آنچه طي روزهاي گذشته در جمهوري آذربايجان شاهد بوديم؛ صدور حكم حبس، به خاطر اقامه نماز جمعه بوده است كه شايد بتوان اين رفتار دستگاه قضايي جمهوري آذربايجان را يك اقدام بيسابقه در طول تاريخ كشورهاي مسلمان دانست كه يك فرد را صرفا به دليل اقامه نماز جمعه مورد مجازات قرار دهند. البته بحث در خصوص ماهيت غيرقانوني اقامه نماز جمعه در كشور مسلمان و شيعي جمهوري آذربايجان جاي بسي تامل دارد ولي اين بدان معنا نيست كه در ساير نقاط اين كشور نماز جمعه اقامه نميشود؛ بلكه بحث در اين است كه چرا عليرغم اينكه در ساير نقاط مختلف اين كشور نمازهاي جمعه باشكوهي اقامه ميشود، برپايي نماز جمعه از سوي شيخ سردار جرم و جنايت تلقي ميگردد؟!
تحقيق در خصوص جنبههاي ديگر اين جرم نانوشته كه مختص قوانين داخلي دولت
آذربايجان ميباشد، نشان ميدهد كه حتي نماينده اداره مسلمانان قفقاز در
همان شهر نيز تاكيد بر قانوني بودن برپايي نماز جمعه داشته و اعلام ميدارد
كه اين عمل شيخ سردار با درخواست اين اداره بوده است.
از سوي ديگر چنانچه جنبههاي اجتماعي اقامه نماز جمعه از سوي شيخ سردار را
بررسي كنيم؛ امنيت اجتماعي حاكم بر شهر «ماساللي» و وحدت و همدلي موجود
ميان دينداران منطقه جنوب آذربايجان را نيز ميتوان به عنوان شاهدي بر اين
ادعا معرفي كرد، به طوريكه در ميان سخنان وي نه تنها فراخواني بر عليه دولت
و حاكميت وجود نداشت، بلكه در كنار مباحث ديني، ابعاد مختلف نظم اجتماعي و
منافع ملي جمهوري آذربايجان به طور دائم مورد حمايت ايشان بوده است.
به هر حال نتيجه بررسي جنبههاي مختلف حقوقي و جزايي و حتي قوانين خاص داخلي جمهوري آذربايجان در خصوص اقامه نماز جمعه از سوي شيخ سردار، مستدل و منطقي نبوده و مخاطب خود را به بررسيهاي بيشتر و دقيقتري وادار ميكند. ولي آنچه در اين بين مشهود است، شخصيت حقيقي شيخ سردار و نفس اقامه نماز جمعه از سوي وي ميباشد. شخصيت يك روحاني مستقل، پرنفوذ و تاثيرگذار كه از جايگاه اجتماعي ويژهاي در ميان دينداران آذربايجان برخوردار بوده و با روحيه خستگيناپذير خود همانند يك مبلغ و روحاني فعال، خود را مصمم به انجام وظيفه ذاتي طلبگي يعني بسط و گسترش مباني دين اسلام دانسته و در اين راه از هيچ تلاشي فروگذار نبوده است كه بيترديد اين خود نيز به تنهايي نميتواند دليلي براي حبس 3 ساله شيخ سردار باشد.
شايد به قول وكيل وي كه در صفحه شخصي فيسبوك خود نوشت: «شيخ، تنها به خاطر نماز خواندن و آگاهيبخشي به مردم در حوزه دين به 3 سال حبس محكوم شد، در قرن بيست و يكم، تنها در جمهوري آذربايجان است كه يك نفر به خاطر اعتقادات دينياش حبس ميشود. دادگاه با اين تفكر حكم را صادر كرده است كه اگر شيخ محبوس نباشد، دوباره نماز خواهد خواند. آنان گمان ميكنند كه با اين كار اعتقادات ديني يك نفر را از او خواهند گرفت.»
براي شيخ سردار حاجي حسنلي همين افتخار بس كه وي از سوي دينداران آذربايجان ملقب به «زنداني نماز» شده و به خاطر زنده نگه داشتن يك فريضه الهي به زندان محكوم شده است. ولي سوالي كه همچنان در اذهان همگان ساري و جاري است اين است كه چگونه ممكن است كشوري مثل جمهوري آذربايجان كه خود را بخشي از جهان اسلام ميداند و سال 2017 را نيز سال همبستگي اسلامي نامگذاري كرده و ميزباني بازيهاي اسلامي را برعهده ميگيرد، تحمل برگزاري يك نماز جمعه از سوي يك روحاني را ندارد؟ با اين سوال بايد منتظر ظهور سردارهاي ديگر نيز در جمهوري آذربايجان بود.