فرار "روحانی" از تحریم‌های "ترامپ" با عجله در امضای قراردادهای نفتی

صنعت نفت ایران، که شریان حیاتی اقتصاد این کشور است تحت تأثیر تحریم‌ها آسیب دیده و صادرات نفت این کشور کاهش یافته است. توافق هسته‌ای که موجب لغو تحریم‌ها در ماه ژانویه شد، ایران را قادر ساخته تا بخشی از این آسیب‌ها را جبران کند. اما دونالد ترامپ، رئیس جمهور منتخب آمریکا هشدار داده که ممکن است توافق هسته‌ای را لغو کند؛ تهدیدی که مانعی جدید در تلاش‌های ایران برای احیای صنعت نفتش به وجود آورده است.

توافق موقت هفته گذشته با شرکت رویال داچ شل برای توسعه 2 میدان بزرگ نفتی در ایران، جدیدترین نشانه حاکی از علاقمندی ایران به همکاری با شرکت‌های انرژی بین المللی است. طی 4 هفته گذشته، تهران توافقات مشابهی را با شرکت خدمات نفتی شلومبرگر و شرکت‌هایی از چین، نروژ، تایلند و لهستان به نتیجه رسانده است.

اگر این قراردادها نهایی شوند، تخصص و سرمایه خارجی مورد نیاز صنعت نفت ایران را تأمین خواهد کرد. این گونه توافقات همچنین می‌تواند به‌نوعی ایران را در برابر اقدامات احتمالی دولت ترامپ و کنگره تحت کنترل جمهوری خواهان بیمه کند.

تعداد معدودی از مقامات ایرانی تمایل دارند به آسیب پذیری کشورشان اذعان کنند. آنها اصرار دارند که از فشارهای خارجی مصون هستند. اما انتخاب دونالد ترامپ و انتخاب تیم امنیت ملی وی با نقطه نظراتی ضدایرانی، تهدیدی عمده برای تلاش‌های ایران به‌منظور پیوستن به اقتصاد جهانی به شمار می‌آید.

سعید لیلاز، اقتصاددان نزدیک به دولت حسن روحانی در این باره گفت: «مسئولان ما با عجله دنبال امضای قراردادهایی با شرکت‌های بزرگ نفتی هستند تا هنگام ورود ترامپ به کاخ سفید اهرمی در اختیار داشته باشند».

لیلاز خاطرنشان کرد، اکثر شرکت‌های بزرگ اروپایی دهه‌ها در ایران حضور داشته‌اند و تنها پس از تحریم‌ها کشور را ترک کرده بودند. «درست مثل گذشته، ما احتیاج داریم که آنها برگردند تا اطمینان حاصل کنیم که منزوی نیستیم». احیای روابط با کشورهای دیگر از مهمترین شعارهای انتخاباتی حسن روحانی بوده است.

تحلیلگران خاطرنشان کردند، این قراردادها تنها یادداشت تفاهم هستند و قراردادهای اجرایی محکمی نیستند. اما آنها تأکید کردند که این توافقات همچنین نشان دهنده تمایل زیاد شرکت‌های انرژی اروپایی و آسیایی برای ارسال این پیام به واشنگتن است که آنها دارند به ایران بازمی‌گردند.

رضا زندی، روزنامه‌نگار ایرانی و تحلیلگر مسائل نفت و گاز گفت: «به نظر می‌رسد که شرکت‌های بزرگ نفت و گاز در اروپا مصمم هستند به ترامپ نشان دهند که آیا قصد دارند به هر حال قراردادهایی با ایران منعقد کنند... اینها سیگنال‌های مهمی برای آمریکاست».

زندی گفت: فهمیدن اینکه چرا شرکت‌های نفتی تا این حد علاقمند به بازگشت به ایران هستند دشوار نیست. «ما هر سال به 40 میلیارد دلار سرمایه گذاری در بخش نفت و گاز نیاز داریم... ما چنین منابعی را در داخل کشور نداریم».