست و این سهام باید قابل خرید و فروش باشد. عملکرد سازمان خصوصی‌سازی شفاف و قابل دفاع نیست. کارکنانی که در استانداری‌ها در قالب شرکت‌های تعاونی واگذاری سهام عدالت کار کرده‌اند، مدت‌هاست به دنبال حقوق و دستمزد خود هستند. سهام عدالت در جهت خصوصی‌سازی اقتصاد ایران خوب عمل نکرده است و سیستمی بر آن حاکم نیست. سهام وقتی سهام است که قابلیت خرید و فروش داشته باشد.» پازوکی تاکید کرد: «سازمان خصوصی‌سازی باید شفاف و دخل و خرج آن مشخص شود. کارکنان سازمان خصوصی‌سازی خیلی بیشتر از متوسط دولت حقوق دریافت می‌کنند.» عضو هیات‌علمی دانشگاه درباره خصوصی‌سازی اقتصاد ایران گفت: «باید خصوصی‌سازی را از آلمان یاد گرفت وقتی آلمان غربی و شرقی متحد شدند، کارخانه‌ها را به بهای یک دلار به بخش خصوصی واگذار کردند به شرطی که کارخانه‌ها بماند و نه اینکه زمین و تجهیزات آن را بفروشند. سهام عدالت تجربه ‌خصوصی‌سازی کشورهای کمونیستی است که به نظر من ناموفق بوده است.»
 
 مردم در جریان سهام عدالت نیستند

عباسعلی ابونوری، عضو هیات‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی به «فرهیختگان» گفت: «الان پنج سال است دولت درباره سهام عدالت صحبت می‌کند ولی هیچ‌چیز این طرح برای مردم مشخص نیست. باید مشخص شود سود و زیان شرکت‌ها چقدر است. شفاف نیست که چگونه عمل می‌کنند و خیلی از مردم در جریان امور نیستند. نه نام شرکت‌ها شفاف است و نه مبلغ سود و زیان و نه اینکه سهم دولت و مردم در این سهام چقدر است. به همین دلیل تعداد زیادی از مردم سهم خود را پرداخت نکرده‌اند.»

 برگشت سرمایه مناسب نیست

عبدالمجید شیخی، عضو هیات‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی تهران شمال نیز درباره مبلغ سود پرداختی به «فرهیختگان» گفت: «از اول قرار بود از محل سود سهام اصل سهام به دولت برگردد و به صورت تدریجی این سهام به گیرندگان آن تعلق گیرد. در این مدت باید دید آیا سود توانسته است کل سرمایه را برگرداند یا نه. ظاهرا بازگشت سرمایه مناسب نبوده است. مبلغ ناچیز بودن سود محل نگرانی نیست، باید نگران رعایت نشدن قانون و پرداخت نشدن سود بود. سهام عدالت طرح خوبی بود ولی باید نواقص آن برطرف شود. جا دارد دولت تمام کسانی را که مستحق هستند و از قلم افتاده‌اند نیز ثبت‌نام کند.» این عضو هیات‌علمی دانشگاه در جواب این سوال که آیا بهتر نبود این سود به شرکت‌ها پرداخت می‌شد تا صنعت تقویت شود، به «فرهیختگان» گفت: «باید برای شرکت‌های مختلف جداگانه بررسی شود. اگر با توزیع نکردن سود می‌شود مشکلات شرکت را برطرف و سپس سود را پرداخت کرد، بهتر است در مقطع فعلی سودی پرداخت نشود. اکنون نیاز به مدیریتی جامع وجود دارد.»

 پرداخت سود کار خوبی است

عامر کعبی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس درباره مبلغ قطعی سود به «فرهیختگان» گفت: «به‌طور کلی پرداخت سود کار خوبی است، ولی مبلغ آن باید دقیقا بررسی و مشخص شود. برای این کار چندین بار رئیس سازمان خصوصی‌سازی به کمیسیون دعوت شده است، ولی فعلا نمی‌توان روی مبلغ سود نظر داد. اصرار بر این بود که مردم متوجه شوند سهامدار چه شرکتی هستند و سود این سهام پرداخت شود.» کعبی درباره اشکالات سهام عدالت گفت: «برای اینکه مبلغ سهام از 500 هزار به یک میلیون برسد فراخوان عمومی داده شد ولی با استقبال مردم مواجه نشد. از ابتدای این بحث تا الان زمان زیادی گذشته است ولی مردم مفهوم طرح را نمی‌دانند و مدرکی ندارند و در نتیجه اعتماد نکرده‌اند.»

