معرفی‌مرکز پاسخ‌گویی‌به‌شبهات‌دینی+عکس

سرویس حوزه و مراجع 598/ پاسخ به مسائل دینی و سوالات مختلف مردم به ویژه جوانان، از مهمترین و ضروری‌ترین‌ کارها در هر عصری به خصوص در این عصر و زمان است. یکی از مراکز مهم و معتبری - به صورت رسمی- که در خصوص سوالات و شبهات دینی فعالیت گسترده‌ای دارد مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه قم است. برای آشنایی و معرفی این مرکز، گروه آیین و اندیشه خبرگزاری فارس دیدار و گفت‌وگویی با حجت‌الاسلام والمسلمین «حسن رضایی‌مهر» رئیس مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه قم انجام داده است که گزارش این دیدار به همراه تصاویر آن تقدیم مخاطبان می‌شود.

تنها مرکز رسمی حوزوی پاسخ‌گویی به شبهات، این مرکز است


رئیس مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه قم در معرفی اساس و سوابق این مرکز گفت: مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات وابسته به حوزه علمیه قم در سال 1379 با هدف پاسخگویی به سوالات و شبهات عمدتا بنیادین که در آن زمان فراوان هم بود تاسیس شد و به لطف حضرت حق تاکنون مشغول این فعالیت علمی و دینی بوده و توانسته با به کار گیری محققین و متخصصین، فعال در حوزه علم و دین باشد.

وی گفت: این مرکز، بسیاری از شبهاتی که در جاهای مختلف - در فضای مجازی، ماهواره، کتابها و مطبوعات و ... به صور مختلف، در کشور و حتی فراتر از کشور - القا می‌شود، را بررسی کرده و وظیفه پاسخگویی به آنها را دارد.

رضایی مهر تاکید کرد: تنها مرکز رسمی حوزوی که متصدی پاسخگویی به سوالات و شبهات است، این مرکز است. ممکن است مراکز دیگری وجود داشته باشد که به نوعی کم و بیش به پاسخگویی می‌پردازند ولی تنها مرکز وابسته به حوزه علمیه همین مرکز است.

رئیس مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات گفت: پاسخ‌هایی که در این مرکز ارائه می‌شود فرایندی دارد که پس از پشت سر گذاشتن آن مراتب به دست مخاطبین می‌رسد. گاهی ورودی‌ها و سوالاتی که به مرکز می‌رسد به صورت مکتوب بوده که بیشتر سوال‌ها در آغاز تاسیس مرکز به این صورت بود اما اکنون از طریق سایت و تلفن و ایمیل هم سوالات به ما می‌رسد.

وی گفت: نامه‌های رسیده به این مرکز در کل، بیش از 70 هزار نامه بوده که به بیشتر از 56 هزار نامه پاسخ داده شده و اغلب جواب‌ها در چند صفحه و به شکل کامل بوده است.

وی افزود: علاوه بر آن از سال 84 امکان تماس تلفنی هم برای مخاطبین وجود داشته است و در حال حاضر بیشتر سوالات در فضای مجازی مطرح و پاسخ داده می‌شود.

گروه‌های مختلف پاسخ به شبهات در مرکز پاسخ‌گویی وجود دارد


حجت‌الاسلام رضایی مهر گفت: همانطور که در اساس نامه این مرکز، عنوان پاسخگویی به شبهات قید شده مرکز این امر را رسالت خود می‌داند تا وظیفه حوزه را که یک وظیفه مهم است در زمینه شفاف سازی مبانی دینی در حوزه‌های مختلف، انجام دهد. لذا بر این اساس گروه‌های علمی در این مرکز تشکیل شده که هر کدام متصدی تحقیق و بررسی در زمینه خاص خودشان هستند. گروه کلام، حقوق، فقه، تاریخ و سیره، قرآن و تفسیر، تربیت و مشاوره، ادیان و مذاهب، سیاست، فلسفه، شبهه‌یابی و ... از گروههای فعال در این مرکز هستند که هر کدام دارای مدیر و دبیر و محققینی هستند که در زمینه مطالعاتی گروه مربوطه خود، تخصص دارند.

وی گفت: بعضی گروه‌ها 30 نفر، 25 نفر، 15 نفر و ... هستند. همه اعضای این گروه‌ها، مقطع دکترا و یا کارشناسی ارشد ـ چه در بخش حوزوی و چه در بخش دانشگاهی ـ را گذرانده‌اند.

