مسعود بارزانی بازنده بزرگ همه پرسی استقلال کردستان عراق

به گزارش سرویس بین الملل پایگاه 598/ رضا احمد زاده، انتخابات استقلال کردستان عراق علیرغم همه تهدیدات و تذکرات کشورهای منطقه و جهان در فضایی پرتنش و ابهامات فراوان در باره سلامت انتخابات برگزار شد بعد از 28 روز از زمان برگزاری رفراندم استقلال کردستان عراق از جانب بارزانی نشان داد که پروسه تشکیل دولت - ملت باید دارای عقبه هایی باشد که این امر در کردستان فعلی عراق و سردمداران آن مشاهده نمی شود و حرکات مالیخولیایی و گریه های پیشمرگان و شکاف در میان نیروهای بارزانی بخوبی نشان داد که  ادعای حیدر العبادی  در خصوص «به تاریخ پیوستن» استقلال کردستان عراق ادعایی نزدیک به واقعیت بوده است به این معنی که در عملیات میدانی ارتش عراق طی دو روز عملیات توانست کنترل مراکز مهم نفتی و اداری و فرودگاه کرکوک را بدون درگیری های سخت به دست بگیرد و  این پیشروی‌ها همچنان ادامه دارد. حال سؤال اینجاست، چرا بارزانی که ادعای رهبریت و شیخیت ملت کُرد را دارد، این همه خودسرانه و یا ناشیانه عمل کرد؟

1- اولین دلیل به وضعیت سیاسی بارزانی بر می‌گردد؛ بارزانی اخیرا به لحاظ وضعیت سیاسی دچار ضعف شده و در شرایط بحرانی به سر می‌برد؛ بسیاری از رهبران احزاب سیاسی کُرد همچون حزب گوران یا تغییر، سخت مخالف سیاست و رهبریت بارزانی هستند. به همین دلیل یکی از دلایل اصلی وی برای برگزاری همه‌پرسی استقلال کردستان، کسب «مشروعیت و مقبولیتی» مجدد در میان خلق کُرد و در نتیجه ثبیت و تحکیم حکمرانی‏اش بود.

2- فشار سیاسی اسرائیل دلیل مهم دیگری است که بارزانی را به کلی دچار لغزش تصمیم‌گیری کرد؛ رژیم اسرائیل از تحولات و معادلات «پساداعش» منطقه احساس خطر دارد؛ احداث نخستین پایگاه نظامی ایالات متحده در اسرائیل مدرک مستدل این حقیقت است. قرار دادن هواپیماهای بدون سرنشین در دستور کار و زمان انجام آن نیز بخشی از داستان است. به همین دلیل رژیم اسرائیل قصد داشت از بدو امر، کنترل تحولات منطقه را به دست گیرد که ریسمانش را در بارزانی یافت.

3- اظهارات امیدوار کننده روسیه و بستن قرارداد نفتی از دیگر دلایلی است که به لحاظ اقتصادی بارزانی را قانع به اجرای رفراندم کرد؛ درست یک هفته قبل از برگزاری رفراندوم در 25 سپتامبر 2017، مقامات شرکت روسی که مدیریت آن در دست «ایگور سچین» یکی از نزدیکان پوتین است با دولت اقلیم کردستان بر سر احداث خط لوله گازی به بازارهای اروپا به ویژه کشور آلمان برای صدور گاز طبیعی اقلیم کردستان به توافق رسیدند. این شرکت کمی قبلتر با پرداخت سه میلیارد دلار، نفت اقلیم کردستان را پیش خرید کرده بود. برخی دست‌اندرکاران حوزه سیاست و انرژی تأثیر معامله روس نفت با دولت اقلیم کردستان را در جرأت دادن به کردها برای برگزاری رفراندوم استقلال علیرغم مخالفت‌های جهانی «شگفت آور» می‌دانند. شرکت روس نفت ظرف کمتر از یک سال توانسته است با احداث خط انتقال گاز طبیعی به اروپا با سرمایه یک میلیارد دلار بازار اروپا را به دست بگیرد؛ هم اکنون هم در 5 میدان نفتی واقع در مناطق مورد مناقشه کردسان عراق به صورت اشتراکی به استخراج نفت خام می پردازد.

4- امیدواری به حمایت حداقل غیرمستقیم ایالات متحده آمریکا و برخی کشورهای غربی؛ کردها به ویژه رهبران سیاسی آن و شخص بارزانی به هیچ وجه باور نداشتند که رهبران آمریکا تا این حد در خصوص مسئله استقلال منفعل باشند؛ آنها امیدوار بودند در صورت هرگونه درگیری نظامی آمریکا وارد عمل شده و از حقوق آنها حمایت خواهد کرد. بارزانی غافل از آن بود که رهبران آمریکا بر روی حیدرالعبادی سرمایه گذاری کرده‌اند تا در سال‌های آتی مورد بهره برداری قرار دهند. کسب پیروزی و حفظ تمامیت ارضی عراق، مشروعیت و محبوبیت دو چندانی به نخست وزیر عراق ارمغان آورد.

5- وجود تفاهم نامه‌های تجاری و اقتصادی میان اقلیم کردستان و دولت ترکیه از دیگر دلایلی بود که بارزانی را به انحراف کشاند. بارزانی به غلط در این فکر بود که مسائل «اقتصادی» برای ترکیه مهم‌تر از مسائل «امنیتی - سیاسی» است؛ لذا ترکیه به هیچ وجه راضی به بستن مرزها و تحریم نفتی نخواهد بود. ترکیه 912 کیلومتر با سوریه، 352 کیلومتر با عراق و 499 کیلومتر با ایران مرز مشترک دارد؛ لذا نمی‌تواند نسبت به مسئله امنیتی بی اهمیت باشد.
 
در مجموع می توان اینطور نتیجه گرفت که هرکسی بدون توجه به شرایط و قدرتهای منطقه ای و به قدرتهای فرا منطقه ای تکیه کند سرنوشتی بهتر از این نخواهد داشت و اگر وجود شایعاتی مبنی بر احتمال بازداشت و محاکمه مسعود بارزانی را هم به این پازل اضافه کنیم خواهیم دید که در سطرنج سیاست منطقه ای بارزانی بسرعت تمام و در چند حرکت از دوستان دیروز و حریفان امروز کیش و مات را گرفته است  و باختش برای همیشه جریان بارزانی را منزوی کرده و خورشید جریان طالبانی را به نورافشانی در فضای سیاسی عراق وادار خواهد کرد.