 واقعا شرکت‌ها سودده بودند؟

رحمان سعادت، عضو هیات‌علمی دانشگاه سمنان درباره سهام عدالت به «فرهیختگان» گفت: «سهام عدالت قانونی بود که مصوب شده است و دولت باید نسبت به تعهدات دولت قبل نیز متعهد باشد. سهام عدالت از نظر توزیع درآمد و کم کردن شکاف طبقاتی تصمیم درستی بود، اما از نظر اقتصادی وقتی می‌توانند سود را توزیع کنند که شرکت‌ها سودده باشند. از این نظر دارای نقص است و کارکرد واقعی سهام را ندارد.» عضو هیات‌علمی دانشگاه سمنان درباره معایب طرح فعلی معتقد است: «توزیع سود به صورت مداوم و مستمر نیست که مردم روی آن حساب کنند. عملا طرحی موقتی است که وقتی جامعه حساس می‌شود دولت‌ها به این سمت می‌روند و در واقع کارکرد اقتصادی ندارد. هزینه بوروکراسی این طرح بیش از آن است که سودی برای مردم داشته باشد. پیشنهاد این است که دولت لایحه‌ای به مجلس بدهد و این قضیه را تعیین‌تکلیف کند و هزینه‌های اداری آن روی دوش مردم و دولت نباشد.» از نظر سعادت درست است که سهام هر کس مشخص نیست ولی سود به‌طور مساوی تقسیم می‌شود. مردم سهامدار همه شرکت‌هایی هستند که دولت در آنها سهم دارد و طبیعتا در بلندمدت دارای سود است و دولت سود به دست آمده را بین مردم تقسیم می‌کند.

 این پرداخت‌ها در جهت ایجاد قدرت خرید است

محمدعلی خطیب، عضو هیات‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی نیز درباره کم بودن مبلغ سود به «فرهیختگان» گفت: «طبیعی است که الان اکثر شرکت‌ها زیان‌ده هستند و درآمدشان کافی نیست، چون بازدهی تولید پایین است.» وی ادامه داد: «مساله دیگر این است که با توجه به بیکاری دولت تلاش می‌کند تا قدرت خریدی به وجود بیاورد، این پرداخت در جهت ایجاد قدرت خرید است. در واقع شکلی از یارانه نقدی است و نه سود سهام. قصد دولت این است که تقاضا را تحریک کند.» خطیب تاکید کرد: «برای اقشار ضعیف 26 هزار تومان نیز کمکی است، به شرطی که تا پایان سال باز هم پرداخت شود می‌تواند برای کارگران کمک کوچکی باشد.»

 نباید 26 هزار تومان پرداخت می‌شد

محمدرضا پور ابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس درباره پرداخت سود سهام عدالت گفت: «پرداخت سود سهام عدالت در شرایط فعلی به صلاح اقتصاد نیست و به نوعی یک مسیر انحرافی در واگذاری واقعی سهام عدالت محسوب می‌شود که در روند واگذاری واقعی سهام تاخیر ایجاد می‌کند.» رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس افزود: «اگر اصل سهام عدالت به صورت واقعی به مردم منتقل شود، به‌طور بدیهی سودهای تعلق گرفته به این سهام نیز به مردم خواهد رسید. پرداخت سود سهام عدالت نسبت به موضوع انتقال مالکیت واقعی در اولویت نیست، چراکه باید با واگذاری واقعی مالکیت سهام، امکان خرید و فروش برگه‌های سهام برای دارندگان آنها ممکن شود و طبیعتا سود نیز به آن سهام تعلق خواهد گرفت.»

*فرهیختگان