به گزارش سرویس بین الملل پایگاه 598، همهپرسی
استقلال کردستان عراق امروز در حال برگزاری است؛ اقدامی که سروصدای زیادی
در جهان به پا کرده و در ماههای اخیر، توجه بسیاری از مقامات سیاسی در
جهان را به خود جلب کرده است.
به
گزارش رجانیوز، با وجود مخالفت اکثر نهادهای بینالمللی و حتی کشورها با
برگزاری این همهپرسی، رفراندوم استقلال کردستان حامیانی هم در میان افکار
عمومیِ غیر کرد دارد که با استناد به مباحثی نظیر حق تعیین سرنوشت افراد و
همچنین مشروع بودن تلاش مردم برای تشکیل یک «دولت - ملت»، تلاش میکنند تا
به حمایت از این تصمیم بپردازند.
اما چرا این استدلال «غلط» است؟
کشورهای
اروپایی پس طی کردن ساختارهای سیاسی مختلف نظیر دولت – قبیله، دولت –
مذهب، دولت – شاه و پس از 30 سال جنگ خونین، به مدلی تحت عنوان «دولت -
ملت» (Nation - State) رسیدند که با اغماض میتوان قرار داد موسوم به
وستفالی در سال 1648 میلادی را مبدا شکلگیری آن دانست.
با
تثبیت این الگوی حکومتی در اروپا و به دنبال فروپاشی امپراطوری عثمانی در
پایان جنگ جهانی اول، تلاش گستردهای از سوی فاتحان این جنگ صورت گرفت تا
مدل دولت – ملت در منطقه غرب آسیا نیز تثبیت شود؛ مدلی که به صورت دستوری،
اجباری و با خشونت به منطقه تحمیل شد و غیر از چند کشور معدود نظیر ایران،
اساسا با ساختارهای سیاسی حکومتی در منطقه تطابق نداشت.
امضای قراردادهای ناکامی مانند
«سایکس - پیکو» برای ترسیم مرزهای ملی – بدون اجرایی شدن پیشزمینههایی نظیر تبدیل قبیله به ملت – هم در راستای اجرای همین الگوی ساختاری بود.
حتی
سخن گفتن از مفاهیمی نظیر «خاورمیانه جدید» در سالهای اخیر نیز تلاشهایی
برای تحکیم یک ساختار سیاسی در منطقه است که عدم وجود آن سبب عدم ثبات
حکومتهای «غیرواقعی» شده است. (در توضیح واژه غیرواقعی به صورت بسیار
مختصر میتوان گفت که اساسا در کشوری مانند عربستان، «ملت»ی شکل نگرفته که
بخواهیم قواعد نظام دولت – ملت را بر آن سوار کنیم. دولت – قبیله یا نهایتا
دولت – شاه بهترین توصیف برای ساختار سیاسی فعلی در این کشور است. به
عنوان مثالی دیگر، میتوان به سیاستهای کشور ترکیه در سالهای اخیر اشاره
کرد که ابتدا با دکترین احمد داووداوغلو مبنی بر تنش صفر با همسایگان طرح
شد اما نهایتا به دلیل عدم ثبات در ساختارهای سیاسی این کشور منجر به
شکلگیری پرتنشترین دوران سیاسی آنکارا در حوزه خارجی شد.)
حالا
به سوال اصلی بازگردیم: چرا استقلال کردستان نوید تشکیل یک «دولت - ملت»
را نمیدهد؛ بلکه زائیدهی اجرای دستوری آن در منطقه غرب آسیاست؟
همانطور
که گفته شد، فرایند شکلگیری یک ملت در منطقه غرب آسیا طی نشده و به جز
برخی نمونههای خاص و معدود (نظیر ایران) زمینه برای تولید این مفهوم وجود
ندارد و فقط شرایط را برای بازتولید خشونتهای اروپایی که منجر به قرارداد
وستفالی شد، فراهم میکند.
ایجاد
یک کشور جدید که در محاصرهی سه کشور متخاصم با خود قرار دارد، نمک پاشیدن
بر زخمِ مرزهای جعلی در غرب آسیا و به تبع آن، افزایش تنشها و
خشونتهاست؛ مسالهای که رژیم صهیونیستی به خوبی آن را فهمیده و برای همین
تبدیل به جدیترین حامی براگزاری رفراندوم استقلال کردستان شده است.