بحران انرژی در سایه اختلافات نفت و نیرو؛
به گزارش نشنال اينترست ايران و روسيه در سال‌هاي اخير روابط سازنده اي با يكديگر داشته اند و ايران توانسته است به پشتوانه اين رابطه، ابتكار عمل را در تحولات منطقه به دست بگيرد. با اين حال اين رابطه ممكن است چندان پايدار نباشد اگر روسيه بتواند با آمريكاي ترامپ روابط بهتري برقرار نمايد.
به گزارش پایگاه 598 به نقل از پايگاه نشنال اينترست، در حال حاضر اتحاد ايران و روسيه در خاورميانه اتحادي بي‌سابقه اما شكننده است.
همكاري ايران و روسيه براي تضمين بقاي حكومت بشار اسد، رئيس‌جمهوري سوريه و پس گرفتن حلب از گروه‌هاي تروريستي حياتي بوده است. بمب‌افكن‌هاي روسي براي بمباران پايگاه‌هاي تروريست‌ها در سوريه از پايگاه هوايي ايران استفاده كرده‌اند و به نظر ميرسد مسكو و تهران يك‌توافق تسليحاتي عمده را نهايي خواهند كرد كه بر اساس آن روسيه در نوسازي تجهيزات نظامي قديمي و فرسوده ايران نقش خواهد داشت. اما يك پرسش اساسي همچنان باقي است: آيا همكاري ايران و روسيه بر اساس تلاقي منافع موقتي به‌وجود آمده است يا به يك تحول جديد اشاره مي‌كند كه احتمالا تاثيري عميق بر منافع آمريكا در منطقه دارد؟
دست كم در حال حاضر، پاسخ روشني براي اين پرسش وجود ندارد كه آيا همكاري بين مسكو و تهران پايدار خواهد ماند يا خير. اتحاد روسيه با ايران بر مبناي انزجار مشترك نسبت به نفوذ آمريكا در خاورميانه مستقر است، اما دونالد ترامپ، رئيس‌جمهوري منتخب آمريكا، براي برقراري روابط مستحكم‌تر بين مسكو و واشنگتن ابراز تمايل كرده است. درصورتي كه در دوران رياست‌جمهوري ترامپ، روسيه و آمريكا بتوانند روابط نزديك تري با يكديگر برقرار نمايند، ايران احتمالا شاهد تضعيف و يا حتي گسست همكاري خود با مسكو خواهد بود.
ايران براي حمايت از نظام بشار اسد در جنگ عليه تروريست‌هاي مورد حمايت رقباي منطقه‌اي تهران، ازجمله عربستان سعودي و تركيه، اقدامات زيادي انجام داده است. گفته مي‌شود ايران كمك‌هاي مالي براي اسد فراهم كرده، نيروهاي نظامي خود را براي ارائه كمك‌هاي مستشاري به سوريه گسيل كرده و تعداد زيادي از نيروهاي نظامي سوري را آموزش داده است. اما بدون مداخله نظامي روسيه در جنگ سوريه، استراتژي ايران به ثمر نمي‌رسيد. نيروي هوايي روسيه نقش بسيار مهمي در توانمندسازي نيروهاي سوري در فتح حلب داشته است. ديپلماسي روسيه نيز احتمالا نقش اساسي در دستيابي به راه‌حل سياسي براي درگيري‌هاي سوريه در راستاي منافع رژيم اسد خواهد داشت. گرچه ايران نقش مهمي در سوريه ايفا كرده است، اما براي مسكو شريك كوچك‌تر محسوب مي‌شود.
استفاده روسيه از پايگاه هوايي همدان نيز بحث برانگيز بوده است. قانون اساسي ايران اجازه استفاده قدرت‌هاي خارجي از خاك ايران را ممنوع كرده است. به همين دليل دولت ايران بر اثر فشار افكار عمومي و مجلس اين كشور، به سرعت مجوز استفاده روسيه از اين پايگاه هوايي را پس گرفت. اما ممكن است جنگنده‌هاي روسي دوباره به ايران بازگردند چراكه ايران بدون همكاري هوايي روسيه قادر به دستيابي به اهداف خود در سوريه نخواهد بود.
