بودجه قطره‌چکانی دانشگاه ها در دولت روحانی

با وجود اینکه توسعه علم و فناوری مورد تاکید دولت های مختلف بوده است اما در عمل و در زمان اختصاص بودجه به فصل علم و فناوری، آنچه انتظار دانشگاه ها بوده، برآورده نشده است.

در این میان دانشگاه ها در زمان های متعدد اعلام می کنند که بخش عمده بودجه آنها صرف حقوق و دستمزد و در نهایت نگهداری از تجهیزات و ساختمان ها می شود و عدم رشد مقرر در بودجه، موجب می شود که بسیاری از طرح های تحقیقاتی نتوانند به ثمر برسند و در نهایت پروژه با تاخیرهای متعددی روبرو می شود.

در عین حال، وضعیت امروز علم و دانش در دنیا اقتضا می کند که دانشگاه ها به سمت دانشگاه های نسل سوم حرکت کنند و علم را به ثروت بدل کنند. این امر با بودجه های ناچیز و رشد محدود در این حوزه به سختی ممکن می شود.

بررسی وضعیت لایحه بودجه در سال های ۹۲ تا ۹۷ نشان می دهد که بودجه پیشنهادی دولت یازدهم و دوازدهم در این سال ها در حوزه ۱۳ دانشگاه برتر وابسته به وزارت علوم و ۵ دانشگاه برتر وابسته به وزارت بهداشت، به صورت تدریجی رشدی ناچیز بوده است.

این رشد تدریجی در برخی از دانشگاه ها بسیار پایین تر از حد انتظار بوده است.

در مقایسه پیش رو تنها لایحه بودجه سال های ۹۲ تا ۹۷ ملاک قرار گرفته است و بسیاری از این ارقام در زمان تصویب در مجلس شورای اسلامی نیز دستخوش تغییر شدند و در نهایت آنچه که بر روی کاغذ عنوان شد فرسنگ ها با آنچه تخصیص یافته است متفاوت است.

ضمن آنکه در این بررسی لایحه رقم نهایی در جداول بودجه ذکر شده و تنها دانشگاههای برتر ملاک قرار گرفته اند.

وضعیت بودجه ۱۳ دانشگاه برتر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در لوایح بودجه (ارقام به میلیون ریال است)

بودجه دانشگاه ها در سال ۹۳ نسبت به بودجه سال ۹۲ کاهش نشان می دهد اما در سال های بعدی با یک روند تدریجی کل بودجه دانشگاهها با افزایش مواجه شده است. در این میان از سال ۹۶ تا سال ۹۷ یک رشد قابل توجهی را نشان می دهد که بنا به گفته معاون اداری مالی وزارت علوم در مجموع حدود ۱۲ تا ۱۳ درصد رشد بودجه آموزش عالی است.

در این میان دانشگاه تهران همواره در تمام این ۶ سال بیشترین بودجه را به خود اختصاص داده است. روند افزایشی بودجه دانشگاه تهران در سال ۹۲ به سال ۹۳ دو برابری بوده است اما در سال های ۹۴ تا ۹۷ روند آهسته تری را تجربه کرده است.

پس از دانشگاه تهران، دانشگاه شهید بهشتی در مجموع ۶ لایحه بیشترین افزایش بودجه را تجربه کرده است.

در لایحه بودجه سال ۹۲، دانشگاه امیرکبیر و در لوایح بودجه سال های ۹۳ تا ۹۷ دانشگاه شهیدبهشتی پس از دانشگاه تهران بیشترین بودجه را به خود اختصاص داده اند.

کمترین میزان بودجه در میان ۱۳ دانشگاه برتر کشور به دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی اختصاص دارد. میزان بودجه این دانشگاه نیز روندی آهسته و تدریجی داشته است که با وجود افزایش بازهم کمترین بودجه را در میان این دانشگاه ها دارد.

وضعیت بودجه ۵ دانشگاه برتر وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در لوایح بودجه (ارقام به میلیون ریال است)

نکته مورد ذکر در مورد بودجه دانشگاه های علوم پزشکی این است که بودجه این دانشگاه ها شامل برنامه های آموزشی، خدمات بهداشتی و درمانی، بودجه بیمارستان ها و مراکز تحقیقاتی است. به عنوان نمونه دانشگاه علوم پزشکی شیراز در سال ۹۵ با کاهش بودجه نسبت به سال ۹۴ مواجه شده است ولی در سال ۹۶ این بودجه افزایش یافته است.

در میان دانشگاه های علوم پزشکی، بیشترین بودجه به دانشگاه علوم پزشکی تهران و کمترین میزان بودجه در میان ۵ دانشگاه برتر به دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی اختصاص داشته است. این دانشگاه به همراه دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در سال های ۹۴ و ۹۵ کمترین میزان رشد در بودجه را تجربه کرده است.

با توجه به اینکه ارقام لوایح بودجه همواره در زمان تصویب در مجلس شورای اسلامی با تغییراتی مواجه می شود باید منتظر ماند که این بار، نمایندگان به موضوع آموزش عالی و علم و فناوری روی خوش نشان می دهند یا دانشگاه ها قصه پر غصه بودجه را ادامه می دهند.