تأثیر جنگ ایران و عربستان بر قیمت نفت

تولیدکنندگان عمده عضو اوپک در منطقه حاشیه خلیج فارس حدود 20 درصد از نفت جهان را از طریق تنگه هرمز تأمین می‌کنند که خلیج فارس را به بازارهای جهانی متصل می‌کند. این تنگه که در باریک‌ترین قسمت 34 مایل عرض دارد، بین ایران و عمان واقع شده است. در صورتی که جنگی میان ایران و عربستان در بگیرد، این آبراه حیاتی به‌راحتی قابل مسدود شدن است.

کشتیرانی از طریق این تنگه حتی بدون شلیک یک گلوله به نفتکش‌های عبوری هم می‌تواند متوقف شود. اگر شرکت‌های بیمه‌کننده کشتی‌ها احساس کنند که یک ریسک قریب الوقوع حمله به یک تانکر نفتکش در منطقه وجود دارد، یا پوشش بیمه‌ای خود را تعلیق می‌کنند و یا نرخ بیمه کشتی‌های عبوری را به‌شکل فوق‌العاده‌ای بالا خواهند برد. در این وضعیت، کشتی‌داران ممکن است تصمیم بگیرند تا زمانی که خصومت‌ها فروکش کند، نفتی از این مسیر ترانزیت نکنند.

طبیعتاً تنگه هرمز ممکن است در نتیجه رویارویی نظامی مستقیم برای مثال از سوی ایران بسته شود. تأثیر بسته شدن تنگه هرمز بر اقتصاد جهانی شدید و فوری خواهد بود، برای مثال، بحران کانال سوئز در سال 1957 موجب حذف 10درصدی تولید نفت جهان از بازار شد. در صورت وقوع چنین سناریویی، آمریکا و اروپا با یک رکود اقتصادی مواجه خواهند شد که می تواند نزدیک به یک سال به طول بیانجامد.

در سال 1973، جنگ اعراب و اسرائیل و تحریم نفتی اعراب موجب شد تا صف های طویلی در مقابل جایگاه های عرضه سوخت در آمریکا تشکیل شود. این وضعیت همچنین موجب 4 برابر شدن قیمت نفت شد. در جریان ای بحران، صادرات نفت خلیج فارس به آمریکا به میزان 1.2 میلیون بشکه یعنی معادل حدود 7 درصد کل میزان مصرف این کشور کاهش یافت. این شوک نفتی موجب شد تا آمریکا در رکودی فرو برود که برای مدت 2 سال ادامه داشت.

در صورتی که رویارویی نظامی ایران و عربستان منجر به قطع ادامه دار صادرات نفت منطقه خلیج فارس شود، یک رکود جهانی شدید و سریع رخ خواهد داد.

همچون سال 1973، در حال حاضر نیز میزان واردات نفت آمریکا از خلیج فارس 8 درصد کل مصرف این کشور را تشکیل می‌دهد. در آن سال‌ها، قطع عرضه نفت خلیج فارس برای کاهش 10درصدی تولید ناخالص داخلی آمریکا در سال‌های 1973 تا 1075 کافی بود. اما چین و دیگر واردکنندگان تلاش خواهند کرد در زمینه واردات نفت از کشورهایی نظیر نیحریه، آنگولا و حتی برزیل و کلمبیا از آمریکا پیشی بگیرند. در کل ممکن است واردات نفت آمریکا به‌میزان 15 درصد از کل مصرف این کشور کاهش یابد که برای فرو رفتن آمریکا در یک رکود عمیق کافی خواهد بود.

از سوی دیگر، وابستگی آمریکا به واردات نفت بعد از انقلاب شیل به‌شدت رو به کاهش گذاشته است. حتی اگر در صورت رویارویی نظامی ایران و عربستان، مناطق ساحلی آمریکا با قیمت‌های بالای نفت مواجه شوند، رشد سریع اقتصادی به مناطق لوئیزیانا، تگزاس و داکوتای شالی و آلبرتای کانادا باز خواهد گشت. کاهش 20درصدی عرضه نفت جهان می‌تواند قیمت نفت را به محدوده 200 دلار در هر بشکه برساند. در آن صورت صنعت نفت شیل آمریکا شاهد روزهای درخشانی خواهد بود.