به گزارش پایگاه 598، روزنامه فرهیختگان درباره افزایش بیرویه مصرف بنزین گزارش داده است: با پایان تابستان و اتمام تعطیلات تابستانی، حجم سفرهای برونشهری افزایش چشمگیری داشته است. این افزایش سفرها بالطبع افزایش مصرف سوخت را هم با خودش همراه کرده، بهطوریکه یک رکورد جدید در مصرف بنزین به ثبت رسیده است.
هفته گذشته منصور ریاحی، مدیرعامل و رئیس هیاتمدیره شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی ایران در این خصوص میگوید: «مصرف بنزین هفتههای پایانی شهریور روند افزایشی داشته است، بهطوری که در روز شانزدهم شهریور رکورد مصرف ۱۰۴ میلیون و ۷۰۰ هزار لیتر را داشتیم و هماکنون مصرف مرتب بین ۹۰ تا ۹۲ میلیون لیتر بنزین در روز در نوسان است. قطعا این رشد مصرف بنزین تا پایان شهریور و اوایل مهر به خاطر فصل بازگشایی مدارس ادامه خواهد داشت.»
پیش از این، بیشترین مصرف بنزین در روز ۱۲ فروردین ۹۶ با حجم ۱۰۲.۴ میلیون لیتر ثبت شده بود. البته رکورد بیشترین مصرف طی سالهای گذشته، به ۱۲ فروردین ۹۵ با ثبت ۱۰۵.۹ میلیون لیتر مربوط میشود. رکوردزنی مصرف بنزین باعث شده صحبتها درخصوص مصرف گاز CNG بالا بگیرد. عدهای میگویند به علت گران بودن CNG، مردم کمتر از آن استقبال میکنند.
محمد شریعتمداری، وزیر صنعت، معدن و تجارت هم طی نامهای به اسحاق جهانگیری خواستار بازنگری و کاهش قیمت CNG شده است. در این نامه اشاره شده که افزایش قیمت CNG در سال۹۵ به ۴۵ درصد قیمت بنزین، باعث کاهش جذابیت و مزیت این سوخت پاک شده است.
اردشیر دادرس، رئیس انجمن صنفی جایگاهداران CNG هم این موضوع را تایید میکند و میگوید، قیمت CNG باید حداکثر ۲۵ درصد قیمت بنزین باشد؛ «در ۲۸ کشور اصلی مصرفکننده گاز، میانگین قیمتشان برای گاز CNG ۲۰ تا ۲۵ درصد قیمت واقعی بنزین است. یعنی ما امروزه باید قیمت سیانجیمان ۲۰۰ تا ۲۵۰ تومان باشد، ولی متاسفانه داریم این گاز را بهعنوان یک سوخت پاک با قیمت ۴۲۰ تومان به شبکه حملونقل عمومی و تاکسیهایمان توزیع میکنیم و گرانترین گاز دنیا را به مردم میفروشیم و این نرخ ۳۵۰ درصد بالاتر از نرخ خانگی است. اصلا چنین چیزی را در دنیا نداریم. گاز حملونقل عمومی که باید ارزان باشد، برعکس شده است.»
سید محمدرضا موسویخواه، مدیر تامین و توزیع سوخت شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی هم میگوید که فقط نیمی از ظرفیت تولید CNG کشور مصرف میشود؛ «روزانه بیش از ۴۰ میلیون متر مکعب ظرفیت توزیع گاز CNG در خودروها داریم، اما چیزی که الان دارد استفاده میشود، در حدود ۲۱ میلیون متر مکعب در روز است، یعنی تقریبا ۵۰ درصد از ظرفیت ما بلااستفاده است.»
مهمترین نشانه بیرونقی بازار CNG این است که تنها سه درصد از میزان مصرف سوخت کشور به CNG اختصاص پیدا کرده است. البته کارشناسان میگویند این مساله صرفا به خاطر گرانی نیست و عوامل دیگری مثل ترس مردم به دلیل برخی مباحث فنی خودرو و در دسترس نبودن جایگاهها در این استقبال کم و بیتاثیر نیست.»
محمدحسن شجاعیفرد، رئیس انجمن مهندسی خودروی ایران درخصوص مباحث فنی موجود در خودروهای پایه گازسوز میگوید: «تجربه گازسوز کردن خودروها در دنیا تجربه شکستخوردهای است. در دنیای امروز حدود ۶۰۰ میلیون خودرو در حال تردد هستند که از این تعداد حدود ۲۰ میلیون خودروی گازسوز وجود دارد که عمدتا کامیون هستند.»
دکتر جواد مرزبانراد، مدرس دانشگاه علم وصنعت هم ایراد مهندسی این موضوع را اینگونه شرح میدهد: «اگر ساخت خودرو بر مبنای بنزین باشد و بخواهیم به خودرو سوخت گاز بدهیم، موتور دچار افت کارکرد خواهد شد و همین مطلب در مورد عکس آن نیز صادق است. علت افت کارکرد موتور، تفاوت نسبت تراکم گاز و بنزین و همچنین متفاوت بودن عدد اکتان این دو عنوان میشود. سیستم گاز سوز با وجود مزیتهایی که برای آن ذکر میشود، در صورتی که درست تنظیم نشود، از نظر آلایندگی حتی از سیستمهای بنزینی نیز بدتر است.»