فرآیند پاسخ‌گویی «مرکز پاسخ به شبهات» به سوالات

این استاد حوزه و دانشگاه گفت: پرسش‌ها که به مرکز می‌رسد در ابتدا وارد گروهی می‌شود و در آن مشخص می‌شود که این پرسش متعلق به کدام گروه است و سپس به گروه مربوطه منتقل می‌شود. در گروه مربوطه به دست محققان ویژه آن گروه سپرده می‌شود تا در فرصت کوتاهی که معین می‌شود، به آن پاسخ دهند سپس پاسخ از نظر دو یا سه ارزیاب علمی و ناظر که غیر از اعضای گروه پاسخ است می‌گذرد و پس از تایید و تکمیل و یا اصلاح به دست مدیر گروه و تایید و امضای وی و پس از آن به دست معاونت پژوهش رسیده و در آخر پس از تایید، برای کاربر ارسال می‌شود.

وی افزود: هر جواب یک سیر علمی را پی می‌گیرد که به خاطر سرعت از کیفیت جواب‌ها نمی‌گذریم؛ در این مرکز به علمیت پاسخ‌ها تاکید می‌شود و دلیل اعتماد مخاطبین هم به خاطر این است که از پاسخ‌ها قانع می‌شوند. چون انتظار مخاطبین از این مرکز حوزوی بسیار بالاست.

روی عرفان‌های نوظهور متمرکز شده‌ایم


حجت‌الاسلام رضایی مهر گفت: با توجه به اینکه بسیاری از سوالات از شبهات بر می‌خیزد و گاهی ممکن است برای ما هم فرستاده نشود و در رسانه‌ها و فضاهای مجازی منعکس می‌شود، گروه شبهه‌یابی در این زمینه، وظیفه بررسی و پاسخ گویی بر آنها را بر عهده دارد. بررسی نشریه‌ها، سایت‌ها، رسانه‌ها و ماهواره‌ها و... و رصد شبهات آنها به وسیله این گروه انجام می‌گیرد و در صورت نیاز، پاسخ آن شبهه آماده می‌شود. 

وی ادامه داد: اگر مراکز طرح کننده شبهه از انتشار جواب مرکز استقبال نکنند یا به گونه‌ای باشند که بدانیم پاسخ مرکز را منتشر نمی‌کنند، مرکز پس از چند روز با استفاده از رسانه‌هایی که در اختیار دارد، جوابها را منعکس می‌کند.

وی گفت: این مرکز در حال حاضر روی مسئله عرفان‌های نو ظهور و ... نیز بسیار کار می‌کند.

خروجی‌های مرکز پاسخ‌گویی، گوناگون و متنوع است

رئیس مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه قم گفت: اشاره‌ای به نوع خروجی‌ها می‌کنم؛ خروجی‌های مرکز به چند صورت است. پاسخ‌ها و نقدهای مهیا شده در بانک اطلاعات مرکز با سابقه پرسشگر به همراه طبقه بندی پرسشها نگهداری می‌شود و به راحتی برایمان قابل دسترسی است که مثلا در بهمن 90 در کدام استان کشور کدام شبهه بیشتر مطرح بوده است. سن و جنسیت و سوابق پرسشگر در صورت تمایل ضبط و حفظ می‌شود. پاسخ‌ها به صورت فرم و برگه مشخصات تنظیم می‌شود تا در جواب گویی، سطح مخاطب از نظر منطقه و سن و جنسیت و تحصیلات و سوالات و شبهات اساسی، تبدیل به پروژه شود تا توسط محققین برجسته که دعوت می‌شوند به کتاب تبدیل شود و در اختیار جامعه قرار گیرد. پرسشها و پاسخ‌ها فقط به بایگانی سپرده نمی‌شوند و خروجی‌های مرکز فقط به صورت پاسخ به همان فرد و یا رسانه و یا نشریه نیست بلکه این پاسخ‌ها جمع می‌شود و به چند صورت به مخاطبین ارائه می‌شود.