علاوه بر اين روسيه تنها قدرتي است كه تمايل دارد به ايران تجهيزات نظامي پيشرفته بفروشد. سال‌ها تحريم به دليل برنامه‌هاي هسته‌اي، روند مدرن‌سازي نظامي تهران را كند كرده است. اغلب هواپيماهاي جنگي، تانك‌ها و توپخانه ايران بسيار قديمي هستند. مسكو و تهران درحال مذاكره درمورد قرارداد تسليحاتي هستند كه گفته مي‌شود حدود 10 ميليارد دلار ارزش دارد، اما براساس برجام، فروش تسليحات عمده به ايران بدون تصويب شوراي امنيت، تا سال 2020 ممنوع است. بنابراين احتمالا ايران براي دستيابي به تسليحات روسي بايد سال‌ها منتظر بماند و اين مساله موجب مي‌شود به نيروي نظامي روسيه در منطقه وابسته باشد.
با اينحال بزرگ‌ترين مساله‌اي كه نفوذ ايران در منطقه را تهديد مي‌كند از گرم شدن روابط آمريكا و روسيه ناشي مي‌شود. ترامپ به شدت از برجام انتقاد كرده و حتي تهديد كرده است كه آن را پاره مي‌كند. البته با توجه به اينكه جامعه بين‌الملل، به‌ويژه روسيه، از اين توافق حمايت كرده است، فسخ برجام از طرف آمريكا بعيد به نظر ميرسد. اما دولت منتخب ترامپ اعلام كرده است كه قصد دارد درمورد برجام سختگيري بيشتري انجام دهد و به بهانه فعاليت‌هاي منطقه‌اي و نقض حقوق بشر، تحريم‌هاي بيشتري را عليه ايران اعمال كند.
البته ممكن است ولاديمير پوتين، رئيس‌جمهور روسيه، مانعي براي اعمال فشارهاي جديد آمريكا بر ايران باشد، زيرا همكاري تهران با مسكو در سوريه موفقيت‌آميز بوده و اين همكاري ميتواند الگويي براي همكاري در زمينه‌هاي حساس ديگر باشد. اما به‌رغم همكاري‌هاي اخير، صميميتي بين ايران و روسيه وجود ندارد؛ اين دو قدرت به‌طور تاريخي رقيب يكديگر محسوب مي‌شوند، روسيه تمايلي ندارد يك قدرت بزرگ مسلمان در جنوب اين كشور رشد كند و ايران همچنان نسبت به نيات روسيه بدگمان است. انزواي ديپلماتيك، مشكلات اقتصادي و ضعف نظامي تهران را به سمت اتحاد با روسيه سوق داده است.
بنابراين چنانچه پوتين بتواند رابطه بهتري با آمريكاي ترامپ برقرار نمايد، هيچ تضميني وجود ندارد كه به ايران خيانت نكند. به هرحال ترامپ اعلام كرده تمايلي به مسلح كردن شورشيان سوري ندارد و حتي در جنگ عليه گروه داعش با روسيه همكاري خواهد كرد. بنابراين وقتي روسيه ميتواند با آمريكا همكاري كند، چه نيازي به ايران دارد؟ اما بعيد است روسيه به دليل يك رابطه بهتر، ايران را به‌طور كامل كنار بگذارد. حتي اگر روابط روسيه و آمريكا بهبود يابد، رقابت اين دو كشور بر سر برخي مسائل همچنان ادامه خواهد داشت و مسكو ميتواند همكاري خود با ايران را حفظ نمايد تا از ريسك‌هاي ناشي از تشديد تنش‌ها با آمريكا بكاهد. اما يك نكته واضح به نظر ميرسد: تا زماني كه ايران بتواند به رابطه خوب خود با روسيه ادامه دهدف ميتواند ابتكار عمل را در سوريه، و همچنين در كل منطقه خاور ميانه به دست داشته باشد.
اخبار ویژه
سکوت اصلاحطلبان
پشت پرده و واقعیت سفر پزشکیان به مصر چیست؟
عضو کمیسیون فرهنگی: مصوبهای از شعام درباره حجاب به مجلس نرسیده است؛
نظرات بینندگان
جدیدترین اخبار پربازدید ها
