بعد از اینکه در سال 2015 ایران درباره برنامه هستهای با کشورهای 5+1 به نتیجه رسید شرایطی برای بانکهای ایران فراهم شد تا دوباره به سیستم مالی جهانی وصل شوند در این میان بانک سپه هم که قبلاً بیش از 2 هزار تراکنش مالی و 1.5 میلیارد دلار در ماه گردش مالی داشت مشتاق بود تا به مبادلات مالی خود طبق روال گذشته ادامه دهد.
براساس گزارش والاستریت ژورنال هنوز بعد از یک سال از توافق هستهای ایران، بانک سپه مبادلات مالی نمیتواند انجام دهد. چرا که هنوز این بانک از سیستم مالی بینالمللی فاصله دارد و به ویژه در انگلستان بانکهای بزرگ تمایلی برای انجام معامله با مؤسسات ایرانی به دلیل ترس از جریمههای آمریکا ندارند.
گریبیشاپ رئیس اجرایی دفتر بانک سپه در لندن بیان کرد: بانکهای بزرگ میگویند که تمایلی به ریسک کردن درباره معامله با مؤسسات ایرانی ندارند.
به گفته والاستریت ژورنال گری بیشاپ ماه آوریل گذشته برای سرعت بخشیدن به فعالیتهای بانک سپه ایران به این سمت منصوب شده است این مسائل انتظار میرود که با به روی کار آمدن دونالد ترامپ بدتر نیز شود چرا که دولت دونالد ترامپ رویکرد ضد ایرانی در پیش گرفته و همچنین رویکرد روشنی درباره مسائل هستهای ایران ندارد.
جان زارات یک مسئول سابق در وزارت خزانهداری آمریکا که اکنون مشاور بانکهای آمریکا و انگلیس است و همچنین مسائل نقض تحریمها درباره ایران را بررسی میکند، گفت: روی کاغذ احتمال دارد که تحریمها برداشته شود اما شرایط نشان میدهد که هنوز اتفاقی نیفتاده است و مؤسسات غربی احساس میکنند که شرایط پرخطری حاکم است.
هنوز تحریمهای آمریکا روی دهها مؤسسات مالی ایرانی برقرار است. شرکتها و افرادی که به اعتقاد آمریکا درباره برنامههای مرتبط با فعالیتهای هستهای ایران و با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی کار میکنند.
با این وجود بخش دولتی آمریکا بانکهای غیر آمریکایی را برای انجام مبادلات با ایران تشویق میکنند به طوری که جانکری زمانی که وزارت امور خارجه در دولت اوباما بود به لندن سفر کرد تا در این باره با بانکهای بزرگ جهان صحبت کند و این بانکها صحبتهای ایشان را نپذیرفتند.
یک خطر بزرگی که بانکهای ایرانی مستقر در انگلستان با آن مواجه هستند این است که بانکهای ایرانی هنوز به قرارداد FATF که گفته میشود ضد پولشویی و تخلفات مالی است را اجرایی نمیکند.
در سالهای گذشته برخی از این بانکها میلیاردها دلار به مقامات آمریکا به دلیل نقض تحریمهای ایران و نیز نقض پولشویی مرتبط با مبادلات با ایران جریمه پرداختند.
براساس گزارش والاستریت ژورنال موقعیت بانک سپه مشابه چند بانک دیگر ایرانی در انگلیس نظیر «پرشیا اینترنشنال بنک» (PLC) و بانک ملی است اکثر آنها به عنوان تسهیل در مبادلات مالی واردات و صادرات ایران با کشورهای خارج فعالیت میکنند. اما در حقیقت آنها نمیتوانند به وظایف خودشان عمل کنند چرا که بانکهای بزرگ انگلیس تراکنشهای مالی آنها را قبول نمیکنند.
پرویز عقیلی مدیرعامل بانک خاورمیانه گفت: شرایط برای بانکهای دولتی ایران بدتر میشود. اما بانکهای خصوصی هم هنوز قادر به انجام مبادلات با بانکهای بزرگ اروپایی نیستند. این مسئله میتواند تأثیر بر مبادلات تجاری داشته باشد چرا که بانکهای کوچک اروپایی که میخواهند با بانکهای ایرانی همکاری داشته باشند ظرفیت مبادله تجارتهای بزرگ را ندارند.
وی با اشاره به معامله اخیر هواپیماهای ایران به ارزش دهها میلیارد دلار گفت:آنچه باعث نگرانی من شده تراکنش مالی بسیار بزرگ این معاملات است معاملاتی نظیر بوئینگ و ایرباس که حجم زیاد تراکنش مالی را نیاز دارد. تا مادامی که خود تولیدکنندگان در این باره حمایتی نکنند مسئله بسیار دشوار خواهد بود چرا که بانکهای کوچک واقعاً توان انجام اینچنین تراکنشهایی را ندارند.
بیشاپ رئیس دفتر اجرایی بانک سپه میگوید: ظرفیت دیگری که برای بانک سپه وجود داشت استفاده از حسابهای بانک انگلیس برای افزایش دسترسی به سیستم پرداختها بود اما اکنون این بانک نمیتواند حسابی را باز کند. چرا که آنها باید سپردهای را در قالب اوراق قرضه دولتی انگلیس داشته باشند و اکنون هیچ بانک بزرگی در این زمینه برای آنها کمک نمیکند.
تنها مؤسسه اروپایی که موافقت کرده به بانک سپه تراکنش شفافی ارائه کند «باندرز بانک آلمان» است. تاکنون بانک سپه نتوانسته است هیچ تراکنش مالی را به این صورت انجام دهد.
سال گذشته توافق کرد که مجوزی را از سوئیفت بگیرد اما این مسئله خیلی با تأخیر انجام شد و سوئیفت مسئله توافق آمریکا را به عنوان مانع قلمداد کرد اگرچه خود سوئیفت دراین باره اظهارنظری نکرد.
بیشاپ گفت: ظاهراً ارادهای برای دسترسی ایرانیها به آنچه پیشتر قول داده شده بود وجود ندارد و در حال حاضر شرایط با آنچه در طول تحریمها وجود داشت تفاوتی نکرده است. درحال حاضر بانکهای ایرانی به دنبال حکمیت و داوری در این باره میگردند تا اینکه بانکهای بزرگ را برای انجام مبادلات و همکاری با آنها تحت فشار قرار دهند.
بیشاپ گفت: ما میدانیم که مجبوریم سفیدتر از سفید و تمیزتر از تمیز باشیم و میدانیم که چشمهای ناظران به سوی ما خواهد بود.