وی در توضیح شکلهای مختلف ارائه پاسخ‌ها به مخاطبان دیگر گفت: یکی از راهها، قالب کتاب است که در سوالات در زمینه‌های مختلف دسته بندی می‌شود و به صورت موضوعی کتاب می‌شود. یکی دیگر از خروجی‌ها نرم افزار است که در همین بانکی که عرض کردم، پرسش و پاسخ و نقدها در قالب نرم افزار کار می‌شود و در اختیار مخاطب قرار می‌گیرد که اولین نرم افزار مرکز که در ماه مبارک رمضان، رونمایی شد مشتمل بر بیش از 8 هزار پاسخ در حوزه‌های مختلف و در 13 رشته علمی است که به لطف خدا با استقبال خوبی مواجه شد و در حال حاضر زمینه‌های دومین شماره از این نرم افزار در حال آماده شدن است که برنامه‌اش کلید خورده است و به امید خدا محقق خواهد شد.

حجت‌الاسلام رضایی مهر ادامه داد: یکی دیگر از خروجی‌های مرکز، سایت اندیشه قم http://www.andisheqom.com است. اندیشه قم سایت مطرحی است که در سال 80 راه اندازی شد. این پایگاه، بیش از 50 بخش اصلی و هزاران مقاله و مطلب علمی را در خود جای داده که به لحاظ کمی و کیفی یکی از برترین و برجسته‌ترین پایگاه‌ها در فضای مجازی است.


وی افزود: نام این پایگاه به عنوان یکی از پایگاه‌های معتبر در استنادات کتابها و مقالات علمی آدرس داده می‌شود که نشان دهنده درجه اعتبار آن است. متوسط بازدید کنندگان از این پایگاه ها بیش از صد هزار  نفر در ماه است و چند بار از سوی وزارت ارشاد به عنوان سایت برگزیده مورد تمجید و تعریف واقع شده که این فقط یکی از خروجی‌های مرکز پاسخ‌گویی به شبهات است.

وی گفت: خروجی بعدی مجله است، مجله «صباح» که حدود 20 شماره از آن قبلا چاپ شده بود، و به عللی متوقف شده بود دوباره کلید خورده و احتمالا با تغییر نام به مجله «پاسخ» ادامه پیدا خواهد کرد. یک نشریه اطلاع رسانی هم به غیر از این مجله داریم که اطلاعات و اخبار مرکز را اطلاع رسانی می‌کند.

رضایی مهر افزود: سامانه پرسش و پاسخ پیامکی را قصد داریم راه اندازی کنیم و از این طریق نیز خدمات ارائه نماییم.

حجت‌الاسلام رضایی مهر گفت: این مرکز جلسات گفتمان دینی هم دارد. مثلا جلسات کانون گفتمان دینی به وسیله این مرکز در مدرسه فیضیه و در قالب 133 جلسه برگزار شده که اساتید برجسته سیاسی و دینی هم چون حضرت آیت الله جوادی آملی و آیت الله مصباح یزدی و دیگران شرکت داشته‌اند. نرم افزار این جلسات هم به عنوان یک نرم افزار مستقل ارائه خواهد شد.

وی در توضیح کتابهایی که از سوی این مرکز منتشر شده گفت: 60 عنوان کتاب در مرکز به چاپ رسیده و 40 عنوان دیگر هم در مسیر چاپ هستند.

رئیس مرکز پاسخ گویی به شبهات گفت: مجموعه کل پرسش‌ها از راههای مختلف، تقریبا صد و پنجاه هزار سوال بوده که به غالب آنها پاسخ داده شده است.

تمجید مقام معظم رهبری از این مرکز

حجت‌الاسلام و المسلمین رضایی مهر یادآور شد: عنایت مقام معظم رهبری به این مرکز، پشتوانه آن، طی این سالها بوده است. در جلسه‌ای که چند سال پیش خدمت ایشان بودیم، ایشان از فعالیت‌های مرکز مخصوصا نقد شبهات توسط آن بسیار استقبال و تمجید کردند. ایشان در بخشی از سخنانشان فرمودند: از دوستانی که به نحوی دست اندر کار این مجموعه‌اند، چه در مدیریت اساسی این کار، چه در گروه‌ها، چه در بخش تحقیق و نویسندگی و یا کارهای خدماتی و پشتیبانی، به عنوان کسی که دلبسته به این کار است؛ از همه صمیمانه تشکر و قدردانی می‌کنم.

وی در پایان گفت: مردم عزیز به ویژه جوانان، می‌توانند از طریق نامه، ایمیل، سایت، تلفن و یا مراجعه حضوری سوالات خود را مطرح کنند.