البته از سویی هم برخی معتقدند این قیمت گاز نیست که گران است، بلکه بنزین است که در کشور ارزان ارائه میشود و این ارزانی بنزین باعث افزایش مصرف شده است. پیغمبرزاده، معاون صنایع و انرژی ستاد مدیریت حملونقل و سوخت در این خصوص میگوید: «یکی از عوامل کاهش مصرف گاز CNG، قیمت بنزین است که با توجه به اینکه در چند سال گذشته ثابت مانده و ما یک نرخ تورمی داشتیم، میتوانیم نتیجه بگیریم که حتی قیمت بنزین ظرف دو، سه سال گذشته نسبت به تورم عمومی کشور ارزانتر شده است. وقتی کالایی ارزان میشود، غالبا مصرفش هم افزایش پیدا میکند.»
هماکنون از متانول، اتانول، هیدروژن، بیوگاز، بیودیزل، DME، گاز نفتی مایع CPG، سوخت گازی مایع LPG، گاز طبیعی فشرده CNG، برق، پیل سوختی و هیبرید بهعنوان منابع انرژی جایگزین بنزین در دنیا استفاده میشود و نتایج درخشانی در سوخت برقی، پیل سوختی و هیبرید به دست آمده است، اما سوالی که مطرح میشود این است که جایگاه خودروسازان داخلی در جایگزین کردن این سوختها در برابر بنزین کجاست؟
دو خودروساز بزرگ کشور با بیش از نیم قرن فعالیت، مونتاژکار خودروهای فرانسوی هستند و همچنان با آنان قرارداد CKD میبندند. چگونه میتوانند فرآیند حرکت به سمت مصرف سوختهای نوین را رهبری کنند و همچنان باید این خودروها را صرفا در قالب واردات مشاهده کنیم. تاکنون پنج مدل خودروی هیبریدی وارد کشور شده و همه آنها وابسته به شرکت تویوتا ژاپن هستند.
خودروهای سبک هیبریدی به علت تبدیل سوخت فسیلی به هیدروژن در جریان احتراق موتور و استفاده از انرژی الکتریکی در کنار انرژی حاصل از سوخت فسیلی به خودروهای پاک در دنیا مشهور هستند و استفاده از این خودروها سالیان زیادی است که در کشورهای آمریکا، برزیل، اسپانیا، آلمان و ژاپن رواج دارد. خودروهای هیبریدی ۳۵ برابر کمتر از خودروهای معمول و موجود در خیابانهای تهران آلودگی تولید کرده و گسترش آن در شهر قطعا در کاهش آلودگی هوا نقش موثری خواهد داشت.
هماکنون در اغلب کشورهای اروپایی و آمریکای جنوبی بهخاطر همین آلایندگی کمتر خودروهای هیبریدی، برای تولید یا واردات آن تسهیلات جالبی را در نظر گرفتهاند، مانند تخفیفهای مالیاتی که گاهی به ۱۰۰ درصد میرسد، تخفیف در هزینههای بیمهای و بسیاری از هزینههای دیگر که گاهی چنان است که خریدن خودروهای هیبریدی نوعی سرمایهگذاری تلقی خواهد شد.
در ضمن هزینههای نگهداری و مصرفی چنین خودروهایی نسبت به خودروهای بنزینسوز یا گازوئیلسوز، به مراتب پایینتر است، بهعنوان مثال در یک دوره ۲۰هزار کیلومتری (در شهر و جاده در سال) مصرف خودروهای هیبریدی نسبت به خودروهای عادی در اروپا که حدود ۶ درصد در ۱۰۰ کیلومتر مصرف سوخت دارند، تقریبا ۷۰۰ لیتر بنزین کمتر مصرف میکنند، که این از نظر زیستمحیطی یعنی حدود ۶۰ درصد آلودگی کمتر و البته از نظر اقتصادی یعنی حدود ۱۴۰۰ یورو هزینه کمتر در سال. هزینه تولید چنین خودروهایی نسبت به سایر خودروها تقریبا دوبرابر است، اما با تمهیداتی که دولتمردان کشورهای اروپایی اندیشیدهاند، این خودروها تقریبا ۲۰ درصد گرانتر از نوع مشابه عادی خود به مشتری تحویل داده میشوند که با توجه به ۵۰ درصد هزینه کمتر سوخت این خودروها در یک دوره یکساله، این مقدار پرداخت بیشتر، جبران و از سال دوم به بعد بازدهی آن آشکار خواهد شد. به عبارت دیگر با خرید یک خودروی هیبریدی یا برقی، در هر سال ۱۴۰۰ یورو صرفهجویی خواهید کرد.
طبق مقایسههای انجامشده، ایران اگرچه از نظر قیمت اسمی سوخت جزء هشت کشور دارای سوخت ارزان دنیا به حساب میآید، اما در وهله اول باید قیمت واقعی سوخت را در تناسب با درآمد مردم دید و از طرف دیگر باید دید برای کاهش مصرف سوخت، عواملی مثل گسترش حملونقل عمومی یا مشوقهایی برای استفاده از خودروهای کممصرف یا هیبریدی به چه اندازه در اختیار مردم قرار گرفته است تا آمارهای مصرف سوخت روند کاهشی پیدا کند.